Αξιολόγηση μέσα σ’ ένα δημοκρατικό σχολείο; Απλώς μία συν_γνώμη

Στην εποχή της αποθέωσης του Εγώ και των πολυποίκιλων κοινωνικών ελέγχων τι νόημα και τι περιεχόμενο θα μπορούσε να έχει μια αξιολόγηση μέσα σ’ ένα δημοκρατικό σχολείο; Πώς στα αλήθεια θα μπορούσαμε να αποφύγουμε μια απρόσωπη τεχνοκρατική έκθεση και να οδηγηθούμε μέσω της αναγνώρισης και της άνευ όρων αποδοχής των διαφορών των μαθητριών μας σε μια πραγματικά διαφοροποιημένη διδασκαλία εντός μιας αλληλέγγυας κοινότητας μάθησης;

Αρχικά η αξιολόγηση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν τον μαθητή ως σχεσιακή και όχι σαν μια απομονωμένη ατομική ύπαρξη. Ως άνθρωπο, στιγμιότυπα της σχολικής και μαθησιακής ζωής του οποίου μπορούν διαλογικά να περιγραφούν και όχι ως μια μηχανή, χαρακτηριστικά της οποίας μπορούν να μετρηθούν καθ’ αύξουσα σειρά. Στο σχολείο μας χαιρόμαστε διπλά μιας και η έκθεση που δημιουργήσαμε για όλους τους μαθητές μας προέκυψε εντός μιας μακράς διαδικασίας συνύπαρξης και μέσα από το σεβασμό των ατομικών διαφορών.

Για να γίνει όμως περισσότερο κατανοητό αυτό ας περιγράψουμε από την αρχή τη διαδικασία. Σε πρώτη φάση χορηγήσαμε στους μαθητές/τριες μας ανιχνευτικά τεστ ώστε να προσδιοριστούν κάποια στοιχεία του γνωστικού και μαθησιακού δυναμικού τους. Με αυτόν τον τρόπο ήμασταν σε θέση, παρατηρώντας και επαληθεύοντας τα ή όχι, να κινηθούμε εντός της ζώνης επικείμενης ανάπτυξης των παιδιών μέσα από τη διαμόρφωση ενός διαφοροποιημένου υλικού μελέτης. Δεν έχουμε να κάνουμε εδώ με μια στατική συλλογή πληροφοριών, απόρροια ενός ιατρικού μοντέλου « διάγνωσης δυσλειτουργιών» που υφίστανται χωρίς να εξηγούν το τι γίνεται από ‘κει και πέρα, θεωρώντας ούτε λίγο ούτε πολύ τα χαρακτηριστικά των μαθητριών σταθερά, ετικέτες που δεν μπορούν ν’ απαλλαγούν. Αντίθετα, μελετώντας τα ως στιγμιαίες αναπαραστάσεις και ως γνώση που θα μπορούσε να μας δώσει τα πρώτα εργαλεία, προσπαθήσαμε με όλες τις δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος να συνοικοδομήσουμε με μεράκι και φαντασία τα μαθησιακά μας πλάνα.

Αρκεί αυτό όμως; Πώς οργανώνεται η συμπερίληψη, η συνεργατική μάθηση μέσω της οποίας τα παιδιά μπορούν να αλληλοβοηθιούνται; Πώς όλες αυτές οι διαφορετικές προσωπικότητες συνυπάρχουν και μπορούν να βοηθηθούν μαθησιακά; Τα δυσεπίλυτα παραπάνω ερωτήματα προσπαθήσαμε να τα απαντήσουμε με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Αρχικά μέσα από τις ομάδες εργασίας παιδαρωγών και της διεπιστημονικής ομάδας η οποία συνέρχεται σε εβδομαδιαία βάση αναλύοντας και επιζητώντας λύσεις για τις κινούμενες ανάγκες της ομάδας. Έπειτα μέσα από ομαδικά projects εντός και εκτός τάξης. Όλα αυτά φυσικά, μέσα σ’ ένα φιλικό συνεργατικό και συναγωνιστικό πλαίσιο που δομείται μέσα από παιχνίδια, πειραματισμούς και εξερευνήσεις.

Χαρήκαμε ιδιαίτερα που τα αποσπάσματα αυτά της δραστηριότητας των παιδιών, έφτασαν στα χέρια των φροντιστών τους παρουσιάζοντας τους την εικόνα τους σ’ έναν χώρο πέραν του σπιτιού. Σ’ έναν χώρο που έχουν τη δυνατότητα να επενεργούν, να ακούγονται ,να αυτονομούνται και να προσπαθούν να συνεργαστούν, συνυπάρχοντας με ισοτιμία.

Ένα δημοκρατικό σχολείο έχει πάντα κατεύθυνση. Είναι ο συνεχής αναστοχασμός της μαθήτριας και η συμμετοχή της στη διαδικασία μάθησής της. Να μπορεί να κατανοεί δηλαδή η ίδια γιατί μαθαίνει αυτό που μαθαίνει, τι θα ήθελε να μάθει και πώς να το μάθει, χωρίς τον φόβο της αποτυχίας και της επακόλουθης αυτοανεπάρκειας που αυτή φέρει.

Παράλληλα ένα δημοκρατικό σχολείο ενώ αποδέχεται το άτομο όπως είναι αναμένει από αυτό να γίνει αυτό που μπορεί να γίνει, αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι η Σκέψη είναι μια επίπονη διαδικασία που απαιτεί αναστοχασμό, διάλογο , υπομονή και επιμονή. Με αυτό το σκεπτικό δομείται η αξιολόγηση στο σχολείο μας.

Μια αξιολόγηση δοσμένη με αγάπη από ανθρώπους που ισότιμα διέρχονται το κατώφλι της τάξης με τα παιδιά και που με τη σειρά τους την αποδέχονται κάθε στιγμή από τα ίδια. Στη θέση μιας ακόμη ψυχρής αξιολόγησης « για το καλό μας» από ένα από τα πολλά απόμακρα «εξεταστήρια» που ακολουθούν το απομονωμένο άτομο στη ζωή του προωθούμε μια ισότιμη συν_ γνώμη, μια θερμή αγκαλιά, ταρακούνημα και σπρώξιμο στις πολλαπλές δυνατότητες του παιδιού.