Η ζωή & το έργο του Σύριου αναρχικού επαναστάτη Ομάρ Αζίζ – Ημέρα μνήμης Remember Omar Aziz

Το Αυτολεξεί, με αφορμή τη διεθνή μέρα μνήμης του Σύριου αναρχικού επαναστάτη Omar Aziz, δημοσιεύει στη μνήμη του υλικό για το έργο και τον αντίκτυπο των ιδεών του στην ενθάρρυνση των τοπικών συμβουλίων και επιτροπών στη Συριακή Επανάσταση του 2011, πριν από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου. Πέθανε τραγικά στις φυλακές του Άσαντ το 2013, σε ηλικία 63 ετών.

Η ζωή και το έργο του αναρχικού Ομάρ Αζίζ και η επίδρασή του στην αυτοοργάνωση της συριακής επανάστασης

Της Leila Al Shami στο TAHRIR ICN

Ο Omar Aziz (γνωστός στους φίλους του ως Abu Kamel) γεννήθηκε στη Δαμασκό. Επέστρεψε στη Συρία από την εξορία στη Σαουδική Αραβία και τις Ηνωμένες Πολιτείες τις πρώτες ημέρες της Συριακής Επανάστασης [2011]. Διανοούμενος, οικονομολόγος, αναρχικός, σύζυγος και πατέρας, σε ηλικία 63 ετών, αφοσιώθηκε στον επαναστατικό αγώνα. Συνεργάστηκε με τοπικούς ακτιβιστές για τη συλλογή ανθρωπιστικής βοήθειας και τη διανομή της σε προάστια της Δαμασκού που δέχονταν επιθέσεις από το καθεστώς. Μέσα από το συγγραφικό του έργο και τη δραστηριότητά του προώθησε την τοπική αυτοκυβέρνηση, την οριζόντια οργάνωση, τη συνεργασία, την αλληλεγγύη και την αλληλοβοήθεια ως τα μέσα με τα οποία οι άνθρωποι θα μπορούσαν να χειραφετηθούν από την τυραννία του κράτους. Μαζί με συντρόφους του, ο Αζίζ ίδρυσε την πρώτη Τοπική Επιτροπή στο Barzeh της Δαμασκού. Το παράδειγμα εξαπλώθηκε σε όλη τη Συρία και μαζί του μερικά από τα πιο ελπιδοφόρα και διαρκή παραδείγματα μη ιεραρχικής αυτοοργάνωσης που προέκυψαν από τις χώρες της Αραβικής Άνοιξης.

Στο αφιέρωμά της στον Ομάρ Αζίζ, η Budour Hassan λέει, ότι «δεν φορούσε μάσκα V for Vendetta, ούτε σχημάτισε μαύρα μπλοκ. Δεν είχε εμμονή με το να δίνει συνεντεύξεις στον Τύπο… [Ωστόσο] σε μια εποχή που οι περισσότεροι αντιιμπεριαλιστές θρηνούσαν για την κατάρρευση του συριακού κράτους και την «αεροπειρατεία» μιας επανάστασης που ποτέ δεν υποστήριξαν εξ αρχής, ο Αζίζ και οι σύντροφοί του αγωνίζονταν ακούραστα για την άνευ όρων ελευθερία από κάθε μορφή δεσποτισμού και κρατικής ηγεμονίας»[1].

Ο Αζίζ ενθαρρυνόταν από το επαναστατικό κύμα που κατέλαβε τη χώρα και πίστευε ότι «οι συνεχιζόμενες διαδηλώσεις ήταν σε θέση να σπάσουν την κυριαρχία της απόλυτης εξουσίας»[2], αλλά έβλεπε έλλειψη συνέργειας μεταξύ της επαναστατικής δραστηριότητας και της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Για τον Aziz, δεν είχε νόημα να συμμετέχει κανείς σε διαδηλώσεις που απαιτούσαν την ανατροπή του καθεστώτος, ενώ εξακολουθούσε να ζει μέσα σε αυστηρές ιεραρχικές και αυταρχικές δομές που επέβαλε το κράτος. Περιέγραψε έναν τέτοιο διαχωρισμό σαν η Συρία να επικαλύπτεται από δύο χρονικότητες: «τον χρόνο της Εξουσίας» που «εξακολουθεί να διαχειρίζεται τις δραστηριότητες της ζωής» και «τον χρόνο της Επανάστασης» που ανήκει στους ακτιβιστές που εργάζονται για την ανατροπή του καθεστώτος».[3] Ο Αζίζ πίστευε ότι για τη συνέχεια και τη νίκη της επανάστασης, η επαναστατική δραστηριότητα έπρεπε να διαπεράσει όλες τις πτυχές της ζωής των ανθρώπων. Υποστήριζε ριζικές αλλαγές στην κοινωνική οργάνωση και τις σχέσεις, προκειμένου να αμφισβητηθούν τα θεμέλια ενός συστήματος που βασιζόταν στην κυριαρχία και την καταπίεση.

Ο Αζίζ έβλεπε θετικά παραδείγματα παντού γύρω του. Ενθαρρύνθηκε από τις πολλαπλές πρωτοβουλίες που ξεπήδησαν σε όλη τη χώρα, όπως η εθελοντική παροχή επείγουσας ιατρικής και νομικής υποστήριξης, η μετατροπή σπιτιών σε νοσοκομεία πεδίου και η οργάνωση καλαθιών τροφίμων για διανομή. Είδε σε αυτές τις πράξεις «το πνεύμα της αντίστασης του συριακού λαού στη βαρβαρότητα του συστήματος, στη συστηματική δολοφονία και την καταστροφή της κοινότητας».[4] Το όραμα του Ομάρ ήταν να διαδοθούν αυτές οι πρακτικές και πίστευε ότι ο τρόπος για να επιτευχθεί αυτό ήταν η δημιουργία Τοπικών Συμβουλίων. Τον όγδοο μήνα της συριακής επανάστασης, όταν οι εκτεταμένες διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος ήταν ακόμη σε μεγάλο βαθμό ειρηνικές, ο Ομάρ Αζίζ συνέταξε ένα έγγραφο συζήτησης για τα Τοπικά Συμβούλια στη Συρία, όπου περιέγραφε το όραμά του.

