Κείμενο για το Αυτολεξεί: Ανδρέας Απ. Ζάρρος, Ξυλόκαστρο Κορινθίας
Σε συνέχεια μιας παρέμβασης που είχα κάνει πριν από δύο χρόνια –μπορείτε να τη δείτε εδώ– και με αφορμή τις επικείμενες «αυτοδιοικητικές» εκλογές, επανέρχομαι για να δούμε το νέο νομικό πλαίσιο και να σχολιάσω μερικά σχετικά θέματα.
Δυστυχώς, οι λίγες χαραμάδες που άνοιξαν με τον νόμο «Κλεισθένης» το 2019 και άφηναν μερικά περιθώρια πραγματικής αυτοδιοίκησης (αναλυτικά αναφέρονται στην παλιότερη παρέμβασή μου), έκλεισαν ερμητικά με τον νέο νόμο. Και, βέβαια, δεν έκλεισαν μόνο αυτές, αλλά μπήκαν και περισσότερα εμπόδια, ώστε και πιο δύσκολο να είναι να καταρτιστεί ένας συνδυασμός και πιο δύσκολα να εκλέξει εκπρόσωπο στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια.
Επιγραμματικά αναφέρω:
– Δεν μπορεί πλέον να μετέχει στις εκλογές ανεξάρτητος συνδυασμός στις κοινότητες. Είναι υποχρεωτικό να ανήκει σε κάποιον κεντρικό συνδυασμό. Επίσης, δεν υπάρχει ανεξάρτητος προϋπολογισμός, που θα μπορούσαν οι κοινότητες να αυτοδιαχειρίζονται, κάτι που προέβλεπε ο Κλεισθένης αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
– Για να γίνει αποδεκτός ένας συνδυασμός χρειάζονται πολύ περισσότερα άτομα, αφού έχει γίνει υποχρεωτικό να καλύπτεται το διπλάσιο ποσοστό κοινοτήτων, από αυτό που ίσχυε μέχρι και το 2019 (60% πλέον). Σε συνδυασμό με τη δυνατότητα που δίνει ο νέος νόμος, να έχεις υποψηφίους σε κάθε κεντρικό και κοινοτικό συμβούλιο ίσους με τον αριθμό των εδρών +150% (μέχρι τώρα ήταν +50%) δυναμώνονται οι συνδυασμοί των μεγάλων κομμάτων και μεγαλώνει το χάσμα από τους μικρούς και τους ανεξάρτητους. Εννοείται ότι μεγαλώνουν οι πιέσεις στους πολίτες για να μπουν υποψήφιοι, η παροχολογία, οι υποσχέσεις, οι διορισμοί και τα συναφή…
– Για να σιγουρευτούν ότι θα μειώσουν όσο το δυνατόν τις ενοχλήσεις από τους «μικρούς», έβαλαν και όριο εκλογής το 3%, κάτι που αφορά τις μεγάλες πόλεις, γιατί στα μικρότερα συμβούλια έτσι κι αλλιώς το εκλογικό μέτρο είναι πολύ μεγαλύτερο.
– Για να κερδίσει κάποιος συνδυασμός από την πρώτη Κυριακή χρειάζεται το 43% και παίρνει το 60% των εδρών (sic!!!). Αν δεν τα καταφέρει κάποιος με την πρώτη, ο νικητής της δεύτερης Κυριακής θα πάρει πάλι το 60% των εδρών κι ας είχε πάρει π.χ. 30% την πρώτη!!!
– Το μόνο που πήραν πίσω την τελευταία στιγμή μετά τη γενικευμένη κατακραυγή, είναι αυτό που αναφέρεται στο update της παλιάς παρέμβασης, που έλεγε ότι θα εκλέγεται πρόεδρος στις κοινότητες όποιος ήταν υποψήφιος με τον νικητή των εκλογών και όχι ο συνδυασμός που πλειοψηφεί στην κοινότητα. Αν πέρναγε και αυτό…
Με λίγα λόγια, όλα πηγαίνουν …όπως παντού! Εκεί που λες ότι έχουμε πιάσει πάτο, καταλαβαίνεις ότι έχει κι άλλο κάτω.
