Τα «Μαύρα Φουγάρα» (2021) είναι ένα ντοκιμαντέρ του δικτύου EIC (European Investigations Collaborations) σε παραγωγή Expresso, SIC, TheBlackSea και Reporters United. Τα γυρίσματα και η έρευνα έγιναν στη Λισαβόνα, τη Ρώμη και τη Γένοβα, το Παρίσι, το Σβάλμπαρντ (Αρκτική) και το Μπέργκεν (Νορβηγία), το Λονδίνο και φυσικά στην Αθήνα και τον Πειραιά.
Για πρώτη φορά, ένα ντοκιμαντέρ ερευνά την κρυφή σχέση μεταξύ της ναυτιλίας και της κλιματικής αλλαγής αλλά και την επιρροή που ασκεί η ναυτιλιακή βιομηχανία πάνω σε κυβερνήσεις όπως η ελληνική και στον ΙΜΟ, τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό.
Παρά την πλάγια χρηματοδότησή του με δισεκατομμύρια ευρώ σε φοροαπαλλαγές και επιδοτήσεις, ο κλάδος της ναυτιλίας, και ιδίως των κρουαζιερόπλοιων και των φορτηγών πλοίων, εξακολουθεί να χρησιμοποιεί καύσιμα εξαιρετικά ρυπογόνα με αποτέλεσμα να επιβαρύνει όλο και περισσότερο την κλιματική κρίση βάζοντας σε κίνδυνο τους παγκόσμιους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού.
Στο πλαίσιο της έρευνας, συνεργάστηκαν δημοσιογράφοι από ΜΜΕ και τηλεοπτικούς σταθμούς ανά την Ευρώπη, μεταξύ άλλων από το Reporters United (Ελλάδα), την εφημερίδα Expresso (Πορτογαλία), τον τηλεοπτικό σταθμό SIC (Πορτογαλία), το ερευνητικό ονλάιν μέσο The Black Sea (ανατολική Ευρώπη), την εφημερίδα VG (Νορβηγία), τη δημόσια ραδιοτηλεόραση RTS (Ελβετία) και το Finance Uncovered (Βρετανία).
Από ελληνικής πλευράς μιλούν σημαντικοί παράγοντες της ναυτιλίας:
– O υπουργός Ναυτιλίας Γιάννης Πλακιωτάκης
– O εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου
– Ο εφοπλιστής Πάνος Λασκαρίδης, πρώην πρόεδρος της ECSA (Ένωση Πλοιοκτητών Ευρωπαϊκής Κοινότητας)
– O εφοπλιστής Δημήτρης Φαφαλιός, πρόεδρος της Intercargo (Διεθνής Ένωση Πλοιοκτητών Πλοίων Μεταφοράς Ξηρού Φορτίου)
– Ο Γιάννης Πλατσιδάκης, για 32 χρόνια Γενικός Διευθυντής του Ομίλου Αγγελικούση και πρώην πρόεδρος της Intercargo
– Ο Πάνος Ζαχαριάδης, τεχνικός σύμβουλος, μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στον ΙΜΟ.
Εκτός από τη συμμετοχή στην παραγωγή και την έρευνα, το Reporters United έκανε και την παραγωγή των τεσσάρων μικρών animations που επεξηγούν κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ τεχνικές πλευρές της έρευνας.
Κείμενο για το ντοκιμαντέρ που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Άπατρις (Φυλλο #48, 07/2021)
Οι Έλληνες εφοπλιστές είναι μια οικολογική βόμβα
Το τελευταίο διάστημα οι Έλληνες εφοπλιστές ήρθαν στο προσκήνιο και στα ελληνικά Μ.Μ.Ε. με τις δηλώσεις του εφοπλιστή Πάνου Λασκαρίδη, και την αντίδραση του υπουργού ναυτιλίας στο ευρωπαϊκό ντοκιμαντέρ «Μαύρα φουγάρα» (TheBlackSea). Βέβαια τα ελληνικά Μ.Μ.Ε. εστίασαν στο κομμάτι των καυστικών δηλώσεων του συγκεκριμένου εφοπλιστή και κατάφεραν να αποσιωπήσουν πλήρως το πραγματικό θέμα του ντοκιμαντέρ, που ήταν η οικολογική καταστροφή που προκαλούν οι εφοπλιστές προκείμενου να μην δουν τα κέρδη τους να μειώνονται.