Κατά την άποψη του Αζίζ, το Τοπικό Συμβούλιο ήταν το φόρουμ μέσω του οποίου οι άνθρωποι που προέρχονται από διαφορετικές κουλτούρες και διαφορετικά κοινωνικά στρώματα θα μπορούσαν να συνεργαστούν για την επίτευξη τριών πρωταρχικών στόχων: να διαχειριστούν τη ζωή τους ανεξάρτητα από τους θεσμούς και τα όργανα του κράτους, να παράσχουν τον χώρο που θα επέτρεπε τη συλλογική συνεργασία των ατόμων και να ενεργοποιήσουν την κοινωνική επανάσταση σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Στο έγγραφό του ο Aziz απαριθμεί ποιες πιστεύει ότι πρέπει να είναι οι βασικές ανησυχίες των τοπικών συμβουλίων:

Η προώθηση της ανθρώπινης και πολιτικής αλληλεγγύης μέσω της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης, ιδίως μέσω της παροχής ασφαλούς στέγασης στους εκτοπισμένους, της παροχής ψυχολογικής και υλικής βοήθειας στις οικογένειες των τραυματιών ή των κρατουμένων, της παροχής ιατρικής και επισιτιστικής υποστήριξης, της διασφάλισης της συνέχειας των εκπαιδευτικών υπηρεσιών και της υποστήριξης και του συντονισμού των δραστηριοτήτων των μέσων ενημέρωσης. Ο Aziz σημειώνει ότι οι πράξεις αυτές θα πρέπει να είναι εθελοντικές και δεν θα πρέπει να υποκαθιστούν τα οικογενειακά ή συγγενικά δίκτυα υποστήριξης. Πιστεύει ότι θα χρειαστεί χρόνος για να νιώσουν οι άνθρωποι άνετα εκτός της παροχής κρατικών υπηρεσιών και να προσαρμόσουν την κοινωνική τους συμπεριφορά ώστε να είναι πιο συνεργάσιμοι. Ο Aziz πίστευε ότι ο ρόλος του συμβουλίου θα πρέπει να περιοριστεί στο ελάχιστο, επιτρέποντας την ανάπτυξη μοναδικών κοινοτικών πρωτοβουλιών.
Η προώθηση της συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της οικοδόμησης τοπικών κοινοτικών πρωτοβουλιών και δράσεων και της προώθησης της καινοτομίας και της εφευρετικότητας, την οποία ο Aziz είδε ότι καταπνίγεται από μισό αιώνα τυραννίας. Το τοπικό συμβούλιο θα αποτελούσε το φόρουμ μέσω του οποίου οι άνθρωποι θα μπορούσαν να συζητήσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στη ζωή και τις καθημερινές τους συνθήκες. Το τοπικό συμβούλιο θα υποστήριζε τη συνεργασία και θα επέτρεπε στους ανθρώπους να επινοούν τις κατάλληλες λύσεις στα προβλήματα που αντιμετώπιζαν, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων που αφορούσαν τις υποδομές, την κοινωνική αρμονία και το εμπόριο, καθώς και των θεμάτων που απαιτούσαν λύσεις εκτός της τοπικής κοινότητας. Ο Aziz είδε, επίσης, ως βασικό ρόλο την υπεράσπιση εδαφών σε αγροτικές και αστικές περιοχές που είχαν υποστεί απαλλοτριώσεις και εξαγορές από το κράτος. Απέρριπτε την αστική απαλλοτρίωση της γης και την περιθωριοποίηση και τον εκτοπισμό των αγροτικών κοινοτήτων, τις οποίες θεωρούσε ως μέθοδο που χρησιμοποιούσε το καθεστώς για να επιβάλει την πολιτική της κυριαρχίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Ο Aziz πίστευε ότι ήταν απαραίτητο να εξασφαλιστεί η πρόσβαση στη γη που μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες της ζωής για όλους και ζήτησε την εκ νέου ανακάλυψη των κοινών αγαθών. Ήταν ρεαλιστής αλλά αισιόδοξος. Σημείωνε ότι «είναι σαφές ότι οι πράξεις αυτές εφαρμόζονται σε ασφαλείς τοποθεσίες ή σε περιοχές οιονεί “απελευθερωμένες” από την εξουσία. Αλλά είναι δυνατόν να αξιολογηθεί η κατάσταση κάθε περιοχής και να καθοριστεί τι μπορεί να επιτευχθεί». Ο Aziz τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας οριζόντιων συνδέσμων μεταξύ των συμβουλίων για τη δημιουργία δεσμών και αλληλεξάρτησης μεταξύ διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών.
Η σχέση με τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό (FSA) και η διασύνδεση μεταξύ της προστασίας και της υπεράσπισης της κοινότητας και της συνέχειας της Επανάστασης. Ο Aziz πίστευε ότι ήταν σημαντικό να υπάρξει συντονισμός μεταξύ της λαϊκής πολιτικής και της λαϊκής ένοπλης αντίστασης. Θεωρούσε ότι ο ρόλος του FSA ήταν να διασφαλίζει την ασφάλεια και την άμυνα της κοινότητας ιδίως κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, να υποστηρίζει τη διασφάλιση των γραμμών επικοινωνίας μεταξύ των περιοχών και να παρέχει προστασία για τη μετακίνηση ανθρώπων και υλικοτεχνικών εφοδίων. Ο ρόλος του Συμβουλίου θα ήταν να παρέχει τροφή και στέγαση σε όλα τα μέλη του FSA και να συντονίζει με τον FSA την ασφάλεια της κοινότητας και την αμυντική στρατηγική της περιοχής.
Η σύνθεση των τοπικών συμβουλίων και η οργανωτική δομή. Ο Aziz είδε μια σειρά προκλήσεων που αντιμετωπίζει η συγκρότηση πολλαπλών τοπικών συμβουλίων. Η πρώτη ήταν το καθεστώς, το οποίο επανειλημμένα εισέβαλε σε πόλεις και κωμοπόλεις προκειμένου να παραλύσει το κίνημα, να απομονώσει τον κόσμο σε θύλακες και να εμποδίσει τη συνεργασία. Ο Aziz υποστήριξε ότι για να απαντήσουν σε τέτοιες επιθέσεις του κράτους, οι μηχανισμοί αντίστασης έπρεπε να παραμείνουν ευέλικτοι και καινοτόμοι. Τα Συμβούλια θα πρέπει να αναβαθμίζονται ή να μειώνονται ανάλογα με τις ανάγκες και να προσαρμόζονται στις σχέσεις εξουσίας επί τόπου. Πίστευε ότι αυτή η ευελιξία ήταν απαραίτητη για να πραγματοποιηθεί η επιθυμία της κοινότητας για ελευθερία. Είδε επίσης την πρόκληση στο να ενθαρρυνθούν οι άνθρωποι να εφαρμόσουν έναν τρόπο ζωής και κοινωνικές σχέσεις που ήταν νέοι και άγνωστοι. Επίσης, η παροχή υπηρεσιών έπρεπε να διατηρηθεί και ήταν απαραίτητο να βρεθεί ένας τρόπος για να αποκτήσει μια ανεξάρτητη πηγή ενέργειας εν όψει των περικοπών, καθώς και να υποστηριχθεί η ανάπτυξη οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων. Για τον λόγο αυτό, πίστευε ότι στα μέλη των τοπικών συμβουλίων θα έπρεπε να περιλαμβάνονται κοινωνικοί λειτουργοί και άτομα με εξειδίκευση σε διάφορους κοινωνικούς, οργανωτικούς και τεχνικούς τομείς, τα οποία να έχουν τόσο τον σεβασμό των ανθρώπων όσο και τη δυνατότητα και την επιθυμία να εργαστούν εθελοντικά. Για τον Aziz, η οργανωτική δομή του τοπικού συμβουλίου είναι μια διαδικασία που ξεκινά με τα ελάχιστα απαιτούμενα και θα πρέπει να εξελίσσεται ανάλογα με το επίπεδο του μετασχηματισμού που επιτεύχθηκε από την επανάσταση, την ισορροπία δυνάμεων εντός μιας συγκεκριμένης περιοχής και τη σχέση με τις γειτονικές περιοχές. Ενθάρρυνε τα τοπικά συμβούλια να μοιράζονται γνώσεις, να μαθαίνουν από την εμπειρία άλλων συμβουλίων και να συντονίζονται σε περιφερειακό επίπεδο.
Ο ρόλος του Εθνικού Συμβουλίου είναι να δώσει νομιμοποίηση στην πρωτοβουλία και να κερδίσει την αποδοχή των ακτιβιστών. Θα πρέπει να αναζητήσει χρηματοδότηση προκειμένου να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες εργασίες και να καλύψει τα έξοδα που ενδεχομένως δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν σε περιφερειακό επίπεδο. Το Εθνικό Συμβούλιο θα διευκολύνει τον συντονισμό μεταξύ των περιφερειών, προκειμένου να βρεθεί κοινός τόπος και να ενισχυθεί η στενότερη αλληλεξάρτηση [5].