Δυστυχώς, φίλοι μου, όσο κι αν δεν θέλω να το παραδεχτώ, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει πεθάνει. Έχει γίνει ένα με την κεντρική διοίκηση, με τις περιφέρειες και τους δήμους να είναι τα κατά τόπους υποκαταστήματά της, με ίδιο μοντέλο διακυβέρνησης και με τα περιθώρια συμμετοχής των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων να τείνουν στο μηδέν.
Για να μην πολυλογώ, το πλαίσιο που έχει στηθεί είναι ασφυκτικό και αποκρουστικό. Στο ερώτημα που απασχολεί πολλές συλλογικότητες για συμμετοχή ή μη στις αυτοδιοικητικές εκλογές, η απάντηση δεν είναι εύκολη. Η δική μου εμπειρία, με τη συμμετοχή σε 4 αυτοδιοικητικές εκλογές (2002, 2006, 2010 και 2014) και με εκλογή εκπροσώπων στο δημοτικό συμβούλιο στις 2 τελευταίες, δείχνει ότι αν η συλλογικότητα είναι ενεργή και σκαρώνει δράσεις και παρεμβάσεις στην κοινωνία, είτε εντός είσαι είτε εκτός συμβουλίων, αποτέλεσμα παράγεται. Κοιτώντας πίσω, μπορώ να πω ότι δεν τα πήγαμε χειρότερα όσο ήμασταν εκτός συμβουλίων και οι δράσεις μας επηρέαζαν το ίδιο τις αποφάσεις που πάρθηκαν, σε σχέση με τότε που ήμασταν εντός. Δηλαδή η ουσία κρύβεται στις δράσεις και στις παρεμβάσεις που κάνεις μέσα στην κοινωνία, στη γειτονιά, στο χωριό ή στην πόλη. Αν δεν υπάρχουν αυτές, τότε η «κοινοβουλευτική» παρουσία από μόνη της είναι ένα γράμμα κενό.
Σε πολλές μεγάλες πόλεις παρακολουθώ συλλογικότητες που παλεύουν καθημερινά μέσα στην κοινωνία, να καταφέρνουν να βγάλουν εκπρόσωπο και στα δημοτικά συμβούλια και να συνεχίζουν τις παρεμβάσεις τους και το έργο τους, χωρίς να χάνουν την ενέργειά τους. Βέβαια αυτή τη φορά θα έχουν πολύ πιο δύσκολο έργο με το όριο του 3%, αλλά μερικές το κατάλαβαν, ενώθηκαν με άλλες συλλογικότητες και παλεύουν για την εκπροσώπησή τους στα αυτοδιοικητικά συμβούλια. Τους θαυμάζω και τους σέβομαι που αντέχουν τη βάσανο των συμβουλίων!
Εν κατακλείδι, πιστεύω ότι το μεγάλο στοίχημα της εποχής είναι να προσπαθήσουμε για το αντίθετο από αυτό που μας οδηγούν. Και πού μας οδηγούν; Κατ’ αρχάς δίνουν στους νικητές των εκλογών το 60% των εδρών ώστε να κυβερνούν ανενόχλητοι εντός των τειχών. Παράλληλα, ποντάρουν στην απογοήτευση που επικρατεί στους πολίτες και την ιδιώτευση, ώστε να είναι ήσυχοι …γενικώς! (Οι δημοτικές αρχές στην Ελλάδα που επιζητούν τη συμμετοχή του κόσμου και μάχονται μαζί για τα τοπικά ζητήματα, μετριούνται στα δάχτυλα τού ενός χεριού. Και ίσως να φτάνει και το ένα χέρι άτυχου ξυλουργού).
Αυτό που προέχει, λοιπόν, είναι να υπάρχουν ομάδες πολιτών που θα ασχολούνται με τα τοπικά ζητήματα, θα ενημερώνονται, θα ενημερώνουν, θα παρεμβαίνουν, θα αυτοοργανώνονται, θα παλεύουν και να αποτρέψουν τις γενικευμένες επιθέσεις που δεχόμαστε αλλά και θα σκαρώνουν όμορφες δημιουργίες, που τόσο χρειαζόμαστε για να παίρνουμε ανάσες μέσα στη μαυρίλα που ζούμε.
