Ο μύθος της «τυραννίας της πλειοψηφίας»: Πώς οι ελίτ μας ξεγέλασαν ώστε να φοβόμαστε τη δημοκρατία

0

Απόσπασμα από άρθρο του Tim Hjersted, ακτιβιστής και συνιδρυτής του Films For Action, μιας ελεύθερης διαδικτυακής βιντεοθήκης και βιβλιοθήκης με σκοπό την προώθηση της κοινωνικής αλλαγής. Μετάφραση: Ηλίας Σεκέρης

Η φράση «η δημοκρατία είναι η τυραννία της πλειοψηφίας» είναι μια ιδέα βαθιά ριζωμένη στο ιδεολογικό πλαίσιο των ελίτ, σχεδιασμένη για να δικαιολογήσει τους περιορισμούς που θέτουν στη λαϊκή συμμετοχή αναφορικά με τη λήψη αποφάσεων. Συχνά παρουσιάζεται ως δικαιολογημένη ανησυχία, προειδοποιώντας ότι αν δοθεί υπερβολική εξουσία στο λαό, αυτός θα επιβάλει τη θέλησή του στις μειονότητες. Αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο δυσοίωνη: η έννοια αυτή έχει χρησιμοποιηθεί για να προπαγανδίσει τον φόβο για την ίδια τη δημοκρατία, υπονομεύοντας τις προσπάθειες για την καθιέρωση πραγματικής πολιτικής και οικονομικής ισότητας. Όταν οι ελίτ μιλούν για «την τυραννία της πλειοψηφίας», αυτό που κάνουν στην πραγματικότητα είναι να υπερασπίζονται τα δικά τους συμφέροντα – την τυραννία της μειοψηφίας, η οποία κατέχει το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου και της εξουσίας στην κοινωνία μέχρι σήμερα.

Ιστορικά, αυτός ο φόβος της λαϊκής διακυβέρνησης εκφράστηκε από σημαντικές προσωπικότητες της αμερικανικής πολιτικής σκέψης, όπως ο Τζέιμς Μάντισον. Στα «Federalist Papers», ιδίως στο «Federalist No. 10», ο Μάντισον μίλησε για τους κινδύνους της φαυλοκρατίας, τονίζοντας την ανάγκη προφύλαξης από τη δυνατότητα της πλειοψηφίας να αναδιανείμει τον πλούτο και να διαταράξει τα ιδιοκτησιακά συμφέροντα της ελίτ. Ο Μάντισον ήταν σαφής: ο ρόλος της κυβέρνησης ήταν «να προστατεύει τη μειοψηφία των πλουσίων από την πλειοψηφία». Αυτό δεν είναι ένα αφηρημένο επιχείρημα για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων- είναι μια άμεση δήλωση ότι η δημοκρατία πρέπει να περιοριστεί για να διασφαλιστεί η προνομιακή θέση των λίγων πλουσίων.

Αυτό το θέμα συνεχίστηκε σε όλη την αμερικανική ιστορία, συχνά μεταμφιεσμένο ως ανησυχία για την «ελευθερία» ή τη «σταθερότητα». Στην πραγματικότητα, οι ελίτ -είτε πολιτικές, είτε οικονομικές, είτε πνευματικές- έχουν σταθερά εργαστεί για να περιορίσουν το εύρος της δημοκρατικής συμμετοχής. Ο Walter Lippmann, ένας διανοούμενος με μεγάλη επιρροή και σύμβουλος πολιτικής στις αρχές του 20ού αιώνα, υποστήριξε ότι το «μπερδεμένο κοπάδι» -ο γενικός πληθυσμός- ήταν ανίκανο να διαχειριστεί τις δικές του υποθέσεις. Ο Lippmann πίστευε ότι η διακυβέρνηση θα έπρεπε να αφεθεί σε μια εξειδικευμένη τάξη «υπεύθυνων ανθρώπων», μια ιδέα που βρήκε τη θεσμική της έκφραση στην άνοδο της τεχνοκρατικής διακυβέρνησης και της διαχείρισης της κοινής γνώμης. Αυτά τα επιχειρήματα κατά των κινδύνων του πλειοψηφικού συστήματος είναι, στην πραγματικότητα, επιχειρήματα κατά κάθε πραγματικής μορφής λαϊκού ελέγχου.

Συγκεκριμένες αποδείξεις του τρόπου με τον οποίο αυτή η έννοια έχει οπλιστεί, είναι ορατές στις δομές των σύγχρονων δυτικών «δημοκρατιών», όπου οι οικονομικές πολιτικές που εξυπηρετούν τους πλούσιους συχνά απομονώνονται από τη δημόσια επιρροή. Πάρτε την περίπτωση της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ στην υπόθεση Citizens United v. FEC (2010), η οποία επέτρεψε στις εταιρείες να ξοδεύουν απεριόριστα χρήματα στις εκλογές υπό το πρόσχημα της ελευθερίας του λόγου. Η απόφαση αυτή παγίωσε την εταιρική εξουσία πάνω στην πολιτική διαδικασία, επιτρέποντας σε μια μικρή ελίτ να ασκεί υπέρμετρη επιρροή στις εκλογές και τις πολιτικές αποφάσεις. Αυτό δεν είναι δημοκρατία – είναι ολιγαρχία, μεταμφιεσμένη με τη ρητορική της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων από τη λεγόμενη τυραννία της πλειοψηφίας.

Η ειρωνεία, βέβαια, είναι ότι η πραγματική τυραννία είναι η τυραννία της μειοψηφίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολιτικές με ευρεία δημόσια υποστήριξη, όπως η καθολική υγειονομική περίθαλψη, οι υψηλότεροι κατώτατοι μισθοί και η δράση για την κλιματική αλλαγή, μπλοκάρονται ή αποδυναμώνονται συστηματικά από εταιρικά συμφέροντα και πλούσιους δωρητές. Μελέτες όπως η έκθεση του 2014 των πολιτικών επιστημόνων Martin Gilens και Benjamin Page δείχνουν ότι οι προτιμήσεις της οικονομικής ελίτ έχουν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στα αποτελέσματα της πολιτικής από ό,τι εκείνες των μέσων πολιτών. Η «τυραννία της πλειοψηφίας» δεν φαίνεται να υλοποιείται ποτέ, επειδή οι δομές διακυβέρνησης είναι πολύ καλά στημένες για να προστατεύουν τα συμφέροντα της ελίτ.

Εν κατακλείδι, ο ισχυρισμός ότι η δημοκρατία οδηγεί στην τυραννία της πλειοψηφίας δεν αποτελεί δικαιολογημένη κριτική των δημοκρατικών αξιών, αλλά μάλλον ένα εργαλείο προπαγάνδας που χρησιμοποιείται από τις ελίτ προκειμένου να απονομιμοποιήσουν την επέκταση της λαϊκής αυτονομίας. Έχει σχεδιαστεί για να διατηρήσει την πολιτική και οικονομική εξουσία στα χέρια των ολίγων και για να διασφαλίσει ότι οι τεράστιες ανισότητες πλούτου και επιρροής διατηρούνται υπό το πρόσχημα της προστασίας της «ελευθερίας». Αυτό που χρειάζεται δεν είναι λιγότερη δημοκρατία, αλλά περισσότερη δημοκρατία, η οποία θα σπάει τα εμπόδια που έχουν υψώσει οι ελίτ, θα επιτρέπει την πραγματική συμμετοχή του λαού και θα αμφισβητεί την εδραιωμένη εξουσία της πλούσιας μειοψηφίας.

Αφήστε ένα σχόλιο

eighteen − eleven =