Το έργο του Ομάρ Αζίζ είχε τεράστιο αντίκτυπο στην επαναστατική οργάνωση στη Συρία. Ενώ η κυρίαρχη πολιτική αντιπολίτευση απέτυχε να επιτύχει κάτι αξιόλογο από το 2011 και μετά, το κίνημα της από-τα-κάτω αντιπολίτευσης, μπροστά στη βίαιη καταστολή, παρέμεινε δυναμικό και καινοτόμο και ενσάρκωσε το αναρχικό πνεύμα. Ο πυρήνας της αντιπολίτευσης βάσης είναι η νεολαία, κυρίως από τις φτωχές και μεσαίες τάξεις, στην οποία οι γυναίκες και διάφορες θρησκευτικές και εθνοτικές ομάδες παίζουν ενεργό ρόλο (βλ. εδώ και εδώ). Πολλοί από αυτούς τους ακτιβιστές παραμένουν μη προσκείμενοι σε παραδοσιακές πολιτικές ιδεολογίες, αλλά παρακινούνται από ανησυχίες για την ελευθερία, την αξιοπρέπεια και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Ο πρωταρχικός τους στόχος παραμένει η ανατροπή του καθεστώτος και όχι η ανάπτυξη μεγάλων προτάσεων για μια μελλοντική Συρία.

