Ουκρανία: Ειρήνη λαϊκή, όχι αυτοκρατορική – Κοινή διακήρυξη

Κοινή διακήρυξη οικοσοσιαλιστικών, αναρχικών, φεμινιστικών, περιβαλλοντικών οργανώσεων και ομάδων, αλληλέγγυων με την ουκρανική αντίσταση και υπέρ της αυτοδιάθεσης στην κοινωνική και οικολογική ανασυγκρότηση της Ουκρανίας. Η παρούσα διακήρυξη δρομολογήθηκε από κοινού από τις: Sotsialnyi Rukh (Κοινωνικό Κίνημα -Ουκρανία), Posle Media collective (Ρωσία), Bewegung für den Sozialismus / Mouvement pour le Socialisme και solidaritéS – mouvement anticapitaliste, féministe, écosocialiste (Ελβετία), emanzipation – Zeitschrift für ökosozialistische Strategie (Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία), στις 4 Ιουνίου 2024.

Η ελβετική κυβέρνηση διοργανώνει μια διεθνή διάσκεψη για μια ειρηνευτική διαδικασία στην Ουκρανία στις 15 και 16 Ιουνίου 2024 στο βουνό Bürgenstock, κοντά στη Λουκέρνη. Η ουκρανική κυβέρνηση υποστηρίζει τη διάσκεψη αυτή.

Η διάσκεψη αυτή πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη φάση του πολέμου. Εδώ και μήνες, οι ρωσικές δυνάμεις εισβολής πλήττουν κενά στην ουκρανική άμυνα και τις απωθούν, με βαριές απώλειες και για τις ίδιες. Η ρωσική ηγεσία έχει ανακοινώσει μια μεγάλη επίθεση και πλήττει τον πληθυσμό του Χαρκίβ (Χάρκοβο), μιας πόλης εκατομμυρίων ανθρώπων.

Υποστηρίζουμε όλα τα βήματα προς μια ειρήνη που θα επιτρέψει στον ουκρανικό λαό να ανοικοδομήσει τη χώρα του με αυτοκαθοριζόμενο τρόπο. Η ειρήνη απαιτεί την πλήρη αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων κατοχής από ολόκληρη την επικράτεια της Ουκρανίας. Με αυτό το σκεπτικό, ελπίζουμε ότι η ειρηνευτική διάσκεψη στην Ελβετία θα συμβάλει στην αποκατάσταση της κυριαρχίας της Ουκρανίας.

Οι συνθήκες γι’ αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολες. Οι εκπρόσωποι του καθεστώτος Πούτιν δηλώνουν τακτικά ότι δεν αναγνωρίζουν μια ανεξάρτητη Ουκρανία και αρνούνται την ύπαρξη του ουκρανικού λαού. Το καθεστώς Πούτιν επιδιώκει ένα μεγαλορωσικό σχέδιο, υποτάσσει τρομοκρατικά τους ανθρώπους στα κατεχόμενα και στοχεύει στην εξάλειψη του ουκρανικού πολιτισμού. Το κυρίαρχο καθεστώς στη Ρωσία διαπράττει τακτικά εγκλήματα πολέμου κατά του πληθυσμού της Ουκρανίας.

Η πλήρους κλίμακας ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022, δεν θέτει μόνο σε αμφισβήτηση την ανεξαρτησία της Ουκρανίας. Ενθαρρύνει επίσης και άλλα αυταρχικά καθεστώτα να απειλούν γειτονικούς πληθυσμούς, να καταλαμβάνουν εδάφη και να εκδιώκουν μαζικά ανθρώπους. Προκειμένου να αποφύγει την αντίσταση στο εσωτερικό της χώρας του, ο ρωσικός στρατός στρατολογεί τώρα ανθρώπους και από γειτονικές χώρες και από τον Παγκόσμιο Νότο για να χρησιμεύσουν ως κρέας για τα κανόνια.

