[ENG BELOW] Συνεργάτιδα του ελευθεριακού περιοδικού Αυτολεξεί πραγματοποίησε μία σειρά συνεντεύξεων με Ουκρανούς-ες ακτιβιστές-στριες στα τέλη του καλοκαιριού του τρέχοντος έτους. Σήμερα, δημοσιεύουμε, απομαγνητοφωνημένη, την πρώτη εκ αυτών στη συνεχιζόμενη προσπάθεια να ρίξουμε φως στην άλλη αφήγηση αυτού του πολέμου και στην αδιαμεσολάβητη επαφή με τους άμεσα εμπλεκομένους. Στην παρούσα συνέντευξη, γίνεται λόγος μεταξύ άλλων για τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, για τους παραλληρισμούς με τον πόλεμο στην Παλαιστίνη, για την ιστορικά συνεχιζόμενη προσπάθεια ρωσοποίησης στη γεωγραφία της Ουκρανίας και το ζήτημα της γλώσσας καθώς και για τα τραύματα του πολέμου. Συνέντευξη με μέλος του ουκρανικού αντιεξουσιαστικού δικτύου εθελοντών Solidarity Collectives:
Πρώτα απ’ όλα, έχει περάσει πολύς καιρός από την τελευταία φορά που ήρθαμε σε επαφή με την ομάδα σας. Μπορείτε να μας πείτε ποια είναι η κατάστασή σας από τότε;
S- Το κύριο πράγμα είναι ότι η ομάδα μας συνέχισε να εργάζεται. Συνεχίσαμε να κάνουμε το ίδιο πράγμα και για μένα είναι ένα από τα πολύ σημαντικά επιτεύγματα της ομάδας μας γιατί μετά από δυόμισι χρόνια πολέμου πολλές εθελοντικές ομάδες δεν υπάρχουν πια.
Μερικοί από αυτούς χάνουν πόρους, άλλοι χάνουν το κίνητρο. Τώρα, λοιπόν, ο αριθμός των εθελοντικών ομάδων, σε σύγκριση με την αρχή του πολέμου, μειώνεται και το ότι συνεχίζουμε τη δουλειά μας για μένα είναι εξαιρετικά σημαντικό. Αλλά δεν συνεχίζουμε απλώς να εργαζόμαστε, προσπαθούμε να κάνουμε πιο φιλόδοξα έργα, προσπαθούμε να εργαστούμε σε νέες κατευθύνσεις. Μία από τις νέες κατευθύνσεις φέτος έγινε η παραγωγή των δικών μας drones FPV. Ξεκινήσαμε το εργαστήριό μας για drone και ήδη στείλαμε τα drones μας σε δικούς μας ανθρώπους που μάχονται. Επίσης, η συλλογικότητά μας μεγάλωσε με μερικούς νέους ανθρώπους που εντάχθηκαν σε αυτήν. Ταυτόχρονα, νέοι σύντροφοι προσχώρησαν στον ουκρανικό στρατό, μετρώντας έτσι περισσότερους στρατιώτες με ελευθεριακές τάσεις προς υποστήριξη. Η γεωγραφία των ανθρωπιστικών μας αποστολών αυξήθηκε. Προηγουμένως, η κύρια τοποθεσία μας ήταν η πόλη Lyman στην Περιφέρεια του Ντονέτσκ, μετά αρχίσαμε να υποστηρίζουμε χωριά στην περιφέρεια Mykolaiv και Kherson, τα οποία υπέστησαν πολύ μεγάλες ζημιές κατά τη διάρκεια των μαχών που έγιναν σε αυτές τις περιοχές. Και τώρα, αρχίσαμε να υποστηρίζουμε το Sumy και την Περιφέρεια του Χάρκοβο, καθώς μετά τη νέα ρωσική επίθεση στην Περιφέρεια του Χάρκοβο, υπάρχουν πολλοί νέοι άνθρωποι εσωτερικά εκτοπισμένοι [internal displaced persons (IDPs)] που μετακινήθηκαν από τα χωριά της πρώτης γραμμής προς τις γειτονικές περιοχές. Έτσι, αρχίσαμε να παρέχουμε βοήθεια σε αυτούς τους ανθρώπους.
Στο ανθρωπιστικό μέτωπο, αφού είστε σε επαφή με όλους αυτούς τους ανθρώπους που επλήγησαν περισσότερο από αυτόν τον πόλεμο, έχετε παρατηρήσει κάποια αλλαγή σε αυτούς; Εξακολουθούν να υποστηρίζουν τον αγώνα για την ανάκτηση των κατεχόμενων εδαφών και την επιστροφή στα σπίτια τους ή έχουν οικοδομήσει ελπίδες στις ειρηνευτικές συμφωνίες;
S- Είναι μια περίπλοκη ερώτηση γιατί το πρώτο πράγμα που ακούς από τους ανθρώπους είναι ότι θέλουν να σταματήσει αυτός ο πόλεμος. Και το δεύτερο πράγμα που ακούς από αυτούς είναι η πίστη τους στον ουκρανικό στρατό. Έτσι, φυσικά, οι άνθρωποι θέλουν πραγματικά να σταματήσουν αυτόν τον πόλεμο. Από την άλλη πλευρά, θέλουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους – μερικά από τα οποία είναι ήδη κατειλημμένα. Έτσι, χωρίς κάποια επιχείρηση αντεπίθεσης, χωρίς απελευθέρωση αυτών των εδαφών, θα είναι για πάντα εκτοπισμένοι. Δεν θα υπάρχει μέρος για να επιστρέψουν. Και η ρωσική επίθεση δεν σταματά. Θα προχωρά όλο και περισσότερο στην Ουκρανία. Έχουμε όλο και περισσότερους εκτοπισμένους, όλο και περισσότερα χωριά και πόλεις που καταστρέφονται και ισοπεδώνονται – δεν υπάρχουν πια.