Η αναζήτηση φθηνότερων καυσίμων από τις ναυτιλιακές συνάντησε την ανάγκη των πετρελαϊκών να πωλούν παράγωγα του πετρελαίου που μέχρι πρότινος δεν πωλούνταν και έτσι ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν τα πλοία το μαζούτ. Πέρα από την προφανή παραγωγή άφθονου διοξειδίου του άνθρακα και θείου το μαζούτ παράγει και ποσότητες μαύρου θείου. Μάλιστα προκείμενου η ναυτιλία να «ενταχθεί» στην προσπάθεια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής διαφημίσει την αλλαγή της σύστασης του μαζούτ που χρησιμοποιεί, ώστε να παράγει λιγότερο θείο. Βέβαια αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή ακόμα περισσοτέρων σωματιδίων μαύρου άνθρακα. Ο οποίος ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό και για το λιώσιμο των πάγων, καθώς τα σωματίδια μένουν πάνω στο πάγο προσδίδοντας του αυτή την απεχθή όψη του μαύρου χιονιού, που έχει σαν αποτέλεσμα την μεγαλύτερη απορρόφηση ηλιακής ακτινοβολίας από τους πάγους και κατ’ επέκταση την παραγωγή θερμότητας.
Μάλιστα με το λιώσιμο των πάγων έγινε δυνατό ο Γιώργος Προκοπίου να διαθέτει το πρώτο παγκοσμίως πλοίο που πέρασε με επιτυχία από το βόρειο πέρασμα. Παρ’ όλα αυτά δεν ήταν αυτή η αφορμή για τις συνεντεύξεις των ελλήνων εφοπλιστών στο ντοκιμαντέρ. Καθώς η μόλυνση από την ναυτιλία προέρχεται κυρίως από τα τάνκερ και τα κρουαζιερόπλοια1 οι έλληνες εφοπλιστές αντιπροσωπεύουν το 50% του εμπορικού στόλου της Ε.Ε. Ενώ έχουν δομήσει ένα ισχυρό λόμπι μαζί με το ελληνικό κράτος στην προσπάθεια τους να συνεχίσουν να μολύνουν. Χαρακτηριστική για την σχέση τους κράτους με τους εφοπλιστές είναι μια άλλη δήλωση του Πάνου Λασκαρίδη από το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ «Η ελληνική κυβέρνηση κάνει ότι της λέει η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (Ε.Ε.Ε.)» (Πάνος Λασκαρίδης). Έτσι βλέπουμε το υπουργείο ναυτιλίας να στέλνει στον Ι.Μ.Ο. (τα ηνωμένα έθνη της ναυτιλίας) στις επιτροπές για τα περιβαλλοντικά μετρά στην ναυτιλία, αποκλειστικά εκπροσώπους που σχετίζονται άμεσα με το εφοπλιστικό κεφάλαιο .
Οι έλληνες εφοπλιστές προσπαθούν να παρουσιαστούν σαν απλοί οδηγοί ταξί ή οδηγοί φορτηγών, καθώς υποστηρίζουν ότι οι ίδιοι δεν κατασκευάζουν μηχανές, δεν ναυπηγούν πλοία και αυτό που κάνουν είναι να τα ναυλώνουν σε άλλες εταιρίες ώστε να μεταφέρουν τα εμπορεύματα τους. Βεβαία κανείς δεν θα μπορούσε να αμφισβητήσει ότι μειώνοντας την ποιότητα των καυσίμων που χρησιμοποιούν αυξάνουν τα κέρδη τους. Αλλά η αγορά κακών καυσίμων δεν είναι ο μόνος τρόπος που οι έλληνες εφοπλιστές βγάζουν κέρδος σε βάρος του περιβάλλοντος. Καθώς η απλή μείωση της ταχύτητας των πλοίων τους θα εξασφάλιζε πολύ μικρότερη κατανάλωση των κακών καυσίμων και αρά δραστική μείωση της μόλυνσης. Ενώ τα ελληνικά τάνκερ μονού τοιχώματος έσπερναν τον τρόμο από την Βενεζουέλα μέχρι και την Γαλλία με ένα μεγάλο αριθμό περιβαλλοντικών καταστροφών στο βιογραφικό τους. Καθώς μπορούν και χρησιμοποιούν πλοία που ήταν σαπάκια2 προκείμενου να εξοικονομήσουν χρήματα από την κατασκευή νέων.
Foreign_voice
1. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι στην Ευρώπη έχει υπάρξει ένα πλήθος κινημάτων στις πόλεις που υποδέχονται τα κρουαζιερόπλοια ώστε να σταματήσουν να μολύνουν.
2. Το 1997 το Νήσος Αμοργός προκάλεσε μια από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές στην Βενεζουέλα και την Λατινική Αμερική. Το 2002 το ναυάγιο του Prestige απελευθέρωσε 76.000 κυβικά μέτρα πετρελαίου στις ακτές τις Ισπανίας, Γαλλίας και Πορτογαλίας. Την ίδια χρόνια το δεξαμενόπλοιο Ενάλιος Τιτάν προσπαθεί να εισέλθει στην γαλλική ΑΟΖ ο τότε πρόεδρος Ζακ Σιράκ, δηλώνει δημοσίως ότι δεν θα ανεχθεί εφοπλιστές με «σαπάκια» να συμπεριφέρονται σαν «γκάγκστερ» στις ακτές της Γαλλίας και στέλνει μια φρεγάτα προκείμενου να ανακόψει το Ενάλιος Τιτάν. Όλα τα παραπάνω πλοία ήταν ελληνικών συμφερόντων.