Λόγω της μαζικής -και εκπληκτικής- αντίστασης του ουκρανικού πληθυσμού, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής άρχισαν να υποστηρίζουν τον ουκρανικό στρατό στην άμυνά του κατά των ρωσικών δυνάμεων κατοχής. Ωστόσο, αν στηρίζουν την Ουκρανία είναι απλώς για τα δικά τους συμφέροντα στον παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό. Στόχος των ΗΠΑ είναι να αποδυναμώσουν τον Ρώσο ομόλογό τους, δείχνοντας παράλληλα τη δική τους ισχύ απέναντι στην ανερχόμενη Κίνα καθώς και ένα μονοπάτι για τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, που είναι ταυτόχρονα εταίροι και ανταγωνιστές τους. Αλλά, παρά το γεγονός ότι το Κογκρέσο των ΗΠΑ ενέκρινε τελικά ένα συνολικό πακέτο βοήθειας για την Ουκρανία στις 20 Απριλίου 2024, το οποίο είχε μπλοκαριστεί από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα για εννέα μήνες, η υποστήριξη προς την Ουκρανία παρέμενε πάντα επιλεκτική και ανεπαρκής.

Ομοίως, οι οικονομικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις κυβερνήσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας και των εκφραστών του καθεστώτος Πούτιν είναι επιλεκτικές, χωρίς κατάλληλες στοχεύσεις, και ανεπαρκείς. Δεν εμποδίζουν τη Ρωσία να συνεχίσει να εξάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο, καθώς και άλλες στρατηγικά σημαντικές πρώτες ύλες, φουσκώνοντας έτσι το πολεμικό της ταμείο. Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν μάλιστα αυξήσει σημαντικά τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Ρωσία από την έναρξη του πολέμου. Άλλες, όπως η Αυστρία, προμηθεύονται πάνω από το 90% των εισαγωγών τους σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών εξαναγκάζουν τους καταναλωτές φυσικού αερίου να χρηματοδοτούν τον πόλεμο του Πούτιν κατά του ουκρανικού πληθυσμού.

Η ελβετική κυβέρνηση, που φιλοξενεί την ειρηνευτική διάσκεψη, όχι μόνο παρέχει φορολογικές απαλλαγές στους Ρώσους ολιγάρχες εδώ και δεκαετίες, αλλά ακόμα και μετά την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας αρνείται να κατάσχει τα περιουσιακά στοιχεία αυτών των ολιγαρχών. Ως σημαντικός κόμβος των διεθνών συναλλαγών στα εμπορεύματα, η Ελβετία προσέφερε στο ρωσικό κεφάλαιο εξαιρετικές ευκαιρίες απόκτησης πλούτου εδώ και πολλά χρόνια. Πολλοί αστοί πολιτικοί υποδέχτηκαν με μεγάλη ευχαρίστηση αυτού του είδους τις συναλλαγές στην Ελβετία. Ακόμα, με τις πώλησης προϊόντων διπλής χρήσης, η Ελβετία συμβάλλει και στον ίδιο τον εξοπλισμό της ρωσικής πολεμικής μηχανής. Και τέλος, ο ελβετικός χρηματοπιστωτικός τομέας διευκολύνει το εμπόριο του ρωσικού πετρελαίου.

Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, υπάρχει όλο και περισσότερες είναι οι φωνές μέσα στο πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο που ζητάν να συνδέσουν την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία με ορισμένους όρους. Στόχος τους είναι να πιέσουν την Ουκρανία να παραχωρήσει μεγάλα εδάφη της και αρκετά εκατομμύρια ανθρώπους της στο καθεστώς Πούτιν. Μια τέτοια ειρήνη, που επιβάλλεται από μεγάλες αυτοκρατορικές δυνάμεις, θα ενίσχυε το καθεστώς Πούτιν και θα αποτύγχανε στο να αποτελέσει μια βάση για δημοκρατική ανασυγκρότηση της Ουκρανίας με κάποια διάρκεια.

Χρειαζόμαστε μια ειρήνη που να βασίζεται σε (καθώς και να στηρίζεται από) τα συμφέροντα των λαών και των εργαζομένων στην Ουκρανία και τη Ρωσία. Μια τέτοια προοπτική μπορεί να πετύχει μόνο αν τα συνδικάτα, οι γυναικείες οργανώσεις, οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες και οι διάφορες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τόσο από την Ουκρανία όσο και από τη Ρωσία, διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες.

