Κείμενο: Siavash Shahabi (Ιρανός δημοσιογράφος, ακτιβιστής και πολιτικός πρόσφυγας, ο οποίος ζει στην Αθήνα). Δημοσιεύτηκε στα αγγλικά στο firenexttime.net
Σκόπευα να γράψω ένα πλήρες ρεπορτάζ για την έκθεση του Πάμπλο Πικάσο στην Τεχεράνη, αλλά με απορρόφησε ένα άλλο πρότζεκτ και πέρασε ο καιρός. Παρ’ όλα αυτά, δεν ήθελα να χάσω την ευκαιρία να μοιραστώ αυτό το κείμενο εδώ.
Σε μια εποχή που ο κόσμος πνίγεται στον καπνό και τη φωτιά των πολέμων, η παρουσία ενός από τους πιο γνωστούς αντιπολεμικούς πίνακες του 20ού αιώνα —της Γκέρνικα του Πικάσο— στην Τεχεράνη, δεν είναι απλώς ειρωνική· είναι ένα συμβολικό αδιέξοδο. Η Γκέρνικα δημιουργήθηκε στη μνήμη του βομβαρδισμού μιας μικρής ισπανικής πόλης το 1937, από τις ναζιστικές και φασιστικές ιταλικές δυνάμεις, κατόπιν αιτήματος του στρατηγού Φράνκο. Ο πίνακας είναι μια κραυγή ενάντια στην καταστολή, στον θάνατο και στα ψέματα που απαιτούν αίμα στο όνομα της τάξης και της εξουσίας.
Κι όμως, τώρα αυτός ο πίνακας εκτίθεται σε έναν χώρο που τον μετατρέπει σε μια διακόσμηση ενός «πολεμικού δωματίου» και όχι σε μάθημα. Το Ισλαμικό Καθεστώς —το ίδιο καθεστώς που στέλνει επίσημα drones και πυραύλους στη Ρωσία για να χρησιμοποιηθούν στην εισβολή στην Ουκρανία— δηλώνει επίσης υποστήριξη στον παλαιστινιακό λαό. Αλλά στην πράξη, ούτε ένα από αυτά τα drones που καταστρέφουν το Χάρκοβο δεν έχει χρησιμοποιηθεί για να σταματήσει τη γενοκτονία στη Γάζα.
Μπορεί αυτή η έκθεση της Γκέρνικα, κάτω από τέτοιες συνθήκες, να είναι κάτι άλλο πέρα από εμπαιγμός της αλήθειας; Πώς μπορείς να μιλάς για τον πόνο των ανθρώπων την ώρα που παράγεις και εξάγεις τα εργαλεία που τον προκαλούν;
Και η αντίφαση δεν σταματά εκεί. Οι διεθνείς σύμμαχοι του Ισλαμικού Καθεστώτος —Ρωσία και Κίνα— που ισχυρίζονται ότι αντιστέκονται στη Δύση, έκαναν και οι δύο δισεκατομμύρια δολάρια σε εμπόριο με το Ισραήλ μέσα στο 2024. Η Κίνα, την ώρα που φιμώνει τα μέσα ενημέρωσης και κρατά ηθική σιωπή, αγοράζει φθηνό ιρανικό πετρέλαιο, πουλάει τεχνολογία και διατηρεί στρατιωτική και επιστημονική συνεργασία με το Ισραήλ. Η Ρωσία —ο σύγχρονος στρατηγός Φράνκο— όχι μόνο συντονίζεται με το Ισραήλ στη Συρία, αλλά ποτέ δεν πήρε ανεξάρτητη θέση ενάντια στη σφαγή των Παλαιστινίων.
Όλα έχουν αντιστραφεί. Ο Πικάσο, που ζωγράφισε τη Γκέρνικα οργισμένος για τα εγκλήματα του φασισμού, τώρα οικειοποιείται από καθεστώτα που ενσαρκώνουν αυτήν ακριβώς τη λογική του θανάτου. Ο φασισμός δεν είναι μόνο βία· είναι και η αντιστροφή της αλήθειας, η επανάληψη του ψέματος μέχρι να γίνει μνήμη. Μέχρι αυτοί που ρίχνουν πυραύλους στην Ουκρανία να στολίζουν τους τοίχους τους με τέχνη κατά των βομβαρδισμών.
Η Γκέρνικα στην Τεχεράνη δεν είναι απλώς ένας πίνακας. Είναι προειδοποίηση — μια προειδοποίηση για το πώς ο φασισμός κλέβει την τέχνη, τη γλώσσα, την ενσυναίσθηση και ακόμη και την ίδια τη διαμαρτυρία, και τα μετατρέπει σε ασπίδες εγκλήματος. Ακριβώς όπως σκοτώνει την αλήθεια για να επιβιώσει.
