Ο φωτογράφος της σφαγής του Σάρπβιλ

(κείμενο: Γεωργία Κανελλοπούλου)

Μόλις εξηντατρία χρόνια πριν, τους επέβαλαν ένα ειδικό “διαβατήριο” για να μετακινούνται, επειδή ήταν μαύροι. Και στις 21 Μαρτίου 1960 χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν, στο Σάρπβιλ. Τους εκτέλεσαν έτσι, εν ψυχρώ: 69 νεκροί, μεταξύ των οποίων 10 παιδιά, και 180 τραυματίες, οι πιο πολλοί με τραύματα από σφαίρες στην πλάτη. Φυσικά οι αρχές της νότιας αφρικής προσπάθησαν να κρύψουν το γεγονός. Αλλά το γεγονός είχε φωτογραφηθεί. Λίγες μέρες μετά, απαγορεύτηκε στους δημοσιογράφους να πλησιάσουν την κηδεία των δολοφονημένων από την αστυνομία ανθρώπων. Αλλά και η κηδεία φωτογραφήθηκε.

Ανάμεσα στους δημοσιογράφους που έσπασαν τα μέτρα ασφαλείας ήταν και ο φωτογράφος Peter Magubane. If you want a picture, you get that picture, under all circumstances, αυτή ήταν η επαγγελματική αρχή του Peter Magubane. Στις διαδηλώσεις των μαύρων γυναικών το 1956 στο Zeerust όπου, όπως πάντα, απαγορευόταν η λήψη φωτογραφιών, ο Peter Magubane μπήκε σε έναν κοντινό φούρνο, αγόρασε μια φρατζόλα ψωμί και κάθισε πίσω από την τζαμαρία. Άνοιξε τρύπες στη φρατζόλα και πέρασε εκεί το φακό της μηχανής του, μια leica είχε.

Δεν τον σταματούσε τίποτα. Αν ο κόσμος δεν γνωρίζει, πώς θα αντιδράσει; αυτό σκεφτόταν, όπως όλοι και όλες οι μεγάλοι/ες φωτογράφοι, ο Τσαρλς Μουρ, ο Σεμπαστιάο Σαλγκάδο, ο Γιάννης Μπεχράκης. Όπως εκείνοι οι πρώτοι διδάξαντες, οι υπέροχοι φωτογράφοι της ισπανικής επανάστασης, η Γκέρντα Τάρο, ο Ρόμπερτ Κάπα, η Κάτι Χόρνα, η Μάργκαρετ Μικαέλις. Όπως οι χιλιανοί φωτογράφοι της AFI (ένωση ανεξάρτητων φωτογράφων) που απαθανάτιζαν τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων από τη δικτατορία του Πινοσέτ.

Του Peter Magubane του απαγόρεψαν να φωτογραφίζει για πέντε χρόνια, πήγε πολλές φορές φυλακή, 586 μέρες σε πλήρη απομόνωση, έκαψαν το σπίτι του, τον χτύπησαν, τον βασάνισαν. Η μύτη του είχε γίνει κομμάτια. Άλλοι έχουν πάθει πολύ χειρότερα, έλεγε.

«Στην απομόνωση, ερχόταν ένα πουλί και καθόταν στο περβάζι. Όταν σηκωνόμουν όρθιος, πετούσε μακριά. Το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν πόσο πολύ ήθελα να γίνω αυτό το πουλί. Αλλά δεν ήθελα να φύγω από τη χώρα για να βρω άλλη ζωή. ‘Ηθελα να μείνω και να πολεμήσω με όπλο την κάμερά μου. Ήθελα να σκοτώσω το απαρτχάιντ.»

Οι φωτογραφίες είναι φυσικά του Peter Magubane:

1. Η διαδήλωση του Σάρπβιλ πριν από τη σφαγή, 1960

2. Η κηδεία του Σάρπβιλ, 1960

3. Μία από τις συλλήψεις του Peter Magubane, μάλλον το 1956

4. Μια συγκλονιστική φωτογραφία: νεκροί σκεπασμένοι με εφημερίδες, στους δρόμους του Σοβέτο, στις διαδηλώσεις του 1976.

(Το πιο σπουδαίο πράγμα σε μια φωτογραφία είναι ότι δεν αλλάζει ποτέ, ενώ οι άνθρωποι σ’ αυτήν αλλάζουν, είχε πει ο Άντι Γουώρχολ. Είχε δίκιο, κι η ανθρωπότητα άλλαξε από τα χρόνια της σφαγής του Σάρπβιλ. Όχι πάντα και παντού, έχει πολύ δρόμο ακόμα. Αλλά αυτοί οι φωτογράφοι της Ιστορίας, ναι, κάτι άλλαξαν).

#Σαν_σήμερα

Πηγές: