Ελφρίντε Λόζε-Βάχτλερ: επαναστάτρια στη ζωή & στην τέχνη της, θύμα του ναζισμού

0

Κείμενο: Γεωργία Κανελλοπούλου

Την έλεγαν Elfriede Lohse-Wächtler και της άρεσε να ζωγραφίζει τον «υποδέεστερο» πληθυσμό, τις πραγματικές καταστάσεις, την καθημερινότητα.

Ήταν αληθινή επαναστάτρια στη ζωή της και στην τέχνη της. Το 1919, στα είκοσι της, υποστήριξε ενεργά τους σπαρτακιστές, έκοψε τα μαλλιά της κοντά, άρχισε να καπνίζει δημόσια την πίπα της και έγινε φίλη με τον Ότο Ντιξ. Ζωγράφιζε με πολλές τεχνικές και κινούνταν με άνεση από τον εξπρεσιονισμό στον συμβολισμό. Οι ναζί συμπεριέλαβαν το έργο της στην «εκφυλισμένη τέχνη» και κατέστρεψαν μεγάλο μέρος του, ενώ την ίδια τη χαρακτήρισαν «ψυχικά ασθενή» και τη στείρωσαν.

Δύο εκατομμύρια άνθρωποι επισκέφτηκαν τη ναζιστική έκθεση «εκφυλισμένης τέχνης» που διοργανώθηκε στο Μόναχο το 1937. Δύο εκατομμύρια άνθρωποι, λοιπόν, περνούσαν μπροστά από τα αριστουργήματα του Μπέκμαν, του Κίρχνερ, του Ότο Ντιξ, του Καντίνσκι, και τα χλεύαζαν και τα κορόιδευαν. Κι έγραψαν έτσι μια από τις πιο άθλιες στιγμές της ιστορίας, όπου το άτομο έγινε πλήθος κι αυτό το πλήθος έχασε κάθε αίσθηση του καλού και του κακού, του ωραίου και του άσχημου.

Ο Τόμας Μαν έγραψε κάπου μια καταπληκτική πρόταση, πως η ανοχή γίνεται έγκλημα όταν εφαρμόζεται στο κακό. Κι εδώ, το κακό μοιάζει να ξεκίνησε από αυτή την ανοχή. Οι άνθρωποι ανέχονταν τους ναζί όταν μιλούσαν για στείρωση των καλλιτεχνών που ζωγραφίζουν τον ουρανό πράσινο, και σιγά σιγά έγιναν ίδιοι – όχι μόνο συνήθισαν τους ρινόκερους μα έγιναν οι ίδιοι ρινόκεροι, μπορούσαν πια οι ίδιοι να στειρώσουν τους ζωγράφους που έφτιαχναν πράσινους ουρανούς. Μα, αλίμονό μας, όταν θελήσουμε ή έστω ανεχτούμε ξανά όλοι οι ζωγραφισμένοι ουρανοί να γίνουν ένα ομοιόμορφο μπλε…

Η Elfriede Lohse-Wächtler δεν ζωγράφισε ποτέ ξανά μετά τη στείρωσή της.

Tο 1940, οι ναζί την έκλεισαν σε Κέντρο Ευθανασίας, όπου την εκτέλεσαν με αέριο στο πλαίσιο του Τ4, του γνωστού προγράμματος εξόντωσης των ψυχικά ασθενών, των σωματικά ανάπηρων και όσων δεν θεωρούνταν από το ναζιστικό καθεστώς άξιοι να ζουν.

Μόλις το 1994 άρχισε να παρουσιάζεται κάπως το έργο της Elfriede και να γίνεται λίγο γνωστή. Σήμερα θεωρείται εφάμιλλη του Ντιξ, του Σίλε, του Κοκόσκα.

Πηγές:

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Elfriede_Lohse-W%C3%A4chtler
  2. https://www.britannica.com/biography/Elfriede-Lohse-Wachtler

Οι πίνακες του κειμένου είναι:

  1. Elfriede Lohse-Wächtler: Αυτοπροσωπογραφία με καπέλο
  2. Elfriede Lohse-Wächtler: Lissy, 1931
  3. Elfriede Lohse-Wächtler: Στον ιππόδρομο, 1930

Στα δεξιά, μια φωτογραφία της.

Αφήστε ένα σχόλιο

two × four =