Η κύρια μορφή επαναστατικής οργάνωσης ήταν η ανάπτυξη των tansiqiyyat – εκατοντάδες τοπικές επιτροπές που δημιουργήθηκαν σε γειτονιές και πόλεις σε ολόκληρη τη χώρα. Εδώ, οι επαναστάτες ακτιβιστές συμμετέχουν σε πολλαπλές δραστηριότητες, από την καταγραφή και την αναφορά των παραβιάσεων που πραγματοποιούνται από το καθεστώς (και όλο και περισσότερο κι από άτομα της αντιπολίτευσης) έως την οργάνωση διαμαρτυριών και εκστρατειών πολιτικής ανυπακοής (όπως απεργίες και άρνηση πληρωμής λογαριασμών κοινής ωφέλειας) και τη συλλογή και παροχή βοήθειας καθώς και ανθρωπιστικών προμηθειών σε περιοχές που βομβαρδίζονται ή πολιορκούνται. Δεν υπάρχει ένα ενιαίο μοντέλο, αλλά συχνά λειτουργούν ως οριζόντια οργανωμένες, χωρίς ηγέτες ομάδες, που αποτελούνται από όλα τα τμήματα της κοινωνίας. Αποτελούν το θεμέλιο του επαναστατικού κινήματος δημιουργώντας αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων, αίσθηση κοινότητας και συλλογικής δράσης. Δείτε εδώ για τις προσπάθειες του Yabroud (προάστιο της Δαμασκού) να οργανωθεί με απουσία του κράτους. Ορισμένες τοπικές επιτροπές έχουν εκλεγμένους αντιπροσώπους, όπως στο Kafranbel Idlib, όπου μια επιτροπή εκλεγμένων αντιπροσώπων έφτιαξε το δικό της σύνταγμα (δείτε εδώ). Οι ακτιβιστές της νεολαίας από το Kafranbel κρατούν ζωντανό το λαϊκό κίνημα διαμαρτυρίας και έχουν αποκτήσει παγκόσμια φήμη για τη χρήση πολύχρωμων και σατιρικών πανό στις εβδομαδιαίες διαμαρτυρίες τους (δείτε εδώ). Συμμετέχουν επίσης σε πολιτικές δραστηριότητες, όπως η παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε παιδιά και φόρουμ για ενήλικες που συζητούν θέματα όπως η πολιτική ανυπακοή και η ειρηνική αντίσταση.

Σε επίπεδο πόλης και περιφέρειας έχουν συσταθεί Επαναστατικά Συμβούλια ή majlis thawar. Αποτελούν συχνά την πρωταρχική πολιτική διοικητική δομή σε περιοχές που απελευθερώθηκαν από το κράτος, καθώς και σε ορισμένες περιοχές που παραμένουν υπό κρατικό έλεγχο. [6] Αυτά εξασφαλίζουν την παροχή βασικών υπηρεσιών, συντονίζουν τις δραστηριότητες των τοπικών επιτροπών και συντονίζονται με τη λαϊκή ένοπλη αντίσταση. Αναμφίβολα, καθώς η κρατική παροχή υπηρεσιών έχει εξαφανιστεί από ορισμένες περιοχές και η ανθρωπιστική κατάσταση έχει επιδεινωθεί, έχουν διαδραματίσει ολοένα και πιο ζωτικό ρόλο. Δεν υπάρχει ένα ενιαίο μοντέλο για τα Τοπικά Συμβούλια, αλλά κυρίως ακολουθούν κάποια μορφή αντιπροσωπευτικού δημοκρατικού μοντέλου. Ορισμένα έχουν δημιουργήσει διάφορες διοικητικές υπηρεσίες για να αναλάβουν λειτουργίες που προηγουμένως κατείχε το κράτος. Ορισμένα ήταν πιο επιτυχημένα και χωρίς αποκλεισμούς από άλλα, τα οποία αγωνίστηκαν να εκτοπίσουν τη γραφειοκρατία του παλαιού καθεστώτος ή ταλαιπωρήθηκαν από εσωτερικές διαμάχες [7].

Ενώ η κύρια βάση της δραστηριότητας βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό σε τοπικό επίπεδο, υπάρχουν ορισμένες διαφορετικές ομάδες-ομπρέλες που έχουν δημιουργηθεί για να συντονίζουν και να δικτυώνονται σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Αυτές περιλαμβάνουν τις Τοπικές Επιτροπές Συντονισμού, τις Εθνικές Επιτροπές Δράσης, την Ομοσπονδία των Επιτροπών Συντονισμού της Συριακής Επανάστασης και τη Γενική Επιτροπή της Συριακής Επανάστασης. Καμία δεν αντιπροσωπεύει το σύνολο των τοπικών επιτροπών/συμβουλίων και έχουν διαφορετικές οργανωτικές δομές και διαφορετικά επίπεδα εμπλοκής ή μη εμπλοκής με την επίσημη πολιτική αντιπολίτευση. Υπήρχε ένας διαδραστικός χάρτης που έδειχνε τις συντονιστικές επιτροπές και τα συμβούλια, καθώς και την άνθηση πολλών άλλων πρωτοβουλιών και εκστρατειών των πολιτών σε μια χώρα όπου η δραστηριότητα αυτή είχε προηγουμένως κατασταλεί βάναυσα.

