Κείμενο: Γιώργος Λούκας (εκπαιδευτικός, Ataxia School)
Οδεύοντας προς τη Σχιστή οδό, πανάρχαιο πέρασμα μυστικών και μύθων κοιτάζω και συγκρίνω νέες και παλιές τεχνικές. Φαντάζομαι τα σκεπασμένα από χώμα καλντερίμια όπου κάποτε πανίσχυροι βασιλιάδες περιδιάβαιναν με τους στρατούς τους για να λάβουν χρησμό της μοίρας τους την απορία . Μπαίνω στο μυαλό του τραγικού ποιητή που συνέλαβε τον Οιδίποδα να σκοτώνει στο στενό πιο κάτω, τον πατέρα του και σκέφτομαι φωναχτά:
Από τη μια έχουμε την αποτύπωση του εαυτού της παλιάς κοινωνίας η οποία πρόκυπτε μέσα από μια άριστη γνώση του ενδιαιτήματος και του φυσικού πλούτου της περιοχής. Τοπίο και μαστοριά εδώ περιπλέκονται σε μια καλαίσθητη αρμονία. Ο άνυδρος πολιτισμός της πέτρας δομεί και δομείται από τους τοπικούς πόρους οι οποίοι υπάρχουν στον χώρο σε αφθονία. Από την άλλη ξεπροβάλλει ο μύθος μιας τεχνητής σπάνης μέσα από τα σύγχρονα και ορθολογικά συστήματα παραγωγής.
Ποιος μπορεί να μιλήσει κατά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας γενικά; Οτιδήποτε δεν είναι ανανεώσιμο είναι πάντα εξαντλήσιμο. Σωστά. Αλλά κάποιος θα πρέπει να το εξαντλήσει. Ποιος; Οι ακόρεστες νέες ανάγκες που συνεχώς γεννιούνται και αυξάνονται. Πώς αυξάνονται; Μέσα από μια συνεχή, -τυπική και άτυπη- «διδασκαλία» ενός πολιτισμικού προτύπου εύκολης κατανάλωσης. Διδασκόμαστε να καταναλώνουμε συνεχώς. Είμαστε ό,τι έχουμε. Συνεπώς η ορθολογική τεχνική θα πρέπει να καλύψει όσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά τις νέες αυτές ανάγκες. Η κατανάλωση, που μέχρι κάποτε δεν ήταν παρά μια ιδιαίτερη στιγμή της ανθρώπινης δραστηριότητας, έγινε αυτό που έχει γίνει στις μέρες μας παντού: ένας καθ’ ολοκληρίαν τρόπος ζωής. Τα οιδιπόδεια «θέλω» μιας αναστελλόμενης απόλαυσης ενός χαμένου αντικειμένου.
Δύο κόσμοι, ο ένας πάνω και δίπλα στον άλλον. Ο ένας υπόσχεται συνέχεια της κατανάλωσης, ο άλλος έχει ήδη γίνει μνημείο. Υλική αφθονία ή μια ζωή βασισμένη στο όριο; Τεχνική ή τέχνη; Σε αυτό το δίλημμα συνοψίζεται η αντίθεση μεταξύ της σύγχρονης και της κλασσικής έννοιας της τεχνικής.
Αντλώντας από Αριστοτέλη ας συνοψίσουμε: Το ερώτημα πάντα θα πρέπει να αφορά όχι μόνο το πώς θα παραχθεί μια αξία χρήσης, αλλά και το γιατί. Η τέχνη σ’ αντίθεση με την αποκομμένη τεχνική ως ένα σύνολο από εργαλεία, ενέργειες και συσκευές που χρειάζονται για την παραγωγή ενός χρηστικού αντικειμένου, είναι η εντός του ηθικού και κοινωνικού πλαισίου δραστηριότητα η οποία ποιείται από έναν ή από πολλούς δημιουργούς για ευχαρίστηση και για μέτρο χρήση.
Επομένως το θέμα είναι πώς επιλέγουμε να ζήσουμε σ’ έναν πεπερασμένο για εμάς κόσμο, ο οποίος θέλουμε να υπάρχει και για τους επόμενους; Εντέχνως ή ατέχνως;