Κείμενο της Αυτοοργανωμένης Συλλογικότητας ΕΜΕΙΣ Καλαβρύτων
Ο Οδοντωτός δεν είναι απλώς ένα τουριστικό αξιοθέατο. Είναι το μοναδικό καθημερινό μέσο μεταφοράς της περιοχής, συνδεδεμένο με την ιστορία, την οικονομία και την επιβίωση των Καλαβρύτων. Κι όμως, τα τελευταία χρόνια απαξιώνεται συστηματικά.
Στις 28 Φεβρουαρίου 2025, ημέρα επετείου δύο χρόνων από το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, η κοινωνία των Καλαβρύτων και των γύρω χωριών ανταποκρίθηκε σύσσωμη στο κάλεσμα των συγγενών των θυμάτων με μια πρωτοφανή κινητοποίηση χιλίων πολιτών, που κατέληξε — όχι τυχαία — στον σταθμό του Οδοντωτού σιδηρόδρομου.
Τα σημερινά προβλήματα του Οδοντωτού
Tα Καλάβρυτα στέκονται σήμερα μοιραία μάρτυρες μιας συνεχούς απαξίωσης, εγκατάλειψης και υποβάθμισης του Οδοντωτού σιδηρόδρομου, ενός συγκοινωνιακού αλλά και τουριστικού μέσου παγκοσμίου φήμης, με το οποίο η κοινωνία των Καλαβρύτων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη ιστορικά, εμπορικά και πολιτισμικά.
Το τελευταίο διάστημα, οι βλάβες, οι εγκλωβισμοί επιβατών και οι κατολισθήσεις έχουν μετατρέψει το μέσο που από το 1896 υπερηφανευόταν ότι δεν είχε ποτέ του κανένα ατύχημα, σε μέσο που σήμερα δυσφημείται και εκπέμπει ισχυρό κώδωνα κινδύνου για την ασφάλεια των επιβατών.
Μερικά νέα μόνο από τον τελευταίο χρόνο:
Ο Οδοντωτός αποτελεί το μοναδικό καθημερινό συγκοινωνιακό μέσο της περιοχής προς τον έξω κόσμο, σε ένα περιβάλλον όπου η περιοχή είναι αποκομμένη από τα αστικά κέντρα του νομού και την πρωτεύουσα, καθώς δεν υπάρχει επαρκής στήριξη από άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Τα προβλήματα δεν περιορίζονται εδώ:
- Τα δρομολόγια δεν συνδέονται με τον προαστιακό σιδηρόδρομο, αφήνοντας τον Οδοντωτό πρακτικά απομονωμένο και χωρίς δυνατότητα διασύνδεσης με τα μεγαλύτερα μέσα σταθερής τροχιάς της χώρας.
- Η υψηλή τιμή εισιτηρίου απευθύνεται αποκλειστικά στον τουρίστα που θέλει να θαυμάσει τη διαδρομή, στοχεύοντας στη μεγιστοποίηση του εσόδου της Hellenic Train και αποκλείοντας ουσιαστικά τον κάτοικο που χρειάζεται το τρένο για να μετακινηθεί καθημερινά. Ο Οδοντωτός θα έπρεπε να είναι ένα μέσο ανοιχτό και προσβάσιμο πρωτίστως για τις τοπικές κοινωνίες.
Όλα αυτά θέτουν κρίσιμα ζητήματα για την ασφάλεια, την ευημερία και το δικαίωμα μετακίνησης των κατοίκων.
Πώς φτάσαμε εδώ
Η Hellenic Train, που διαχειρίζεται τον Οδοντωτό, είναι η ίδια εταιρεία που πλημμελώς και με ανευθυνότητα λειτουργεί τα τρένα σε όλη την Ελλάδα από το 2017 και έχει τεράστιο μέρος της ευθύνης για το έγκλημα στα Τέμπη.
Οι διαδοχικές κυβερνήσεις, κύριοι υπαίτιοι για την απαξίωση του ΟΣΕ, διόριζαν «δικά τους παιδιά» και παραμελούσαν το δίκτυο, ζημιώνοντάς το με πάνω από 1 δισ. ευρώ. Τελικά αποφάσισαν να «το σώσουν» ξεπουλώντας την ΤΡΑΙΝΟΣΕ στην ιταλική Ferrovie dello Stato Italiane έναντι 45 εκατομμυρίων ευρώ, χαρίζοντάς της ταυτόχρονα 500 εκατομμύρια ως επιδότηση για τα επόμενα 10 χρόνια.
Η σύμβαση αυτή υπογράφηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ξεπλένοντας μια για πάντα τις ευθύνες όσων επί δεκαετίες απαξίωναν τον ΟΣΕ. Έτσι, ένας τόπος που απώλεσε τις ενεργειακές του πηγές και τις δημόσιες μεταφορές του, βρέθηκε μετατρεπόμενος σε προτεκτοράτο, με τις δημόσιες υποδομές να γίνονται λεία ιδιωτικών συμφερόντων που ενδιαφέρονται αποκλειστικά για το κέρδος.
Η πρόταση της τοπικής κοινωνίας
Οι τοπικές κοινωνίες οφείλουν και πρέπει να έχουν τον έλεγχο στη λειτουργία του Οδοντωτού σιδηρόδρομου, διεκδικώντας να μπει τέλος στην πλημμελή και επικίνδυνη λειτουργία της Hellenic Train. Ο Οδοντωτός πρέπει να περάσει στα χέρια των κατοίκων με τη μορφή που εκείνοι θα αποφασίσουν.
Είτε μέσω των δήμων Καλαβρύτων–Αιγίου και της Περιφέρειας (όπως το Χιονοδρομικό Κέντρο), είτε ως εταιρεία λαϊκής βάσης, το νέο σχήμα οφείλει να δεσμευτεί στα εξής:
- Ασφάλεια: Συντήρηση και αναβάθμιση συρμών και δικτύου.
- Προσβασιμότητα: Αύξηση δρομολογίων με σύνδεση στον προαστιακό, και λογικό εισιτήριο με ειδικά πακέτα για τους ντόπιους.
- Κοινωνικός έλεγχος: Αποφάσεις μέσα από συνελεύσεις, με ανακλητούς εκπροσώπους στο Διοικητικό Συμβούλιο.
Ο Οδοντωτός μπορεί να γίνει παράδειγμα αποαποικιοποίησης ενός δημόσιου μέσου μεταφοράς και απόδοσής του στους πολίτες. Η εξυγίανσή του από την τοπική κοινωνία — και όχι από κάποιον νέο «σωτήρα», θα αποδείξει ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος για την υγιή λειτουργία των κοινών.
Ένα νέο δρομολόγιο
Ο Οδοντωτός μπορεί να γίνει ξανά καμάρι της περιοχής, όχι ως εργαλείο κέρδους μιας ξένης εταιρείας, αλλά ως δημόσιο μέσο μεταφοράς στην υπηρεσία της κοινωνίας.
Η ανάληψη και η λειτουργία του από τους κατοίκους θα αποδείξει ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος για τη διαχείριση των κοινών: με ασφάλεια, με διαφάνεια και με τον κόσμο στο τιμόνι.
Η επιλογή είναι δική μας
ή συνεχίζουμε στο δρομολόγιο χωρίς επιστροφή,
ή χαράζουμε νέα πορεία, με τον Οδοντωτό ανοιχτό και χρήσιμο σε όλους.