Μια σημαντική απειλή που αντιμετωπίζουν αυτές οι ποικίλες πρωτοβουλίες δεν είναι μόνο οι διώξεις των ακτιβιστών από το καθεστώς, η έλλειψη πόρων, η επίθεση του κράτους σε μη στρατιωτικές περιοχές και η ολοένα και μεγαλύτερη επιδείνωση των συνθηκών ασφαλείας και ανθρωπιστικής βοήθειας. Ορισμένα τοπικά συμβούλια έχουν καταληφθεί από αντιδραστικές και αντεπαναστατικές δυνάμεις. Για παράδειγμα, στην Αλ Ράκα μη τοπικές ομάδες ανταρτών με σαλαφιστικές/τακφιρίτικες τάσεις πήραν μεγάλο μέρος της εξουσίας από το τοπικό συμβούλιο. Καθώς προσπάθησαν να επιβάλουν ένα ισλαμικό όραμα που είναι ξένο σχεδόν σε όλους, ο λαός της Ράκα πραγματοποιούσε συνεχείς διαμαρτυρίες εναντίον τους. Σε αυτό το βίντεο εδώ από τον Ιούνιο του 2013 οι άνθρωποι διαδηλώνουν ενάντια στις συλλήψεις μελών της οικογένειάς τους από την Jabhat Al Nusra. Οι γυναίκες φωνάζουν «ντροπή σας! Μας προδώσατε στο όνομα του Ισλάμ». Καθ’ όλη τη διάρκεια του Αυγούστου 2013, οι κάτοικοι της Αλ Ράκα διαμαρτύρονται σχεδόν καθημερινά κατά του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και της Αλ Σαμ (ISIS) απαιτώντας την απελευθέρωση εκατοντάδων κρατουμένων, απαχθέντων και αγνοουμένων. Παρομοίως, στο Χαλέπι επαναστάτες ξεκίνησαν την εκστρατεία «φτάνει πια» ζητώντας να σταματήσουν οι καταχρήσεις των ανταρτών και να αποδοθούν ευθύνες. Αυτή η διαδήλωση, από τον Ιούνιο του 2013, πραγματοποιήθηκε μπροστά από το δικαστήριο της Σαρία στο Χαλέπι μετά τη δολοφονία ενός παιδιού επειδή φέρεται να προσέβαλε τον προφήτη Μωάμεθ. Ο κόσμος εδώ ζητά να προσαχθούν οι δολοφόνοι στη δικαιοσύνη λέγοντας «Η Επιτροπή της Σαρία έχει γίνει η Υπηρεσία Πληροφοριών της Πολεμικής Αεροπορίας!» (ο πιο βάναυσος κλάδος ασφαλείας του καθεστώτος Άσαντ). Στο Idlib οι άνθρωποι διαμαρτύρονται επίσης κατά της Επιτροπής Σαρία που έχει συσταθεί, εδώ λένε «είμαστε ενάντια στο καθεστώς, ενάντια στις εξτρεμιστικές δολοφονίες και την καταπίεση» και ζητούν την επιστροφή επαγγελματιών δικηγόρων (ανεξάρτητη δικαιοσύνη) στο δικαστήριο (αντί για θρησκευόμενους).

Ο Ομάρ Αζίζ δεν έζησε για να δει τις συχνά φαινομενικά ανυπέρβλητες προκλήσεις που θα έπλητταν τους επαναστάτες της Συρίας ή τις επιτυχίες και τις αποτυχίες των πειραμάτων τοπικής αυτοοργάνωσης. Στις 20 Νοεμβρίου 2012, συνελήφθη στο σπίτι του από τη mukhabarat (την τρομακτική υπηρεσία πληροφοριών).

Λίγο πριν από τη σύλληψή του δήλωσε: «Δεν είμαστε τίποτα λιγότερο από τους εργάτες της Παρισινής Κομμούνας: αυτοί αντιστάθηκαν για 70 ημέρες κι εμείς συνεχίζουμε για ενάμιση χρόνο». [8]

Ο Αζίζ κρατήθηκε σε ένα κελί κράτησης της υπηρεσίας πληροφοριών διαστάσεων 4 επί 4 μέτρων, το οποίο μοιραζόταν με άλλα 85 άτομα. Αυτό πιθανότατα συνέβαλε στην επιδείνωση της ήδη αδύναμης υγείας του. Αργότερα μεταφέρθηκε στις φυλακές Άντρα, όπου πέθανε από καρδιακές επιπλοκές τον Φεβρουάριο του 2013, μια ημέρα πριν από τα 64α γενέθλιά του.

Το όνομα του Ομάρ Αζίζ μπορεί να μην γίνει ποτέ ευρέως γνωστό, αλλά αξίζει να αναγνωριστεί ως κορυφαία σύγχρονη μορφή στην ανάπτυξη της αναρχικής σκέψης και πρακτικής. Τα πειράματα προς τη λαϊκή επαναστατική οργάνωση που ο ίδιος ενέπνευσε παρέχουν διορατικότητα και μαθήματα αναρχικής οργάνωσης για τις μελλοντικές επαναστάσεις σε όλο τον κόσμο.

Σημειώσεις:
1 Budour Hassan, ‘Omar Aziz: Rest in Power’, 20 February 2013, http://budourhassan.wordpress.com/2013/02/20/omar-aziz/
2 Omar Aziz, ‘A discussion paper on Local Councils,’ (in Arabic) http://www.facebook.com/note.php?note_id=143690742461532
3 Ό.π.
4 Ό.π.
5 Ό.π.
6 For a report on Local Councils see in Gayath Naisse ‘Self organization in the Syrian people’s revolution’: http://www.internationalviewpoint.org/spip.php?article3025
7 Ό.π.
8 Via @Darth Nader https://twitter.com/DarthNader/status/304015567231266816

Καταστατικές αρχές των τοπικών συμβουλίων στη Συρία: Κείμενο του Ομάρ Αζίζ από το 2011

“Αν η επανάσταση αποτύχει, η ζωή μου όπως κι ολόκληρης της γενιάς μου θα είναι πια κενή νοήματος αφού όλα όσα έχουμε ονειρευτεί κι έχουμε πιστέψει θα είναι απλά χίμαιρες” – Ομάρ Αζίζ

Πρόλογος: Ο χρόνος της εξουσίας και ο χρόνος της επανάστασης

Η επανάσταση είναι ένα εξαιρετικό γεγονός που αλλάζει την ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών. Είναι μια ρήξη στον χρόνο και τον χώρο ταυτόχρονα, στην οποία οι άνθρωποι ζουν μεταξύ δύο χρόνων, του χρόνου της εξουσίας και του χρόνου της επανάστασης. Η επανάσταση φέρνει την κοινωνία σε μια νέα εποχή όπου συναντά την απελευθέρωση του χρόνου της.