Οι εκατοντάδες χιλιάδες υποψήφιοι στις επικείμενες εκλογές δυστυχώς, στο συντριπτικό τους ποσοστό, έχουν ρόλο κομπάρσου και μετά εξαφανίζονται. Ελάχιστοι μένουν σε κάθε δήμο που ασχολούνται, ενημερώνονται και παρεμβαίνουν με κάποιο τρόπο. Οι λαϊκές συνελεύσεις, οι δημόσιες διαβουλεύσεις και οι λογοδοσίες που προβλέπονται από τον νόμο και είναι υποχρεωτικές, ούτε καν γίνονται. Και, αν γίνονται, έχουν μηδενική συμμετοχή συνήθως και εννοείται μηδενικό αποτέλεσμα. Αυτά τα ζητήματα πρέπει να προσπαθήσουν οι ενεργές συλλογικότητες να αλλάξουν και να βοηθήσουν ώστε να δημιουργηθούν πυρήνες σε κάθε γειτονιά, σε κάθε χωριό και πόλη, που θα παλεύουν και θα υπερασπίζονται χώρους, ανθρώπους και αξίες.
Ας κλείσω με ένα όμορφο και ελπιδοφόρο παράδειγμα, τους Υπεργείτονες από το Παρίσι: https://www.protagon.gr/themata/souper-geitones-i-nea-epanastatiki-kommouna-tou-parisiou-44342782343
ΥΓ1: Μακάρι κάποια στιγμή οι πολίτες να καταφέρουν να γίνει πραγματικότητα ένας αυτοδιοικητικός νόμος που θα έχει τις έννοιες γειτονιά, συμμετοχικός προϋπολογισμός, αυτοδιαχείριση κοινοτήτων και όλες τις κοινοτιστικές αξίες που θα ζωντανέψουν πάλι την κοινωνία. Μέχρι τότε, ό,τι υπάρχει με πρώτο συνθετικό το “αυτό—“, είναι απαραίτητο να μείνει ζωντανό…
ΥΓ2: Όλα τα παραπάνω τα έγραψα λίγες ώρες προτού βγει σε διαβούλευση ένα νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο: «Αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού, κατάργηση νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου δήμων, παρακολούθηση επιδόσεων τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλες διατάξεις», που αλλάζει ριζικά τα πάντα. Το υπογράφει η συμπαθεστάτη Υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως και καταργεί νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, κοινωφελείς επιχειρήσεις, σχολικές επιτροπές, επιτροπές διαβούλευσης, την οικονομική επιτροπή και την επιτροπή ποιότητας ζωής (τις οποίες αντικαθιστά με τη δημοτική επιτροπή, δίνοντας στην πλειοψηφία ποσοστό μελών 67-80%, ανάλογα με τον πληθυσμό του δήμου) και πολλά όμορφα ακόμα που θα ισχύσουν από την 1/1/2024.
Όλα αυτά (μαζί με τα προηγούμενα που ανέφερα), δυναμώνουν υπερβολικά την ισχύ των πλειοψηφιών, οι μειοψηφίες γίνονται και με τη βούλα ασήμαντα διακοσμητικά στοιχεία και δείχνουν πλέον καθαρά τον δρόμο που πρέπει να βαδίσουν οι πολίτες, που θέλουν να τιμήσουν τον τίτλο «Πολίτης». Αυτοοργάνωση, δράσεις και αντιδράσεις σε κάθε γειτονιά, συνοικία, χωριό και δήμο της χώρας είναι το ζητούμενο, αλλιώς πάμε για αφανισμό.
Οι συνθήκες επιβάλλουν να γίνουν παντού τέτοιας φιλοσοφίας ομάδες και αυτό επαναδραστηριοποιεί και μένα (μετά από το σύντομο διάλειμμα «αγρανάπαυσης» που έκανα), για να οργανωθεί κάτι τέτοιο και στον δήμο μου. Οι καιροί ου μενετοί…
Φωτογραφία κειμένου: Νέο Φάληρο, πανοραμική άποψη παραλίας, 1886.
