Γιάβορ Ταρίνσκι
Είναι ακατανόητο πώς η κυβέρνηση πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία για την αδράνειά της απέναντι στις πυρκαγιές και τις πλημμύρες. Αν μη τι άλλο, επιστήμονες και κοινωνικά κινήματα από όλο τον κόσμο έχουν προειδοποιήσει ότι με την υπερθέρμανση του πλανήτη δημιουργούνται συνθήκες για μεγαλύτερες και ισχυρότερες πυρκαγιές, για εντονότερα και συχνότερα φαινόμενα, και επομένως πρέπει να δοθεί πολύ μεγαλύτερη έμφαση σε προληπτικά μέτρα και υπηρεσίες. Κάτι που οι κυβερνώντες σαφώς δεν κάνουν – δηλαδή εγκληματούν με την αδράνειά τους.
Ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι φαίνεται να αναμασούν αυτόν τον παραλογισμό: κάποιοι απαλλάσσοντας την κυβέρνηση από την κύρια ευθύνη, ενώ άλλοι υιοθετώντας την κλιματική άρνηση, συμμετέχοντας έτσι στη σκοταδιστική χορωδία.
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι μια δικαιολογία, αλλά ένα επείγον κάλεσμα για δράση που τοποθετεί τις τοπικές κοινότητες και τα κινήματα στην πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό και τον κρατισμό (δύο παράγοντες που έχουν συμβάλει σε τεράστιο βαθμό στην εμβάθυνση της κλιματικής κρίσης).
Όπως γράφει ο συγγραφέας και σύντροφος Μπράιαν Τόκαρ, με τον οποίο είχαμε τη χαρά ως Αυτολεξεί να εκδώσουμε το βιβλίο Πόλη και Οικολογία: «Μια πιο γνήσια απάντηση στην οικονομική, αλλά και στην κλιματική, κρίση απαιτεί συστημική αλλαγή στον χαρακτήρα των δημόσιων πολιτικών, αλλά και στον τρόπο που αποφασίζουμε γι’ αυτές τις πολιτικές. Πράγματι, τόσο η κρίση του παγκόσμιου κλιματικού χάους όσο και η κρίση της νεοφιλελεύθερης οικονομίας απαιτούν έναν θεμελιώδη μετασχηματισμό της οικονομικής και πολιτικής κατάστασης. Όπως γνωρίζουμε, ο καπιταλισμός προϋποθέτει μη βιώσιμους περιβαλλοντικά ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης ενώ ταυτόχρονα ευνοεί τη συγκέντρωση της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας σ’ όλο και λιγότερα χέρια. Αυτό το σύστημα δεν εξυπηρετεί εύκολα ούτε την εκχώρηση του οικονομικού και πολιτικού ελέγχου ούτε την απαραίτητη μείωση στην κατανάλωση από τις παγκόσμιες ελίτ. Αυτά ακριβώς, όμως, είναι τα μέτρα που χρειάζονται για ένα δίκαιο και βιώσιμο μέλλον, τόσο για την ανθρωπότητα, όσο και για κάθε μορφή ζωής της Γης».
Σε αυτή τη γραμμή σκέψης είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι εν μέσω των καταστροφικών πλημμυρών και πυρκαγιών, λόγω της καθυστερημένης ή ανεπαρκούς βοήθειας από τις Αρχές, παρατηρείται ένα εντυπωσιακό κύμα αυτοοργάνωσης και αλληλοβοήθειας – οι κάτοικοι αναμετρώνται μόνοι τους με τις συνέπειες της καταστροφής. Σε τέτοιες περιόδους μεγάλης καταστροφής οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι οι υφιστάμενοι μηχανισμοί εξουσίας δεν είναι σε θέση και δεν επιθυμούν να τους βοηθήσουν και ότι έχουν μόνο ο ένας τον άλλον.
Αυτό μας θυμίζει την αναφορά του Κροπότκιν για τον κρίσιμο ρόλο που παίζει η αλληλοβοήθεια στις ανθρώπινες κοινωνίες: «Η άσκηση της αλληλοβοήθειας αποτελεί το ασφαλέστερο μέσο για να δώσουμε ο ένας στον άλλον και σε όλους τη μεγαλύτερη ασφάλεια, την καλύτερη εγγύηση, για την ύπαρξη και την πρόοδο – σωματική, πνευματική και ηθική».
Η αγνόηση της κλιματικής αλλαγής δεν ήταν ποτέ επιλογή.
Αντίθετα, είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουν όσοι αισθάνονται πιο σκληρά τις συνέπειες αυτής της κρίσης τους δομικούς λόγους που κρύβονται πίσω από την αποτυχία του έθνους-κράτους και του πράσινου καπιταλισμού να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε από τις εκτυλισσόμενες οικολογικές κρίσεις. Πέρα από αερολογίες περί “μέτρων που πρέπει να παρθούν”, οι πολιτικές των παγκόσμιων ελίτ όχι μόνο δεν αποδίδουν, αλλά ακολουθούν μία αιματηρή εχθρότητα προς τον οικολογικό ακτιβισμό. Μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι οι υπερασπιστές του περιβάλλοντος δολοφονούνται διεθνώς με ρυθμό που αντιστοιχεί σε έναν κάθε δεύτερη μέρα το 2022.
Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι το πρόβλημα έχει συστημικό και όχι συνωμοτικό χαρακτήρα, και ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη από ουσιαστικές απαντήσεις από τα κάτω, βασισμένες στην αυτοοργάνωση και την αλληλοβοήθεια (όπως συχνά εκφράζεται από τις κοινότητες που έχουν ανάγκη), στις καταστροφές που εξαπολύει ο θανάσιμος συνδυασμός της εκμετάλλευσης και της κλιματικής κρίσης.
