Επανεκδόθηκε, πριν από λίγες μέρες, το βιβλίο του Άγι Στίνα, Αναμνήσεις. Εβδομήντα χρόνια κάτω από τη σημαία της σοσιαλιστικής επανάστασης από τις εκδόσεις Ύψιλον. Ο Κωστής Τριανταφύλλου γράφει με αφορμή την επανέκδοση (Αθήνα, Νοέμβριος 2023):
Έπειτα από τόσα χρόνια από τη γνωριμία μου με τον Σπύρο Στίνα και λόγω της σημαντικής επανέκδοσης των Αναμνήσεων, σκέφτομαι τον ακέραιο, μαχητικό και αγωνιστικό χαρακτήρα του Σπύρου που δεν άλλαξε έως το τέλος της ζωής του.
Πέρα απο την ιστορική πια διάσταση της ταραχώδους ζωής του, παράνομης ζωής φυλακισμένης, αυτό που με έφερε κοντά του ήταν η δυνατότητά του της κριτικής που άνοιγε καινούρια θεωρητικά/αγωνιστικά μονοπάτια. Η διορατικότητα για το μέλλον και οι καίριες ερωτήσεις που έθετε – πολλές φορές αναπάντητες. Η παράθεση νέων ερωτημάτων με σύγχρονη αντίληψη και με βάση πάντα την απελευθέρωση του ανθρώπου και τη δημιουργία ενός ανάλογου κινήματος· το οργανωτικό πρόβλημα σε μια επαναστατική περίοδο αλλά και την ανάπτυξη του κινήματος της αυτονομίας. Ήταν, τότε, η λεγόμενη μεταπολιτευτική περίοδος όπου οργάνωσα το ΚΡΑΚ, που κυκλοφορούσε από την ομάδα των εκδόσεων Πράξη, και -όχι μόνον- το περιοδικό Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα.
Έτσι ο Σπύρος, λοιπόν, από τη ληστεία του τρένου, στις ιδρυτικές του ΚΚΕ, στους αρχειομαρξιστές, τους τροτσκιστές, στην κριτική στον Στάλιν και τον Μαρξ και βέβαια στη θεώρηση της πάλης μέσα από την αυτονομία.
Η σαρκαστική αυτοκριτική του για τις ιδέες που υπηρέτησε με πάθος, αλλά και ως το τέλος της ζωής του, και η στάση του απέναντι στα κοινωνικά γεγονότα που ζούσαμε τότε τον χαρακτήρισαν επαναστάτη με δύναμη αντίστασης στις φανατικές μονόχνοτες θεωρίες.
Σπάνια έχω γνωρίσει άνθρωπο που να μην δέχεται, έστω τιμητικά, τα αυτονόητα έπειτα από τόση εκδικητική/τιμωρητική στάση από την πλευρά του Ελληνικού κράτους απέναντί του.
Και άλλο τόσο σπάνια συναντάς κάποιον που προσπαθεί να εμβαθύνει τόσο τη θεωρία του που να φτάσει να την απαρνηθεί, παραμένοντας πάντα στις αγωνιστικές επάλξεις της επαναστατικής πρωτοπορίας. Ο επαναστατημένος άνθρωπος που εξελίσσεται, όντας πάντα μέσα στο απελευθερωτικό κίνημα – το οποίο πολλές φορές όχι μόνον δεν εξελίσσεται αλλά γραφειοκρατικοποιείται κι έτσι αυτοακυρώνεται.
Όσοι δεν διάβασαν την πρώτη έκδοση των Αναμνήσεων είναι χρήσιμο να το κάνουν ώστε να αντιληφθούν την εξέλιξη της σκέψης από τέτοιους ανθρώπους που παραμένουν αγωνιστές άσχετα από το εάν έχουν ακυρώσει ένα μεγάλο μέρος από τον προσωπικό τους αγώνα.
Βέβαια, συνάντησα και άλλους που είχαν –διαφορετικά ο καθένας– αυτή τη σπάνια δύναμη του να προχωράς και να αναγνωρίζεις τις καινούριες προσεγγίσεις της πραγματικότητας, τη διαφορετικότητα κάθε εποχής αλλά και κάθε συστήματος εξουσίας. Το να μην μένεις κολλημένος σε μια ανάγνωση της πραγματικότητας είναι δύσκολο. Το να παραδεχτείς πως δεν ξέρεις τη μεγάλη αλήθεια ή πως σε όλη σου τη ζωή έσφαλλες! Το να μην βρίσκεις βολικές ερμηνείες ή αυτές που σε βάζουν στη μεγάλη μερίδα του κόσμου, και όχι σε μια ανατρεπτική μικρή ομάδα, είναι το δύσκολο.
Όπως και ο Κορνήλιος Καστοριάδης που σε κάθε στάδιο της θεωρητικής του τοποθέτησης ερευνούσε κι αμφισβητούσε τα πάντα για να φτάσει σε ουσιαστικά συμπεράσματα. Από την ομάδα του Παρισιού, όπου με δέχτηκε έπειτα από ιδιαίτερη συνάντηση γνωριμίας σε ένα καφέ δίπλα στο σπίτι που έμενε με την ψυχαναλητρια Piera Aulagnier έως και την ελληνική ομάδα. Αλλά και αργότερα, δεν σταματήσαμε τη δημιουργική μας συνομιλία και πάντοτε μάθαινα από τον Κορνήλιο. Και δεν έχω ακόμη προλάβει να διαβάσω όλα του τα βιβλία.
Μια φορά μόνον, τότε με την καταληψη της Σορβόνης το 1972, διαφώνησα που δεν ερχόταν όλη η ομάδα και απλά συζητούσαν την κατάσταση για να βγάλουμε πιθανόν μια προκήρυξη – ο Κορνήλιος σημείωσε αυτή μου τη διαφωνία και είπε να δούμε ποιος έχει δίκιο… Οι καταλήψεις άδοξα τελείωσαν, όπως και η ομάδα μας. Βέβαια τότε είμουνα ένας εκρηκτικός νέος. Αργότερα πάλι, διαφώνησα όταν ήρθε στην Αθήνα για να βραβευθεί από τον Κουτσόγιωργα με πρόταση του Βέλτσου στο Πάντειο. Αυτά τα αναφέρω γιατί σε μια σχέση δεκαετιών δεν θα μπορούσε να μην έχει υπάρξει κάποια διαφωνία σε κάποια στάση ζωής, που φυσικά όχι μόνον δεν ακύρωσε την συντροφική μας σχέση αλλά την ενδυνάμωσε. Δεν θύμωσε, δεν μου το βάστηξε, όπως λένε!
Συνεχίσαμε να μιλάμε δημιουργικά, πάντοτε με την έγνοια μας για τον απελευθερωμένο άνθρωπο και μάλιστα συνεργαστήκαμε σε ένα γλυπτό που το έδειξα σε διάφορα μουσεία και περιβάλλοντα δικά μου. Θα είχα τόσα να γράψω για τον Πέτρο, που ήταν το παράνομο ψευδώνυμό του, που αυτά τα λίγα κι επουσιώδη τον αδικούν. Η ουσιαστικοποίηση της ζωής και του αγώνα μας ήταν στο επίκεντρο των καθημερινών του ανησυχιών και βέβαια σε διεθνές επίπεδο.
Δεν μπορώ να μην αναφερθώ και σε κάποιον άλλον άνθρωπο που έχει ακριβώς τα χαρακτηριστικά του εξελισσόμενου αγωνιστή και διανοητή, τον φίλο μου από την αρχή της χούντας. Ήταν σύντροφος του Σωτήρη Πέτρουλα, της ομάδας των εκδόσεων Πράξη μέσα στην χούντα, του Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα, της παρανομίας και των αναγκών της και μιλάω για τον άνθρωπο και αγωνιστή Κώστα Καπώνη που επιμελήθηκε το βιβλίο για τον Σπύρο. Φίλος από τους λίγους με μια οξεία ματιά και ένα ανεπανάληπτο χιούμορ. Ο άνθρωπος που μπορούσε έχοντας δέκα στραβούς σε μια κουβέντα να ισορροπίσει τις καταστάσεις. Ένας ευαίσθητος και πολυπράγμων αγωνιστής που υπήρξε καταλυτικός παράγοντας σε όλες τις ομάδες.
Άλλα κείμενα του Κωστή Τριανταφύλλου στο Αυτολεξεί:
Κωστής Τριανταφύλλου «Το Ερωτηματικό της Γης» Παγκόσμια μέρα Γης 22/04