Οπότε, ναι, ο κόσμος θέλει να σταματήσει αυτός ο πόλεμος, αλλά ταυτόχρονα θέλουν να αποχωρήσουν οι δυνάμεις κατοχής. Βλέπω κάποιες αντιφάσεις εδώ, και υπάρχουν κοινωνιολογικές έρευνες που δείχνουν επίσης αυτές τις αντιφάσεις. Σήμερα, έχουμε μια αύξηση της τάσης οι άνθρωποι να υποστηρίζουν ειρηνικές διαπραγματεύσεις και μια ειρηνική συμφωνία, τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός το θέλει αυτό. Την ίδια στιγμή, οι άνθρωποι δεν είναι έτοιμοι για συμβιβασμούς. Έτσι, λένε «ναι, θέλουμε να σταματήσει αυτός ο πόλεμος. Πιστεύουμε ότι η Ουκρανία πρέπει να υπογράψει κάποιες ειρηνικές συμφωνίες με τη Ρωσία, αλλά ταυτόχρονα δεν είμαστε έτοιμοι να χάσουμε εδάφη. Δεν είμαστε έτοιμοι να είμαστε ένα ουδέτερο κράτος, εμείς δεν είμαστε έτοιμοι να χάσουμε τη δυνατότητα να συμμετάσχουμε σε στρατιωτικές συμμαχίες γιατί χρειαζόμαστε προστασία». Αυτή είναι η αντίφαση. Επομένως, είναι πολύ δύσκολο να σας πω ποια είναι η γενική άποψη του ουκρανικού πληθυσμού, επειδή διαφέρει. Και εξαρτάται επίσης από την περιοχή που θα ρωτήσετε. Οι άνθρωποι που προέρχονται από εδάφη που βρίσκονται κοντά στην πρώτη γραμμή είναι περισσότερο υπέρ μιας ειρηνικής συμφωνίας, ενώ άτομα που βρίσκονται λίγο πιο μακριά από την πολεμική προσπάθεια υποστηρίζουν τη συνέχιση των μαχών.
Δεν υπάρχει τίποτα εξαιρετικό σε αυτή την εικόνα, πάντα μοιάζει κάπως έτσι. Επομένως, προς το παρόν, θα έλεγα ότι η ουκρανική κοινωνία είναι ακόμα έτοιμη να πολεμήσει, αλλά έχει ήδη κουραστεί από τον πόλεμο και η τάση μετατοπίζεται σιγά-σιγά προς τις διαπραγματεύσεις, αλλά σιγά-σιγά, καθώς ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας είναι ακόμα έτοιμο για πάλη.
Και έχεις να προσθέσεις κάτι σχετικά με τις προσωπικές σου ιδέες σχετικά με αυτό; Πώς νιώθεις;
S- Και πάλι, είναι περίπλοκο. Όλα εξαρτώνται από το τι θα γραφτεί σε αυτές τις ειρηνικές διαπραγματεύσεις και από το εάν η Ουκρανία θα λάβει πραγματικές εγγυήσεις ασφαλείας. Θέλω να πω, ότι αυτή η εισβολή δεν θα ξαναγίνει. Σε αυτή την περίπτωση, μπορώ να συμφωνήσω σε συμβιβασμούς. Αλλά σήμερα πολλοί άνθρωποι, και στον οργανισμό μας, πιστεύουν ότι όλες αυτές οι ειρηνικές διαπραγματεύσεις δεν είναι πραγματικές. Είναι απλώς πολιτικές κινήσεις που θέλουν να δείξουν ότι και τα δύο μέρη θέλουν ειρήνη, ότι είναι και οι δύο «καλά παιδιά» και ότι δεν θέλουν να πολεμήσουν. Λένε «ο πόλεμος είναι πολύ κακό πράγμα, οπότε είμαστε έτοιμοι να υπογράψουμε την ειρηνική διαπραγμάτευση ανά πάσα στιγμή, αλλά η άλλη πλευρά δεν θέλει να το κάνει αυτό». Εμένα μου μοιάζει περισσότερο με πολιτικό παιχνίδι και όχι με πραγματική προετοιμασία για διαπραγματεύσεις, ειδικά λόγω των θέσεων που έχουν ανακοινώσει και οι δύο πλευρές, δεν μπορεί να βρει κανείς τη χρυσή τομή – είναι πολύ ριζοσπαστικές.
Η ουκρανική πλευρά λέει ότι η ειρηνική πρότασή μας είναι να επιστραφούν όλα τα ουκρανικά εδάφη που κατέλαβε η Ρωσία στα σύνορα του 1991 –δηλαδή με ολόκληρο το Ντονμπάς και την Κριμαία–, να λάβουμε αποζημιώσεις από τη Ρωσία για την αποκατάσταση της Ουκρανίας και ότι ο Πούτιν δεν πρέπει να είναι ηγέτης της Ρωσίας πια. Αυτή είναι λοιπόν η ειρηνική πρόταση της Ουκρανίας.
Η ειρηνική πρόταση από τη Ρωσία, συνεπάγεται την παράδοση δύο ακόμη περιφερειών στον εισβολέα. Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία θα πάρει τις περιφέρειες Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα. Αυτό σημαίνει να αποκτήσουν ακόμη και εδάφη, τα οποία ποτέ δεν έλεγξαν.
Αυτές οι προτάσεις είναι απλώς μια τρέλα και όλοι καταλαβαίνουν ότι είναι απολύτως μη αποδεκτές. Έτσι, προς το παρόν*, οι προτάσεις και από τις δύο πλευρές φαίνονται υπερβολικά μη ρεαλιστικές. Φυσικά, υποστηρίζω την πρόταση της Ουκρανίας γιατί αφορά τη δικαιοσύνη -είναι το καλύτερο σενάριο- αλλά αυτό το καλύτερο σενάριο δεν μοιάζει ρεαλιστικό. Και επειδή υπάρχει πολύ μεγάλη αντίφαση μεταξύ των προτάσεων και των δύο πλευρών, και οι δύο είναι απολύτως μη ρεαλιστικές. Έτσι, δεν μοιάζουν με πραγματικές προτάσεις για ειρηνική διαπραγμάτευση. Φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές είναι έτοιμες να συνεχίσουν τη μάχη. Φαίνεται ότι αυτός ο πόλεμος θα συνεχιστεί. Και σε αυτή την περίπτωση, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίσουμε τον αγώνα μας και να συνεχίσουμε να αμυνόμαστε από τον ρωσικό ιμπεριαλισμό.
Η επόμενη ερώτηση αφορά περισσότερο το θέμα των κοινωνικών κινημάτων. Οι περισσότεροι από τους αναρχικούς και τις αριστερές ομάδες στην Ελλάδα είτε δεν έχουν πάρει θέση σε αυτόν τον πόλεμο, είτε ήταν κατά της ανοιχτής υποστήριξης της Ουκρανίας. Αυτό ισχύει τόσο για τα πιο mainstream μέρη του κινήματος, όσο και για τα μη κοινοβουλευτικά. Από την άλλη όμως, από τις 7 Οκτωβρίου δημιουργήθηκε ένα μεγάλο κίνημα για την υποστήριξη των Παλαιστινίων που πολεμούν ενάντια στο Ισραήλ και είναι ακόμα ισχυρό. Πώς μπορείτε να συγκρίνετε τους δύο πολέμους και πώς αισθάνεστε για αυτή τη διαφορά στη στήριξη από την Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα;
S- Πρώτα απ’ όλα, φυσικά, κάθε πόλεμος είναι διαφορετικός και κάθε κατάσταση σε διάφορα μέρη του κόσμου είναι διαφορετική. Άρα, δεν μπορούμε να πούμε απλώς ότι μοιάζουν, αφού δεν είναι έτσι. Υπάρχουν διαφορετικές ιστορίες και των δύο συγκρούσεων, διαφορετικοί παράγοντες εμπλέκονται σε κάθε πόλεμο. Πάντα αποφεύγω τις απλοποιήσεις και προσπαθώ να δείξω ότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Και δεν μου αρέσει όταν κάποιος λέει ότι οι Ουκρανοί είναι σαν τους Παλαιστίνιους ή ότι η Ουκρανία είναι σαν το Ισραήλ, γιατί όχι, δεν είμαστε ούτε Παλαιστίνιοι ούτε Ισραήλ.
Αλλά φυσικά, μπορείτε να βρείτε μερικούς παραλληλισμούς. Και το κυριότερο είναι η κατοχή. Γιατί το έδαφος της Παλαιστίνης είναι υπό ισραηλινή κατοχή για πολλά χρόνια και εδώ, νομίζω, όλοι οι αριστεροί σε όλο τον κόσμο καταλαβαίνουν ότι η κατοχή είναι κάτι κακό. Ότι δεν υπάρχει τίποτα καλό στην κατοχή και ότι η κατοχή δεν πρέπει να συγχωρείται, γι’ αυτό υποστηρίζουν τον αγώνα των ανθρώπων να επιστρέψουν στη γη και τα σπίτια τους.
Και εδώ είναι που μπορούν να γίνουν παραλληλισμοί, αφού έχουμε τμήματα της Ουκρανίας κατεχόμενα από ένα μεγάλο αυταρχικό στρατιωτικοποιημένο κράτος. Ο λαός από τα κατεχόμενα δεν περίμενε ούτε ήθελε αυτή την κατοχή από αυτούς τους αυτοαποκαλούμενους «απελευθερωτές». Πολλοί από αυτούς έγιναν πρόσφυγες, όπως πολλοί Παλαιστίνιοι έγιναν πρόσφυγες. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους σήμερα αγωνίζονται για να απελευθερώσουν τη γη τους και τις πατρίδες τους, τα χωριά τους. Ένας άλλος παραλληλισμός που μπορούμε να κάνουμε, είναι η τακτική των δύο χωρών εισβολής: το Ισραήλ ρίχνει βόμβες στη Γάζα, ισχυριζόμενος ότι αυτό που κάνει είναι «ακριβή πλήγματα» σε στρατιωτικές υποδομές. Βλέπουμε όμως πόσοι άμαχοι σκοτώθηκαν σε αυτά τα λεγόμενα «χτυπήματα ακριβείας». Το ίδιο μπορείτε να βρείτε κι εδώ, κάθε φορά που ένας ρωσικός πύραυλος καταστρέφει ένα νοσοκομείο ή έναν σιδηροδρομικό σταθμό, η Ρωσία λέει ότι ήταν μια στρατιωτική υποδομή ή κάποιοι Ουκρανοί στρατιώτες που κρύβονταν εκεί. Μιλούν και για «ακριβή χτυπήματα», αλλά μετά από τέτοια «ακριβή χτυπήματα» βλέπουμε ολοσχερώς κατεστραμμένες πόλεις – οικισμούς, που απλώς δεν υπάρχουν πια, είναι μόνο ερείπια. Μπορείτε να βρείτε πολλές ομοιότητες αν ρίξετε απλώς μια ματιά στις φωτογραφίες.
Φυσικά, η Ουκρανία δεν είναι το τέλειο κράτος, αλλά συγγνώμη, η Γάζα διοικείται από τη Χαμάς, η οποία δεν είναι το τέλειο θύμα. Ωστόσο, τα θύματα δεν χρειάζεται να είναι τέλεια. Όπως έχουμε πολλά προβλήματα εδώ στην Ουκρανία, το ίδιο έχουν και οι Παλαιστίνιοι. Εάν υποστηρίζετε τον παλαιστινιακό λαό, δεν σημαίνει ότι υποστηρίζετε τη Χαμάς. Δεν ξέρω ποιος μπορεί να στηρίζει τη Χαμάς και να παραμένει αριστερός ή αναρχικός. Μπορείς όμως να στηρίξεις τον αγώνα του λαού. Και εδώ είναι το ίδιο.. Γι’ αυτό, ακόμα κι αν κάτι δεν σας αρέσει στον κρατικό μηχανισμό της Ουκρανίας, ή αν είστε σε αντίθεση με όλα τα κράτη γενικά, αυτό δεν είναι ακόμα λόγος να μην υποστηρίζετε τα θύματα μιας εισβολής.
Γι’ αυτό, λοιπόν, προσωπικά βρίσκω πολλούς παραλληλισμούς και αντιστέκομαι στην κατοχή και στις δύο περιοχές, στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη.
Μπορείτε, επίσης, να προσθέσετε λίγα λόγια για το ιστορικό πλαίσιο; Παρατηρούμε πως ενώ τα κινήματα εξέτασαν εκτενώς την κατάσταση στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ τα τελευταία 70 χρόνια, δεν υπάρχει τόση γνώση για την ιστορία του ρωσικού ιμπεριαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη.
S- Είναι μια μακρά διαδικασία φυσικά, και η Ουκρανία -τα εδάφη που αποτελούν τη σύγχρονη Ουκρανία- καταλήφθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία πριν από εκατοντάδες χρόνια. Αλλά, φυσικά, ο ουκρανικός πολιτισμός υπάρχει – δεν είναι το ίδιο με τον ρωσικό πολιτισμό. Υπάρχει επίσης η ουκρανική γλώσσα και επίσης διαφέρει από τη ρωσική γλώσσα. Είναι χαρακτηριστικό για όλες τις αυτοκρατορίες να παρουσιάζουν όλους τους πολιτισμούς, τις ιστορικές προσωπικότητες, όλους τους ποιητές κ.λπ., εντός των εδαφών που ελέγχουν, ως δικές τους – ως μέρος του αυτοκρατορικού «όλου». Και υπάρχουν πολλοί τέτοιοι άνθρωποι, όπως ποιητές, που έχουν καταγωγή από την Ουκρανία, αλλά που ο κόσμος τους γνωρίζει ως Ρώσους. Αυτή η διαδικασία δεν περιορίζεται μόνο στην Ουκρανία, ισχύει για όλα τα εδάφη και όλα τα έθνη, που βρέθηκαν να είναι μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.