Η κατοχή είναι έγκλημα! Εμείς καθοδηγούμαστε από τις αρχές της αυτο-απελευθέρωσης, της χειραφέτησης και της αυτοδιάθεσης της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεσμένων λαών πέρα από γεωπολιτικές σκοπιμότητες. Με αυτή την έννοια, είμαστε επίσης αλληλέγγυοι με τον παλαιστινιακό λαό, ο οποίος αγωνίζεται για την αυτοδιάθεσή του εδώ και δεκαετίες. Ομοίως, υποστηρίζουμε τον κουρδικό και τον αρμενικό λαό και όλους τους άλλους λαούς, που απειλούνται από κατοχή, εθνική και πολιτιστική καταπίεση.

Με βάση την τοποθέτησή μας, υποστηρίζοντας την ουκρανική αντίσταση ενάντια στη ρωσική κατοχή, θέλουμε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής προοπτικής για ριζοσπαστικές κοινωνικο-οικολογικές μεταρρυθμίσεις και τελικά για έναν οικοσοσιαλιστικό μετασχηματισμό ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου σε παγκόσμια αλληλεγγύη.

Υποβάλλοντας σε συζήτηση την παρούσα διακήρυξη, θέλουμε να συμβάλουμε σε μια διεθνική διαδικασία κατανόησης και πολιτικής αποσαφήνισης μεταξύ των αριστερών δυνάμεων που μοιράζονται αυτές τις σημαντικές πεποιθήσεις, σε όλη την Ευρώπη και πιο πέρα.

12 αρχές για μια δίκαιη ειρήνη στην Ουκρανία στο πλαίσιο μιας Ευρώπης βασισμένης στην αλληλεγγύη και την οικολογία:

Εμείς, οι υπογεγραμμένες οργανώσεις και πρωτοβουλίες, θέλουμε να προωθήσουμε μια ειρηνευτική διαδικασία που θα τηρεί τις ακόλουθες 12 αρχές.

1. Η επίτευξη μιας κοινωνικά δίκαιης και οικολογικά βιώσιμης ειρήνης απαιτεί την άνευ όρων και πλήρη αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων κατοχής από την Ουκρανία, επιστρέφοντας ολόκληρη την επικράτεια στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά της.
2. Η Ρωσία καταστρέφει συστηματικά πόλεις, υποδομές και περιβάλλον για να αποθαρρύνει τον πληθυσμό και να προκαλέσει ένα μεγάλο κύμα προσφύγων. Απέναντι σε αυτή την καθημερινή τρομοκρατία, απαιτούμε από τις «δυτικές» κυβερνήσεις να στηρίξουν την Ουκρανία στην προστασία του πληθυσμού και των υποδομών της από τους βομβαρδισμούς και τις πυραυλικές επιθέσεις της ρωσικής κατοχικής δύναμης. Είμαστε υπέρ της μαζικής ανθρωπιστικής, οικονομικής και στρατιωτικής στήριξης της Ουκρανίας από τα πλούσια κράτη της Ευρώπης. Ο ουκρανικός πληθυσμός χρειάζεται επειγόντως προστασία από τις ρωσικές βόμβες και πυραύλους.
3. Είμαστε αντίθετοι στις προσπάθειες των «δυτικών» κυβερνήσεων, των εκπροσώπων του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, να πιέζουν την Ουκρανία να κάνει μαζικές παραχωρήσεις στη ρωσική κατοχική δύναμη. Είμαστε αντίθετοι στην ιδέα ότι η Ουκρανία πρέπει να παραχωρήσει αρκετά εκατομμύρια ανθρώπους στο καθεστώς Πούτιν. Εναπόκειται μόνο στον ουκρανικό λαό να αποφασίσει πώς θα αντιμετωπίσει αυτή την αποτρόπαια κατάσταση της συνεχιζόμενης και ενδεχομένως αυξανόμενης κατοχής. Υποστηρίζουμε την ένοπλη και άοπλη αντίσταση των Ουκρανών κατά της ρωσικής κατοχικής δύναμης.
4. Απαιτούμε να χορηγηθεί σε όλους τους Ρώσους που αρνούνται τη στρατιωτική θητεία ασφαλές καθεστώς διαμονής στις χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Η μαζική λιποταξία είναι σημαντική για την αποδυνάμωση της ρωσικής πολεμικής μηχανής.
5. Υποστηρίζουμε τον πολιτικό αγώνα των ουκρανικών συνδικάτων, γυναικείων οργανώσεων και περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών ενάντια στις νεοφιλελεύθερες αντεργατικές πολιτικές της κυβέρνησης του Προέδρου Βολοντιμίρ Ζελένσκυ. Αυτές οι πολιτικές υπονομεύουν την κοινωνικά ευρεία άμυνα της Ουκρανίας ενάντια στη ρωσική κατοχή και καθιστούν αδύνατη μια κοινωνικά δίκαιη και οικολογικά βιώσιμη ανοικοδόμηση.
6. Στεκόμαστε αλληλέγγυοι με το αντιπολεμικό κίνημα, τη δημοκρατική αντιπολίτευση και τους ανεξάρτητους εργατικούς αγώνες στη Ρωσία. Στεκόμαστε επίσης αλληλέγγυοι με τις καταπιεσμένες εθνότητες στη Ρωσία, που υποφέρουν ιδιαίτερα από τον πόλεμο και αγωνίζονται για την αυτοδιάθεσή τους. Η νεολαία τους είναι αυτή που την εκμεταλλεύεται ως κρέας για τα κανόνια το καθεστώς Πούτιν. Αυτά τα κινήματα αποτελούν βασικό παράγοντα για την επίτευξη μιας δίκαιης ειρήνης και μιας δημοκρατικής Ρωσίας.
7. Η Ρωσία έχει φυλακίσει πολλούς ανθρώπους από την Ουκρανία ως πολιτικούς κρατούμενους. Πολλοί έχουν καταδικαστεί σε δεκαετίες φυλάκισης και σε σωφρονιστικά στρατόπεδα. Απαιτούμε την άνευ όρων απελευθέρωσή τους. Απαιτούμε να επιτραπεί στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό να διατηρεί τακτική επαφή με όλους τους αιχμαλώτους πολέμου. Η ανταλλαγή και η απελευθέρωση των αιχμαλώτων πολέμου αποτελεί προϋπόθεση για κάθε δίκαιη ειρήνη.
8. Η Ρωσία πρέπει να καταβάλει αποζημιώσεις στον ουκρανικό λαό. Οι ολιγάρχες της Ρωσίας και της Ουκρανίας πρέπει να απαλλοτριωθούν. Τα περιουσιακά τους στοιχεία πρέπει να διατεθούν για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και, μόλις πέσει το καθεστώς Πούτιν, για τη δημοκρατική ανάπτυξη της Ρωσίας.