Η επανάσταση στη Συρία ξεκίνησε οκτώ μήνες νωρίτερα και έχει ακόμη πολύ χρόνο μπροστά της, στον αγώνα να αποκαθηλώσει το καθεστώς και να ανοίξει νέους χώρους για τη ζωή. Ως τώρα, οι τρέχουσες διαδηλώσεις στάθηκαν ικανές να σπάσουν την απόλυτη κυριαρχία της εξουσίας στους δρόμους. Η γεωγραφία της εξουσίας είναι κατακερματισμένη από το ένα σημείο στο άλλο και απ’ την μια μέρα στην άλλη, κι απ’ την μια ώρα στην άλλη μέσα στην ίδια μέρα. Οι συνεχόμενες διαδηλώσεις επίσης παρήγαγαν ένα εθνικό συμβούλιο που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα από κινητοποιήσεις, οργανώσεις και πολιτικά κόμματα, που αντιπροσωπεύουν αξιοπρεπώς μια εναλλακτική αντι-εξουσία σε αραβικό και διεθνές επίπεδο, και αναλαμβάνουν την προστασία του συριακού λαού απ’ τους φόνους και την αγριότητα του καθεστώτος.

Ωστόσο, το επαναστατικό κίνημα αυτό παρέμεινε αποστασιοποιημένο απ’ τις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων και δεν κατάφερε να αναμειχθεί με την καθημερινή ζωή τους. Έπεσε στην παλιά παγίδα του “καταμερισμού της εργασίας” μεταξύ επαναστατικής δραστηριότητας και καθημερινής ζωής. Αυτό σημαίνει ότι οι κοινωνικές σχέσεις στη Συρία υφίστανται μια αλληλοεπικάλυψη, καθώς ο χρόνος της εξουσίας καταφέρνει ακόμα να απλώνεται πάνω απ’ τις καθημερινές δραστηριότητες ενάντια στον χρόνο της επανάστασης, που είναι αυτός στον οποίο οι ακτιβιστές προσπαθούν να ρίξουν το καθεστώς. Η αλληλοεπικάλυψη αυτή είναι επικίνδυνη, καθώς οι επαναστάσεις από τη φύση τους βασίζονται πάνω στην ταύτιση των γραμμών της ζωής των ανθρώπων και της επαναστατικής τους δραστηριότητας.

Ο ένας μεγάλος κίνδυνος της επερχόμενης περιόδου είναι ο φόβος να κινηθούμε, ο άλλος η κούραση των ανθρώπων απ’ τον συνεχόμενο αντίκτυπο της επανάστασης στις ζωές τους και στις οικογένειές τους. Επίσης, ο κίνδυνος της αυξανόμενης χρήσης των όπλων στη δίνη της οποίας μπορεί να παγιδευτεί η επανάσταση.

Ακολούθως, όσο η κοινωνικές σχέσεις της εξουσίας μένουν αλώβητες στην προσπάθεια των ανθρώπων να κρατήσουν διαχωρισμένο τον χρόνο της εξουσίας και τον χρόνο της επανάστασης, η επανάσταση δε θα μπορεί να δημιουργήσει μια νικηφόρο ατμόσφαιρα. Θα πρέπει να κρατήσουμε στην μνήμη μας ότι οι πιο γόνιμες μάχες που δώσαμε τους τελευταίους μήνες ήταν οι αποκεντρωτικές, ιδιαίτερα στους τομείς της ιατρικής περίθαλψης και της υποστήριξης συλληφθέντων, πρωτοβουλίες που τώρα χρειάζεται να εμπλουτίσουμε, περιλαμβάνοντας ευρύτερους χώρους της ζωής. Η επανάσταση στην καθημερινή ζωή είναι η αναγκαία προϋπόθεση για τη συνέχιση της επανάστασης ως την νίκη. Είναι απαραίτητη μια ρευστή κοινωνική δικτύωση βάσει της δραστηριοποίησης των συνάψεων μεταξύ της επανάστασης και της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Και αυτή μπορεί να προκύψει από τα “τοπικά συμβούλια”.

Ο πρόλογος αυτός και το κείμενο που ακολουθεί προς συζήτηση, στοχεύουν στην ανίχνευση της δυνατότητας σχηματισμού τοπικών συμβουλίων, που θα απαρτίζονται από μέλη με διαφορετικές κουλτούρες και που θα ανήκουν σε διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, αλλά που θα εργαστούν από κοινού για να πετύχουν τα κάτωθι:

* Την υποστήριξη των ανθρώπων στο να οργανώσουν τις ζωές τους ανεξάρτητα από τους θεσμούς και τα όργανα του κράτους

* Τη δημιουργία χώρων όπου θα μπορεί να οργανωθεί η συλλογική αλληλεγγύη πάνω σε πολιτικά ζητήματα, σε σύνδεση με τις καθημερινές ζωές των ανθρώπων

* Την επέκταση της κοινωνικής επανάστασης σε επίπεδο συνοικείας και την ενοποίηση των σχημάτων αλληλεγγύης

* Τα ζητήματα πυρηνικού ενδιαφέροντος των τοπικών συμβουλίων είναι τα εξής: επικοινωνία με τον κόσμο, δημιουργία άμεσων σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων

* Παροχή υποστήριξης και βοήθειας σε όσους φτάνουν σε μια νέα περιοχή ή σε όσους φεύγουν [1]

* Οικονομική στήριξη στις οικογένειες των συλληφθέντων

* Ηθική-συναισθηματική στήριξη στις πληγείσες οικογένειες και διασφάλιση της παροχής προμηθειών