Η κατάσταση θα μπορούσε να είχε αλλάξει στην αρχή της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά τα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, υπήρξε η λεγόμενη διαδικασία της Ουκρανοποίησης εδώ. Και πάλι, δεν περιοριζόταν μόνο στην Ουκρανία αυτό, αλλά και στις άλλες δημοκρατίες που ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Η πρώτη γενιά των σοβιετικών ηγετών, στα πρώτα χρόνια του καθεστώτος, φαινόταν να κλίνει προς την πολιτική υποστήριξη των εθνικών κουλτούρων. Αλλά στη συνέχεια όλα τελείωσαν με την άνοδο του Στάλιν στην εξουσία. Ξεκίνησε μια διαδικασία ενοποίησης, η οποία ήταν βασικά μια διαδικασία ρωσοποίησης, επειδή η Ρωσία ήταν ο πυρήνας της Σοβιετικής Ένωσης. Υπονοούσε ότι όλοι οι άλλοι λαοί θα έπρεπε να ενωθούν κάτω από ένα συγκεκριμένο πρότυπο σοβιετικής υπηκοότητας – αυτό ήταν η ρωσική υπηκοότητα. Αυτή η διαδικασία εφαρμόστηκε σε όλα τα σχολεία όλων των διαφορετικών εθνοτήτων που αποτελούσαν τη Σοβιετική Ένωση.
Έτσι, είτε στα σχολεία της Ουκρανίας είτε στα σχολεία του Καζακστάν, ο Ρώσος παρουσιάστηκε ως ο τυπικός πολίτης της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτό έγινε σιγά σιγά η κανονικότητα για όλες τις περιοχές, που ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Ενώ υπήρχαν ακόμη ουκρανικά σχολεία και υπήρχε η ουκρανική λογοτεχνία, αυτή η αργή διαδικασία αναγκαστικής ρωσοποίησης άφησε το διαρκές σημάδι της. Για παράδειγμα, στο τέλος της σοβιετικής περιόδου είχαμε τη ρωσική γλώσσα ως κύρια στην Ουκρανία. Ήταν η γλώσσα των ελίτ, ενώ τα Ουκρανικά ήταν σαν η γλώσσα του χωριού. Αν κάποιος ερχόταν στην πόλη -στο Κίεβο, για παράδειγμα- και μιλούσε ουκρανικά, θεωρούνταν αστείο για τους περισσότερους. Αν ήθελες να έχεις μια καλή θέση στην εταιρεία που εργαζόσουν, ή ακόμα και να προχωρήσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα, θα έπρεπε να μιλάς ρωσικά. Ήταν καλύτερα να μιλάς ρωσικά.
Και όσοι μιλούσαν Ουκρανικά, συχνά δεν μιλούσαν ακριβώς τη γλώσσα. Πολλοί Ουκρανοί μιλούν πραγματικά τα Surzhyk, ένα μείγμα ουκρανικής και ρωσικής γλώσσας σε διαφορετικές αναλογίες. Και όταν ερχόταν κανείς στο Κίεβο και άρχιζε να μιλά Surzhyk, όλοι καταλάβαιναν ότι είναι από κάποιο χωριό. Αυτή η κατάσταση επέβαλε σε τέτοιους ανθρώπους ένα δίλημμα – αν ήθελαν μια καλή θέση, θα έπρεπε να μάθουν καλά Ουκρανικά ή καλά Ρωσικά, αλλά για μια πραγματικά καλή θέση, έπρεπε οπωσδήποτε να μάθουν καλά Ρωσικά. Εξαίρεση μπορεί να αποτελούσαν οι δυτικές περιφέρειες της Ουκρανίας όπου οι θέσεις της ουκρανικής γλώσσας στις πόλεις ήταν πάντα ισχυρές.
Για να καταλάβετε πόσο βαθιά έχει πάει αυτή η ρωσοποίηση, επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα άλλο παράδειγμα: εγώ και ο αδερφός μου είμαστε και οι δύο από μια ρωσόφωνη οικογένεια. Στις αρχές του 2000, ο αδερφός μου αποφάσισε να αλλάξει τη γλώσσα που μιλούσε και έτσι άρχισε να μιλά Ουκρανικά. Και ακόμη και οι φίλοι του δεν κατάλαβαν γιατί το έκανε αυτό. Ο κόσμος μπορούσε να τον κοροϊδέψει, λόγω της απόφασής του να μιλήσει ουκρανικά. Αλλά με τον καιρό, αυτή η διαδικασία άλλαξε σιγά σιγά. Μετά το πρώτο Μαϊντάν, και μετά ειδικά μετά το δεύτερο Μαϊντάν, η ουκρανική γλώσσα έγινε η κύρια.
Έτσι, σήμερα έχουμε μια άλλη διαδικασία όπου η ουκρανική γλώσσα έχει γίνει υποχρεωτική. Θα πρέπει να μιλά κανείς ουκρανικά για να βρει δουλειά: το προσωπικό σε ένα καφέ πρέπει να μιλά ουκρανικά, οι άνθρωποι στις τράπεζες, στην κυβέρνηση, στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όλοι τους πρέπει να μιλούν ουκρανικά. Υπάρχει απαγόρευση να τραγουδάτε ρωσικά τραγούδια στους δρόμους του Κιέβου. Έτσι, σήμερα φτάσαμε στην αντίθετη κατάσταση. Αλλά, φυσικά, φτάσαμε σε αυτή την αντίθετη κατάσταση μόνο λόγω της ρωσικής πολιτικής. Οι εθνικιστές πολιτικοί μας το ονόμασαν αυτό «ευγενικές ουκρανοποιήσεις». Αλλά σήμερα μοιάζει περισσότερο με το αντίθετο και οι ρωσόφωνοι τώρα μπορεί να αισθάνονται καταπίεση.
Αλλά αυτή η νέα πραγματικότητα ήρθε στη ζωή μόνο επειδή η Ρωσία, ως χώρα, έγινε ο κύριος εχθρός της Ουκρανίας και επειδή η Ρωσία έπαιξε αυτό το πολιτιστικό χαρτί, και πιο συγκεκριμένα το χαρτί της γλώσσας, εναντίον της Ουκρανίας. Είπαν ότι είναι εδώ για να προστατεύσουν τα συμφέροντα των ρωσόφωνων και με αυτό πολλοί Ουκρανοί αποφάσισαν να αλλάξουν τη γλώσσα τους σε Ουκρανικά, με τη θέλησή τους. Είπαν ότι δεν θέλουν πια να μιλούν τη γλώσσα ενός επιτιθέμενου. Νομίζω ότι σε αρκετά χρόνια η ουκρανική γλώσσα θα ξαναποκτήσει και τα υπόλοιπα δημόσια πεδία και η νέα γενιά θα μιλά κυρίως Ουκρανικά.