9. Απαιτούμε από τις «δυτικές» κυβερνήσεις να διαγράψουν αμέσως τα χρέη της Ουκρανίας. Αυτή είναι μια κρίσιμη προϋπόθεση για την κυρίαρχη ανασυγκρότηση της χώρας. Τα πλούσια κράτη της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής πρέπει να καταρτίσουν ολοκληρωμένα και πλατιά για τη στήριξη του ουκρανικού λαού και την ανασυγκρότησης της χώρας. Η ανασυγκρότηση αυτή πρέπει να γίνει με τον δημοκρατικό έλεγχο του πληθυσμού, των συνδικάτων, των περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών, των φεμινιστικών οργανώσεων και των οργανωμένων γειτονιών στις πόλεις και τα χωριά.
10. Αντιτασσόμαστε σε όλα τα σχέδια των ευρωπαϊκών και βορειοαμερικανικών κυβερνήσεων, καθώς και των διεθνών οργανισμών, για την επιβολή μιας νεοφιλελεύθερης οικονομικής ατζέντας στον ουκρανικό λαό. Κάτι τέτοιο θα παρέτεινε και θα εμβάθυνε τη φτώχεια και τα δεινά του. Καταγγέλλουμε επίσης όλες τις προσπάθειες για το ξεπούλημα της περιουσίας και των περιουσιακών στοιχείων του ουκρανικού πληθυσμού σε ξένες εταιρείες. Η ανάκαμψη και η αναδιοργάνωση της γεωργίας, της βιομηχανίας, των ενεργειακών συστημάτων και ολόκληρης της κοινωνικής υποδομής πρέπει να εξυπηρετεί τον κοινωνικο-οικολογικό μετασχηματισμό της Ουκρανίας και όχι την προσφορά φτηνού εργατικού δυναμικού, σιτηρών και υδρογόνου στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες.
11. Μια αποτελεσματική στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας δεν απαιτεί ένα νέο κύμα εξοπλισμών. Είμαστε αντίθετοι στα προγράμματα επανεξοπλισμού του ΝΑΤΟ και στις εξαγωγές όπλων σε τρίτες χώρες. Αντ’ αυτού, οι χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής πρέπει να παράσχουν όπλα από αυτά που ήδη διαθέτουν με τα τεράστια οπλοστάσιά τους για να βοηθήσουν την Ουκρανία να αμυνθεί αποτελεσματικά. Με αυτή την έννοια, απαιτούμε η βιομηχανία όπλων να μη λειτουργεί για να εξυπηρετεί τα κέρδη του κεφαλαίου -αντίθετα, θέλουμε να εργαστούμε προς την κατεύθυνση της κοινωνικής ιδιοποίησης της βιομηχανίας όπλων. Αυτή η βιομηχανία θα πρέπει να εξυπηρετεί τα άμεσα συμφέροντα της Ουκρανίας. Ταυτόχρονα, για κοινωνικούς και επείγοντες οικολογικούς λόγους, υπογραμμίζουμε την επιτακτική ανάγκη να μετατραπεί δημοκρατικά η βιομηχανία όπλων σε κοινωνικά χρήσιμη παραγωγή σε παγκόσμια κλίμακα.
12. Θέλουμε να ξεκινήσουμε μια συζήτηση για μια ριζική αναδιοργάνωση της Ευρώπης. Θέλουμε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής προοπτικής για ριζοσπαστικές κοινωνικο-οικολογικές μεταρρυθμίσεις και, τελικά, για έναν θεμελιώδη οικοσοσιαλιστικό μετασχηματισμό ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου σε παγκόσμια αλληλεγγύη. Σε αυτό το πλαίσιο, υποστηρίζουμε τη βούληση του ουκρανικού λαού να ενταχθεί στην ΕΕ, παρόλο που απορρίπτουμε τα νεοφιλελεύθερα θεμέλια της ΕΕ, που εξαθλιώνουν εκατομμύρια ανθρώπους και προωθούν την άνιση ανάπτυξη στην Ευρώπη. Την προοπτική της ένταξης πολλών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης την εκλαμβάνουμε ως ευκαιρία να προβληματιστούμε από κοινού για το πώς μπορεί να δρομολογηθεί μια τέτοια ριζική κοινωνικο-οικολογική αλλαγή σε ολόκληρη την Ευρώπη, όπου συμπεριλαμβάνονται η κοινή ενεργειακή στρατηγική, η οικολογική μετατροπή της βιομηχανίας, τα αναδιανεμητικά συνταξιοδοτικά συστήματα, η κοινωνική ρύθμιση της εργασίας, η αλληλέγγυα μεταναστευτική πολιτική, οι διαπεριφερειακές μεταβιβαστικές πληρωμές και μια στρατιωτική ασφάλεια που περιλαμβάνει τη μετατροπή της εξοπλιστικής βιομηχανίας. Οι συνδικαλιστικές, φεμινιστικές, οικολογικές, αντιεξουσιαστικές αριστερές και σοσιαλιστικές δυνάμεις στην Ανατολική Ευρώπη θα πρέπει να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη συζήτηση.

Καλούμε όλες τις ενδιαφερόμενες οργανώσεις, ομάδες, πρωτοβουλίες και συλλογικότητες μέσων ενημέρωσης να διαδώσουν και να υπογράψουν αυτή τη δήλωση μέχρι τις 14 Ιουνίου.

Παρακαλούμε στείλτε την υπογραφή σας στις ακόλουθες διευθύνσεις: Joao_Woyzeck@proton.me και redaktion@emanzipation.org .