Πέρασε πολύς καιρός που οι άνθρωποι ξοδεύουν τη ζωή τους ψάχνοντας για ένα ασφαλέστερο μέρος να εγκατασταθούν με τις οικογένειές τους. Επίσης, πολύς καιρός που προσπαθούν όλη μέρα να μάθουν πού βρίσκονται οι αγνοούμενοί τους, ή αυτοί για κάποιον τρόπο να αποδράσουν, βασιζόμενοι σε συγγενείς ή στη γνώση του μέρους όπου οδηγούνται. Ο ρόλος των τοπικών συμβουλίων είναι η απόδραση απ’ αυτήν την αθλιότητα, που υποπίπτει στον χρόνο της εξουσίας, μέσω ενός πλήθους μοναδικών κοινοτικών πρωτοβουλιών. Αυτό σημαίνει ότι τα συμβούλια αναλαμβάνουν τουλάχιστον:

1. Την εύρεση ασφαλών σπιτιών και την παροχή προμηθειών για τα άτομα και τις οικογένειές τους που έρχονται στην περιοχή όπου υπάρχει συμβούλιο, σε συνεργασία με το συμβούλιο της περιοχής απ’ όπου έφυγαν.

2. Την οργάνωση αρχείων δεδομένων για τους συλληφθέντες και τους φυλακισμένους, και την ενημέρωση των σχετικών φορέων της επανάστασης, και επικοινωνία με τις νομικές οργανώσεις και τις οικογένειες προκειμένου να παρακολουθούν την κατάσταση των δικών τους που βρίσκονται κρατούμενοι.

3. Την οργάνωση αρχείων για τις πληγείσες οικογένειες και την εξασφάλιση των δαπανών μέσω της οικονομικής υποστήριξης του κόσμου, και των “περιφερειακών ταμείων της επανάστασης”.

Αυτές οι δράσεις χρειάζεται να οργανωθούν και να επικοινωνηθούν οι πληροφορίες και η γνώση της οργάνωσής των καθηκόντων τους, ωστόσο δεν είναι σε καμμία περίπτωση αδύνατον να αναληφθούν. Η επανάσταση δημιούργησε μια γενιά ειδικών στην οργάνωση των διαδηλώσεων και των απεργιών και των διαμαρτυριών, μπορεί να ωθήσει τις έμφυτες ικανότητες των ανθρώπων πέρα απ’ τα επίπεδα ειδικών της διοίκησης. Μια τέτοια ευθύνη δεν μπορεί να περιορίζεται στον κύκλο συγγενών και φίλων (ή τουλάχιστον θα πρέπει να ξεπεράσει πλέον αυτό το πρώιμο στάδιο) και δε θα πρέπει με κανέναν τρόπο να περιορίζεται. Οι άνθρωποι χρειάζονται χρόνο και εξάσκηση στην επαφή και την πιο αποτελεσματική κοινωνική δράση ώστε να κινούνται πιο άνετα από την κρατική ασφάλεια.

Η ελεύθερη ανταλλαγή μεταξύ των ανθρώπων δημιουργεί η ίδια τη συμμετοχή

* Παρέχει ένα πεδίο για συζήτηση, ανταλλαγή ιδεών και αναζήτηση λύσεων στα προβλήματα της ζωής

* Παράγει οριζόντιους δεσμούς μεταξύ των τοπικών συμβουλίων μιας γεωγραφικής περιοχής με μια άλλη, που επεκτείνονται ώστε να καλύψουν την αλληλεξάρτηση μεταξύ όλων των περιοχών.

Η επανάσταση μεταμορφώνει τις προοπτικές της ζωής μόλις διαφανεί η βεβαιότητα επικράτησης της ελευθερίας και ενός εφικτού διαφορετικού μέλλοντος, και μετά την ανακάλυψη ότι αυτό διαμορφώνεται από τις ικανότητες και τις καινοτομίες και την επινοητικότητα των ανθρώπων που διαφέρουν από την μοναδική παθητική μοίρα της υποταγής που τους επιφύλασε μισός αιώνας δεσποτισμού, ενώ οι ίδιοι ανοίγουν ποικιλόμορφες προοπτικές συμμετοχής στον κοινωνικό πλούτο. Ο ρόλος των τοπικών συμβουλίων εδώ έγκειται στην ενεργοποίηση αυτής της συνεργασίας, και στο μπόλιασμα μ’ αυτήν, όλων των κοινωνικών χώρων που ζουν τώρα κάτω απ’ το ακλόνητο πρόσωπο της εξουσίας, πχ:

1. Στην ενθάρρυνση των ανθρώπων να συζητούν τις συνθήκες της καθημερινής ζωής τους (σχετικά με την εργασία και τις απαιτήσεις της ζωής κλπ), την κυκλοφορία των ιδεών και την έμπρακτη απόπειρα επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων.

2. Στην επεξεργασία των ζητημάτων όπου απαιτούνται λύσεις που ξεπερνούν την τοπική κοινότητα, όπως το οικονομικό, ή η υποστήριξη δράσεων από άλλες περιοχές.

Το θέμα της γης: να την ανακαλύψουμε εκ νέου μαζί

* Υπεράσπιση του εδάφους της κοινότητας οπουδήποτε το κράτος επιχειρήσει να επέμβει ή κατέχει ήδη. Η αρπαγή της καλύτερης γης σε αστικές και αγροτικές περιοχές και η εκτόπιση των τοπικών πληθυσμών της Συρίας υπήρξε το θεμέλιο της πολιτικής κυριαρχίας και κοινωνικής περιθωριοποίησης, που υιοθέτησε το καθεστώς. Αυτή η πολιτική είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ζωνών κατοικιών “ασφαλών” για τους αστυνομικούς ή στρατιωτικούς, και επαναλήφθηκε όσον αφορά την οικοδόμηση των εμπορικών κέντρων των πλουσίων και των εμπορικών ζωνών κατανάλωσης. Το επαναστατικό κίνημα που έχουμε μπροστά μας στις αγροτικές και στις αστικές περιοχές είναι μία απ’ τις όψεις της αντίστασης των ανθρώπων στην πολιτική της αρπαγής γαιών, της αποκοπής τους απ’ τη γη τους και της περιθωριοποίησής τους. Ο ρόλος των τοπικών συμβουλίων θα είναι η άμεση υπεράσπιση της γης που κατέχει η εξουσία με οποιοδήποτε πρόσχημα.