Τώρα, επιστρέφοντας στη δουλειά που κάνετε με το Solidarity Collectives, θα ρωτούσα σε πιο προσωπικό επίπεδο πώς αντιμετωπίζετε όλη την κούραση των τελευταίων δυόμισι ετών, μαζί με όλα τα τραύματα του πολέμου. Έχετε σκεφτεί ποτέ να φύγετε από την Ουκρανία;
S- Ας ξεκινήσουμε από το ότι δεν μπορώ να φύγω από την Ουκρανία, είναι παράνομο. Υπάρχουν άνθρωποι που το κάνουν – δωροδοκούν για να περάσουν τα σύνορα. Μερικοί από αυτούς πνίγηκαν στον μεθοριακό ποταμό Tysa. Οι επίσημες στατιστικές κάνουν λόγο για περίπου 60 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να διασχίσουν το ποτάμι και να φτάσουν στα ρουμανικά σύνορα. Αλλά δεν πρόκειται να φύγω από την Ουκρανία, νομίζω ότι η δουλειά μας εδώ είναι σημαντική. Φυσικά, όλοι είναι κουρασμένοι, αλλά για μένα είναι επίσης μια ευκαιρία να αντιμετωπίσω όλο αυτό το άγχος, να αντιμετωπίσω αυτόν τον πόλεμο, όντας κάπως χρήσιμος. Έτσι, η εθελοντική μου εργασία δεν είναι μόνο μια πραγμάτωση των απόψεών μου, των αντιεξουσιαστικών ιδεών μου, αλλά είναι και ένα μέτρο για να κάνω τον εαυτό μου να νιώθει καλά.
Χωρίς αυτό, νομίζω ότι θα τρελαθώ. Χωρίς να αισθάνομαι ότι είμαι χρήσιμος, χωρίς να αισθάνομαι ότι κάνω κάτι, ότι βοηθάω ανθρώπους, και βοηθάω συντρόφους, και βοηθάω πολίτες, χωρίς όλα αυτά, δεν ξέρω, θα ήμουν τώρα στο νοσοκομείο με ψυχικά προβλήματα. Αλλά φυσικά, πολλοί άνθρωποι «καίγονται» – ακόμη και μεταξύ των μελών μας. Κάποιοι που ξεκίνησαν να δουλεύουν μαζί μας πριν, τώρα δεν είναι μέλη της ομάδας γιατί είπαν «συγγνώμη, είμαι πολύ κουρασμένος, δεν μπορώ να δουλέψω άλλο, θα πάρω λίγο χρόνο να ξεκουραστώ». Μπορώ να καταλάβω αυτούς τους ανθρώπους πολύ καλά.
Την ίδια στιγμή, σκέφτεσαι πάντα τους συντρόφους σου στην πρώτη γραμμή και είναι πολύ πιο δύσκολο για αυτούς. Δεν έχουν τη δυνατότητα να ξεκουραστούν όπως εμείς οι υπόλοιποι. Δεν μπορούν να πάνε σε ένα μπαρ, δεν μπορούν να πάνε σινεμά, δεν μπορούν να περάσουν χρόνο με φίλους ή με κάποιον που αγαπούν. Όταν το υπενθυμίζεις στον εαυτό σου αυτό, τότε συνεχίζεις να εργάζεσαι γιατί σίγουρα δεν είσαι στη χειρότερη θέση εδώ, ούτε στη χειρότερη κατάσταση.
Εντάξει, και τελευταία ερώτηση, πιστεύετε ότι όλη αυτή η ισχυρή παρουσία που έχετε ως αναρχικοί και αριστεροί άνθρωποι, τώρα τόσο στην ανθρωπιστική πλευρά της βοήθειας, όσο και στην πρώτη γραμμή, θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση του εθνικισμού που μπορεί να αναδυθεί πιο πέρα μετά τον πόλεμο;
S- Δεν θα αναδυθεί απλώς μετά τον πόλεμο, καθώς έχουμε ήδη την άνοδο του εθνικισμού ακόμη και σήμερα, γιατί όλοι οι πόλεμοι οδηγούν σε άνοδο του εθνικισμού. Αλλά η κατάσταση μπορεί να γίνει ακόμη χειρότερη αν χάσουμε αυτόν τον πόλεμο ή εάν οι πιθανές ειρηνικές διαπραγματεύσεις είναι πολύ κακές για την Ουκρανία.
Σε αυτή την περίπτωση, κάποιοι θα αισθανθούν απογοητευμένοι, θα αισθανθούν ότι η κυβέρνηση τούς πρόδωσε, και με όλο αυτόν τον ρεβανσισμό, ναι, μπορούμε να δούμε ένα ακόμη μεγαλύτερο κύμα εθνικισμού. Και φυσικά, στόχος μας είναι να προωθήσουμε ένα άλλο σύνολο ιδεών – να αντιπαρατεθούμε στον εθνικισμό, να διαδώσουμε αντιφασιστικές ιδέες, να δείξουμε ότι ο Πουτινισμός δεν είναι πραγματικός αντιφασισμός αλλά ένας ψεύτικος, και ότι το να είσαι αντιφασίστας σήμερα σημαίνει να είσαι ενάντια στο ρωσικό καθεστώς.
Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε: προσπαθούμε να προωθήσουμε τον διεθνισμό, προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τον εθνικισμό, προσπαθούμε να δείξουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι από πολλές χώρες που υποστηρίζουν την Ουκρανία. Ότι έχουμε ανθρώπους από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία στην ομάδα μας. Ότι έχουμε αγωνιστές από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία στο πλευρό μας σήμερα και ότι το πρόβλημα δεν έγκειται στις εθνικότητες, το πρόβλημα είναι η άρχουσα τάξη και οι άρχουσες ελίτ που ξεκίνησαν αυτόν τον πόλεμο. Αλλά δυστυχώς, το κίνημά μας δεν είναι αρκετά δυνατό για να αλλάξει τη γενική άποψη, και δυστυχώς έχουμε αυτή την άνοδο του εθνικισμού. Αλλά ένα πιο εφικτό καθήκον για εμάς είναι να αντιμετωπίσουμε τις συντηρητικές ιδέες που προωθούνται επίσης από εθνικιστές στον στρατό και στην κοινωνία των πολιτών. Προσπαθούμε να αντικρούσουμε την προπαγάνδα τους υποστηρίζοντας ότι αν είστε ενάντια στο σημερινό ρωσικό καθεστώς, τότε θα πρέπει να είστε και ενάντια στην ομοφοβία, ενάντια στον αντιφεμινισμό και ενάντια σε όλες τις συντηρητικές αξίες, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της σύγχρονης ρωσικής εθνικιστικής ιδεολογίας.
Αυτό είναι ένα από τα καθήκοντά μας – να προωθήσουμε προοδευτικές αξίες και ιδέες και να μην επαναλάβουμε τη συντηρητική αφήγηση των ρωσικών κρατών. Γι’ αυτό σήμερα προσπαθούμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ορατοί και να δημιουργούμε δίκτυα, γιατί όταν τελειώσει ο πόλεμος θα είναι το κύριο καθήκον μας να δυναμώσουμε τον πολιτικό μας αγώνα και τις ιδέες μας.
Κάποιες τελευταίες σκέψεις;
S- Νομίζω ότι οι ελληνικοί ακτιβιστικοί κύκλοι είναι πραγματικά πολύ συγκεντρωμένοι στη ρωσική εκδοχή του τι συμβαίνει στην Ουκρανία. Φυσικά, δεν πρέπει να πιστεύεις όλα όσα σου λέει η ουκρανική πλευρά… Δεν πρέπει να πιστεύεις τους Ουκρανούς φιλελεύθερους για παράδειγμα, αφού ξέρω ότι δεν λένε τα πάντα για αυτό που συμβαίνει εδώ. Αλλά έχετε συντρόφους εδώ, αναρχικούς, σοσιαλιστές, μαρξιστές, ανθρώπους που δεν θα ξεπλύνουν το ουκρανικό κράτος. Σύντροφοι που γνωρίζουν τα προβλήματα στο ουκρανικό κράτος και που το επικρίνουν εδώ και πολλά χρόνια. Αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να εξηγήσουν την άποψή τους, οπότε, τουλάχιστον, προσπαθήστε να μιλήσετε μαζί τους. Προσπαθήστε να ακούσετε τη θέση τους, την αλήθεια τους. Την αλήθεια μας.
Νομίζω ότι αν προσπαθήσετε πραγματικά να μας ακούσετε, αν προσπαθήσετε να εμβαθύνετε στην Ιστορία αυτής της σύγκρουσης, στις θέσεις του αντιεξουσιαστικού κινήματος εδώ, ίσως τότε αλλάξετε λίγο γνώμη. Ίσως ανακαλύψετε ότι η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη από μια μάχη μεταξύ δύο ιμπεριαλισμών, γιατί απλά δεν είναι αλήθεια. Ναι, μπορώ να συμφωνήσω ότι είναι ένας ιμπεριαλιστικός πόλεμος. Αλλά δεν είναι ο πόλεμος δύο ιμπεριαλισμών, είναι ο πόλεμος ενός ιμπεριαλισμού για να τεθεί ο έλεγχος σε όλη την περιοχή. Είναι ο πόλεμος ενός μεγάλου ιμπεριαλιστικού κράτους ενάντια σε ένα πολύ μικρότερο και πολύ πιο δημοκρατικό κράτος. Ακόμα κι αν είστε εξαρχής αντίθετοι με όλα τα κράτη, θα πρέπει να καταλάβετε ότι υπάρχει διαφορά. Υπάρχει διαφορά μεταξύ της Βόρειας Κορέας και της Φινλανδίας στο επίπεδο ελευθερίας και υπάρχει διαφορά ελευθερίας ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία.
Η γενική εικόνα αυτού του πολέμου είναι ότι είναι ένας αμυντικός πόλεμος από την πλευρά μας, και ό,τι κάνουμε εδώ είναι να προσπαθούμε να προστατευτούμε από μια μεγάλη αυταρχική δύναμη και σε αυτόν τον αγώνα χρειαζόμαστε την υποστήριξή σας.
Ευχαριστώ που με ακούσατε.
Σας ευχαριστούμε πολύ που μας μιλήσατε!
————————————————————
*Η συνέντευξη έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 2024.
———————-
A collaborator of Greek libertarian journal Aftoleksi has taken several interviews from Ukrainian activists in the late summer of this year. Today we publish the first one: Interview with a participant of the Ukrainian antiauthoritarian volunteer network Solidarity Collectives:
So first of all, it’s been a long time since we last came in contact with your group. Can you tell us what has been your situation since then?
S- The main thing is that our group continued to work. We continued to do the same thing and for me it’s one of the very important achievements of our group because after two and a half years of war many volunteer groups don’t exist anymore. Some of them lose resources, others lose motivation. So now the number of volunteer groups, compared to the beginning of the war, is decreasing and that we are continuing our work for me is super cool and super important. But we’re not just continuing to work, we’re trying to do more ambitious projects, we’re trying to work in new directions. One of the new directions this year became the production of FPV drones on our own. We started our drone workshop and already sent our own FPV drones to our fighters. Also, our collective grew with some new people joining in. At the same time new comrades joined at the Ukrainian army and thus we have more soldiers with libertarian leanings to support. The geography of our humanitarian trips increased. Before, our main location was the city Lyman in Donetsk Oblast, then we began supporting villages within the Mykolaiv and Kherson Oblast which were very heavily damaged during the fights that took place within these regions. And now, we started to support Sumy and the Kharkiv Oblast because after the new Russian offensive in Kharkiv Oblast, there are a lot of new internal displaced persons (IDPs) who moved from the villages on the front line to the nearby regions. So ,we started delivering help to these people.
On the humanitarian front, since you are in contact with all these people affected the most by this war, have you noticed any change in them? Are they still supporting the fight to reclaim the occupied grounds and go back to their houses or they have built hope on the peace agreements?
S- It’s a complicated question because the first thing you hear from people is they want this war to stop. And the second thing you hear from them is their belief in the Ukrainian army. So, of course, people really want to stop this war. On the other hand, they want to return to their homes – some of whom are already occupied. So, without counter-offensive operation, without liberation of these territories, they will be IDPs forever. There will be no place for them to return to. And the Russian offensive doesn’t stop. It will proceed further and further into Ukraine. We have more and more displaced people, more and more villages and towns that are destroyed and leveled to the ground – they don’t exist anymore.
So, yes, people want this war to stop, but at the same time they want the occupying forces out. I see some contradictions here, and there are sociological surveys that also show these contradictions. Today we have an increase in the tendency that people support peaceful negotiations and a peaceful agreement, at least half of the population wants this. At the same time, people are not ready for compromises. So, they say “yes, we want this war to stop. We think that Ukraine should sign some peaceful agreements with Russia, but at the same time we are not ready to lose territories. We are not ready to be a neutral state, we are not ready to lose the possibility to join any military alliances because we need protection.” This is the contradiction. So, it’s very hard to tell you what’s the general opinion of the Ukrainian population because it differs. And it also depends on the region where you will ask. People who are from territories that are close to the front line are more in favor of a peaceful agreement while people who are a little bit further from the war effort are supporting the continuation of fighting.
There’s nothing exceptional in this picture, it always looks like this. So, for now, I would say that Ukrainian society is still ready to fight, but it’s already tired of war and for people, the tendency is slowly shifting to the negotiations, but slowly, and a significant part of the society is still ready to fight.
And do you have something to add about your personal ideas about it? How do you feel?
S- Again, it’s complicated. Everything depends on what will be written in these peaceful negotiations and will Ukraine get real security guarantees. I mean, that invasion will not happen again. In this case I may agree on compromises. But today many people, in our organization as well, think that all these peaceful negotiations are not real. It’s just political moves to show that both parts want peace. That they’re both “good guys”. They don’t want to fight, they say “war is a very bad thing, so we are ready to sign the peaceful negotiation any moment, but the other side doesn’t want to do this”. To me, it looks more like a political game, and not a real preparation for negotiations, especially because of the proclamation of the positions of both sides that they announced, you can’t find the golden middle. They are too radical.
The Ukrainian side says that our peaceful proposition is to return all Ukrainian territories occupied by Russia to the borders of 1991 –that means with the whole Donbass and Crimea–, to get reparations from Russia to restore Ukraine and that Putin should not be leader of Russia anymore. So, this is the Ukrainian peaceful proposition.
Peaceful proposition from Russia, implies two more oblasts to be surrendered to the invader. This means that Russia will get Donetsk, Luhansk, Zaporizhia and Kherson oblasts. This means getting even territories, which they never controlled.
These propositions are just madness and everyone understands that they’re absolutely not acceptable. So, for the moment*, the propositions from both sides look like too unrealistic. Of course, I support the Ukrainian proposition because it’s about justice, it’s the best scenario, but this best scenario doesn’t look like realistic. And because there’s too big contradiction between both sides’ propositions, they both are absolutely unrealistic. So, they don’t look like real propositions for peaceful negotiation. It looks like both sides are ready to continue fighting. It looks like that war will continue. And in this case, everything we can do is to continue our struggle and to continue to defend ourselves from Russian imperialism.
Next question goes more to the issue of social movements. Most of the anarchists and leftist groups in Greece have either not taken any position in this war, or they have been against an open support for Ukraine. This holds for both the more mainstream parts of the movement, as well as for the non-parliamentary ones. But on the other hand, since the 7th of October, a big movement for support of Palestinians fighting against Israel was formed and it’s still strong. How can you compare the two wars and how do you feel about this difference in support from Greece and Europe in general?
S- First of all, of course, every war is different and every situation in different parts of the world is different. So, we can’t just say that they are similar, since they are not. There are different histories of both conflicts, different factors are involved in each war. I always avoid simplifications and try to show instead that it’s not the same case, it’s different. And I don’t like when someone says that Ukrainians are just like Palestinians or that Ukraine is like Israel, because no, we are neither Palestinians nor Israel.
But of course, you can find some parallels. And the main thing is occupation. Because the territory of Palestine has been under Israeli occupation for many years and here, I think, all leftist all over the world understand that occupation is something bad. That there’s nothing cool in occupation and occupation should not be forgived, so they support the struggle of people to return back their land and their homes.
And it is here that parallels can be drawn, since we have parts of Ukraine occupied by a big authoritarian militarized state. The people from the occupied territories didn’t expect nor wanted this occupation by these self-proclaimed “liberators”. A lot of them became refugees, like a lot of Palestinian people became refugees. A lot of these people today are fighting to liberate their land and their hometowns, their home villages. Another parallel we can draw, it’s the tactic of the two invading countries: Israel throwing bombs on Gaza, claiming what they do to be “precise strikes” on military infrastructure. But we see how many civilians died in these so-called “precise strikes”. The same you can find here, every time a Russian rocket destroyes a hospital or a railway station, Russia tells that it was a military infrastructure, or some Ukrainian soldiers hiding there. They also speak of “precise strikes”, but after such “precise strikes” we see completely destroyed towns – settlements, which just don’t exist anymore, it’s just ruins. You can find a lot of similarities just if you take a look at the pictures.
Of course, Ukraine is not the perfect state, but sorry, Gaza is run by Hamas, which is not the perfect victim. But victims should not be perfect, anyways. As we have a lot of problems here in Ukraine, so do the Palestinians. If you support Palestinian people, it doesn’t mean you support Hamas. I don’t know who can support Hamas and remain leftist or anarchist. But you can support the struggle of the people. And here it’s the same.. That’s why even if you don’t like something in the Ukrainian state apparatus, or if you are in opposition to all states in general, it’s still not a reason to not support the victims of an invasion.
So, because of this, I personally find many parallels and I stand against occupation in both regions, in Ukraine and in Palestine.
Can you, also, add a little bit about the historic context. While movements have in length examined the situation in Palestine and Israel during the last seventy years, there is not so much knowledge about the history of Russian imperialism in Eastern Europe.
S- It’s a long process of course, and Ukraine -the territories which comprise contemporary Ukraine- was occupied by the Russian Empire hundreds of years ago. But, of course, Ukrainian culture exists – it’s not the same as Russian culture. The Ukrainian language also exists and it also differs from the Russian language. It is typical for all empires to present all cultures, historical figures, all poets, etc, within the territories they control as their own – as part of the imperial “whole”. And there are a lot of such people (like poets), who are originally from Ukraine, but whom the world knows as Russians. This process is not limited solely to Ukraine, it’s valid for all territories and all nations, which were part of the Russian Empire.
Situation could have changed at the beginning of the Soviet Union. During the first years of the Soviet Union, it was the so called process of Ukrainianization here. And again, it wasn’t limited only to Ukraine, but to the other republics that were part of the Soviet Union. The first generation of Soviet leaders, in the first years of the regime, seemed to have been leaning towards politics supportive of national cultures. But then it all finished with Stalin’s rise to power. A process of unification started, which was basically a process of russification, because Russia was the core of the Soviet Union. It implied that all the other peoples should be unified under one specific standard of a Soviet citizenship – this being the Russian citizenship. This process was implemented in all of the schools of all the diverse ethnicities that comprised the Soviet Union.
So, whether in Ukrainian schools or in Kazakhstan schools, the Russian person was presented as the standard citizen-type of the Soviet Union. This slowly became the normality for all regions, which were part of the Soviet Union. While there still were Ukrainian schools and Ukrainian literature did existed, this slow process of enforced russification left its lasting mark. For example, at the end of the Soviet period we had the Russian language as the main one in Ukraine. It was the language of the elites, while Ukrainian was like a language of the village. If someone came to the city -to Kiev for example- and spoke Ukrainian, it was considered funny for most people. If you wanted to have a good position in the company you worked for, or even to proceed in the educational system, you should have spoken Russian. It was better to speak Russian.
And those who spoke Ukrainian, they often didn’t speak exactly the language. A lot of Ukrainians actually speak “Surzhyk”, a mix of Ukrainian and Russian language in different proportions. And when you came to Kiev and started to speak Surzhyk, everyone understood that you’re from some village. This situation forced a dilemma on such people – if they wanted a good position, they should learn good Ukrainian or good Russian, but for a really good position, one definitely had to learn good Russian. The exception may be the Western Regions of Ukraine where positions of Ukrainian language in cities were always strong.
To get the picture of how deep this russification has gone, let me give you another example: me and my brother we’re both from a Russian speaking family. In the beginning of 2000th my brother decided to change the language he spoke, so he started speaking Ukrainian. And even his friends didn’t understand why he did it. People could make fun of him, because of his decision to speak Ukrainian. But with time, this process slowly changed. After the first Maidan, and then especially after the second Maidan, the Ukrainian language became the main one.
So, today we have another process where Ukrainian language has become mandatory. You should speak Ukrainian to get a job: the staff in a cafe have to speak Ukrainian, the people in the banks, in the government, in educational institutions, all of them should speak Ukrainian. There is a prohibition to sing Russian songs on the Kiev streets. So, today we came to the opposite situation. But, of course, we came to this opposite situation only because of Russian politics. Our nationalist politicians called it “kind Ukrainizations”. But today it’s more like the situation turned to the opposite and Russian speakers today can feel oppression.
But this new reality came to life only because Russia, as a country, became the main enemy of Ukraine, and because Russia played this cultural card, and more specifically the language card, against Ukraine. They said that they are here to protect the interests of Russian-speaking people, and with this a lot of Ukrainians decided to change their language to Ukrainian, by their own will. They said that they don’t want to speak the language of an aggressor anymore. I think that in several years Ukrainian language will retake the rest of the public fields and the new generation will speak mostly Ukrainian.
Now back to the work that you do with Solidarity Collectives. I would ask on a more personal level how do you cope with all the tiredness of the last two and a half years, along with all the trauma of war, and have you ever thought about leaving Ukraine?
S- Let’s start with that I can’t leave Ukraine, it’s illegal. There are people who do it – they pay bribes to cross the border. Some of them drowned in the border river Tysa. Official statistics speak of around 60 people who have died in their attempt to cross the river and get to the Romanian border. But I’m not going to leave Ukraine, I think that our work here is important. Of course, everyone is tired, but for me it’s also a possibility to deal with all this stress, to deal with this war, by being useful somehow. Thus, my volunteer work is not only a realization of my views, of my antiauthoritarian ideas, but it’s also some measure to make myself feel well.
Without it, I think I will go crazy. Without feeling that I’m useful, without feeling that I’m doing something, that I’m helping people, and helping comrades, and helping civilians, without all this, I don’t know, I will be in a hospital now, with mental issues. But of course, many people burn out, even among our members. Some people who started work with us before, now they’re not part of the team because they said “I’m sorry, I’m too tired, I can’t work anymore, I will have some time to rest”. I can understand these people very well.
At the same moment you always think about your comrades on the front line, and it is much more difficult for them. They don’t have a possibility to get a rest like the rest of us. They can’t go to a bar, they can’t go to a cinema, they can’t spend time with friends, or with someone they love. When you remind yourself of this, then you continue to work because you’re definitely not in the worst position here, not in the worst situation.
Okay, and last question, do you think that all this strong presence that you have as anarchist and leftist people, now both in the humanitarian side of aid, and also on the front lines, is going to help to counter the nationalism that might rise further after the war?
S- It will not rise after the war, we have the rise of nationalism even today, because all wars lead to a rise of nationalism. But the situation can get even worse if we lose this war, or if potential peaceful negotiations are very bad for Ukraine.
In this case, some people will feel themselves disappointed, they will feel that the government has betrayed them, and with all this revanchism, yeah, we can see an even bigger wave of nationalism. And of course, our goal is to promote another set of ideas – to counter nationalism, to spread anti-fascist ideas, to show that Putinism is not real anti-fascism but a fake one, and that to be an anti-fascist today means to be against the Russian regime.
That’s what we’re trying to do: we’re trying to promote internationalism, we’re trying to counter nationalism, we’re trying to show that there are people from many countries who support Ukraine. That we have people from Russia and Belarus in our group. That we have fighters from Russia and Belarus on our side today, and that the problem does not lay in nationalities, the problem is the ruling class, and ruling elites who started this war. But unfortunately, our movement is not strong enough to change the general opinion, and unfortunately we have this rise of nationalism. But a more achievable task for us is to counter conservative ideas which are being promoted also by nationalists in the army and in civil society. We try to counter their propaganda by claiming that if you’re against the current Russian regime, then you should also be against homophobia, against anti-feminism, and against all the conservative values, which constitute the backbone of the contemporary Russian nationalist ideology. This is one of our tasks – to promote progressive values and ideas and not to repeat the conservative narrative of the Russian states. That’s why today we are trying to be as visible as possible, and to create networks, because when the war is finished it will be our main task to empower our political struggle and our ideas.
Any last thoughts?
S- I think that Greek activist circles are really too concentrated on the Russian version of what is going on in Ukraine. Of course, you shouldn’t believe everything the Ukrainian side tells you… You should not believe Ukrainian liberals for example, since I know they don’t say everything about what is going on here. But you have comrades here, anarchists, socialists, marxists, people who will not white-wash the Ukrainian state. Comrades who know about the problems in the Ukrainian state and who have criticized it for many years. These people could explain their perspective, so, at least, try to speak with them. Try to hear their position, their truth. Our truth.
I think that if you really try to hear them out, if you try to dig deeper into the History of this conflict, in the positions of the antiauthoritarian movement here, maybe then you will change your mind a little. Maybe you will find out that the situation is more complicated than a fight between two imperialisms, because it’s simply not true. Yes, I can agree that it’s an imperialistic war. But it’s not the war of two imperialisms, it’s the war of one imperialism to set control all over the region. It’s the war of a big imperialistic state against a much smaller and much more democratic state. Even if you stand in opposition to all states, you should understand that there is a difference. There is a difference between North Korea and Finland in the level of freedom and there is a difference of freedom in Russia and Ukraine.
The general picture of this war is that it’s a defensive war on our side, with everything we do here being to try to protect ourselves from a big authoritarian power and in this struggle we need your support.
Thank you for listening!
Thank you very much for talking to us!
*Interview was taken in the summer of 2024.