Είναι απαραίτητο να αναληφθούν τα παρακάτω καθήκοντα:

* Μια γρήγορη έρευνα των περιουσιακών υποθέσεων που κινήθηκαν δικαστικά και των σχετικών αποφάσεων.

* Η επικοινωνία με δίκτυα νομικής υποστήριξης της επανάστασης και το ξεκίνημα νέων δικών για να αμφισβητηθούν νομικά οι αρπαγές γης και να ακυρωθούν οι σχεδιαζόμενες.

* Να γίνει η υπεράσπιση της γης και της προσωπικής ιδιοκτησίας των πληγέντων ζήτημα των μαζών.

Η Δημιουργία των τοπικών συμβουλίων:

* Η δημιουργία τοπικών συμβουλίων είναι κτήμα της κινητοποίησης σε κάθε περιοχή, που σημαίνει ότι θα είναι δύσκολο να σχηματιστούν σε περιοχές που υπόκεινται σε έντονη παρουσία των δυνάμεων ασφαλείας και ευκολότερο σε περιοχές όπου το επαναστατικό κίνημα είναι ισχυρό.

* Η επιτυχία του έργου του συμβουλίου στον τόπο του βαδίζει σε συμφωνία με τις ανάγκες και τις συνθήκες των ανθρώπων και με το πώς αυτοί αλληλεπιδρούν μαζί του.

* Η επιτυχία που απολαμβάνει το κάθε συμβούλιο είναι επιτυχία των εμπειριών άλλων συμβουλίων και επεκτείνει την επιτυχία όλων τους.

* Η δημιουργία συμβουλίων δεν είναι εύκολο έργο, αλλά αποτελεί τη βάση για τη συνέχιση της επανάστασης. Η δυσκολία δεν βρίσκεται μόνο στην ασφυκτική πίεση των δυνάμεων ασφαλείας, τις απαγωγές και τις επιθέσεις, αλλά στη δημιουργία ζωών και σχέσεων ολότελα νέων και ανοίκειων. Πρέπει να βρούμε τη συνταγή για μια εναλλακτική εξουσία, ο ρόλος της οποίας θα είναι να στηρίζει και να αναπτύσσει τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα ήδη, και να εντείνει την οργανωτική εμπειρία των διαφόρων τομέων.

* Το εγχείρημα των τοπικών συμβουλίων μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή αρχικά εκεί όπου βρίσκονται οι πιο ικανές συνθήκες. Τα μέρη αυτά θα παίξουν έναν πιλοτικό ρόλο για τη δημιουργία συμβουλίων σε άλλες περιοχές, όπου οι συνθήκες είναι πιο δυσχερείς.

* Εξαιτίας της έλλειψης εκλογικής πρακτικής τα υπάρχοντα τοπικά συμβούλια μπορούν να απαρτίζονται από άτομα γνωστά στις κοινότητες που εμπνέουν σεβασμό και που έχουν κάποια ειδικότητα σε κοινωνικούς, ρυθμιστικούς και τεχνολογικούς τομείς και που έχουν τη δυνατότητα και επιθυμούν να εργαστούν εθελοντικά.

* Η τοπική λειτουργία του συμβουλίου διεξάγεται σε συμφωνία με τις προτεραιότητες της περιοχής του και συνενώνει: μέλη του τοπικού συμβουλίου, ακτιβιστές της ευρύτερης περιοχής, εθελοντές ακτιβιστές εκτός της περιοχής που όμως έχουν ειδικές γνώσεις πάνω στις δράσεις που θα αναληφθούν.

Ο Ρόλος του Εθνικού Συμβουλίου

Το συμβούλιο αυτό έχει έναν κεντρικό ρόλο για τους εξής λόγους:

* Για την νομιμοποίηση του εγχειρήματος: η προσαρμογή σε εθνικό επίπεδο της ιδέας των τοπικών συμβουλίων στοχεύει στην αναγκαία νομιμοποίηση της γενίκευσής τους και της αποδοχής τους από τους ακτιβιστές κάθε περιοχής

* Τη χρηματοδότηση: η χρηματοδότηση της συριακής επανάστασης είναι ένα απ’ τα καθήκοντα που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να επιτραπεί η μέγιστη δυνατή ευελιξία των συμβουλίων ώστε να καλυφθούν τα πολεμοφόδια και όλα τα άλλα έξοδα και οι δαπάνες που ενδεχομένως να μην μπορεί να καλύπτει σε κάθε φάση ένα τοπικό συμβούλιο από μόνο του.

* Τη διευκόλυνση του συντονισμού μεταξύ διαφορετικών περιοχών και την άνοδο του επιπέδου οργάνωσης στα πλαίσια που κάθε περιοχή και κάθε άνθρωπος θα εξακολουθήσει να λαμβάνει πρωτοβουλίες σε συμφωνία με την έννοια της ρευστότητας. Η αυτονομία στη δράση, είναι που παρέχει αναμφισβήτητα την μέγιστη ρευστότητα στο κίνημα, που συχνά ζημιώνεται απ’ την απουσία καλυμμένων φιλικών χώρων. Και ο ρόλος του εθνικού συμβουλίου εδώ θα είναι πρωταρχικά να βρίσκει κοινά εδάφη και να συντονίζει την αλληλεξάρτηση μεταξύ διαφορετικών περιοχών.

Περισσότερα για τον Ομάρ Αζίζ βλ. το ακόλουθο άρθρο: