Η Camila Moreno μιλά για τις μετρήσεις άνθρακα, τους διεθνείς οργανισμούς και την ψηφιακή διακυβέρνηση
Η Camila Moreno είναι ερευνήτρια στο Ομοσπονδιακό Επαρχιακό Πανεπιστήμιο του Ρίο ντε Τζανέιρο και συγγραφέας, μαζί με τους Daniel Speich Chassé και Lili Fuhr, του δοκιμίου «Carbon Metrics. Global abstractions and ecological epistemicide», Ίδρυμα Heinrich Böll, 2015.
Έχει ασχοληθεί εκτενώς με τις μεταρρυθμίσεις της νομοθεσίας για τη χρήση και την ιδιοκτησία της γης, την αποψίλωση των δασών, τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, τις αγροβιομηχανίες καθώς και με θέματα βιοποικιλότητας. Ειδικότερα, η έρευνά της εστιάζει σε θέματα κλιματικής πολιτικής, αρθρώνοντας έναν κριτικό λόγο για τον “πράσινο καπιταλισμό” και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές για το κλίμα.
Το παραπάνω βίντεο αποτελεί την ομιλία της στη διάσκεψη «Ακτιβισμός Μεγάλης Εικόνας», που πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία˙ μια εκδήλωση που διοργανώθηκε από την ερευνητική ομάδα Local Futures.
Η Moreno δεν αμφισβητεί την καταστροφή του φυσικού κόσμου από τη δυναμική του καπιταλισμού ούτε και αμφιβάλλει για τις αρνητικές επιπτώσεις της στις τοπικές κοινωνίες. Ωστόσο, πιστεύει ότι οι λεγόμενες «λύσεις» που προτείνονται από εθνικές κυβερνήσεις, ιδρύματα, δεξαμενές σκέψεις, πολυεθνικές εταιρείες και διεθνείς οργανισμούς, όχι μόνο δεν εξυπηρετούν όσους πλήττονται από την καταστροφή αυτή, αλλά λόγω των ιδιαίτερων τεχνο-οικονομικών εργαλείων και μεθόδων που χρησιμοποιούνται, οδηγούν σε αντίστροφα αποτελέσματα, εις βάρος των τοπικών κοινωνιών και των απλών ανθρώπων.
Η ιδιαίτερη έμφαση που δίνει στους τύπους της γνώσης, στις τεχνικές αναπαράστασης και στις μεθοδολογίες μέτρησης, σύγκρισης και λογιστικής καταγραφής, τη βοηθά να διευρύνει το κριτικό της βλέμμα, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε εξαρχής το ζήτημα της καταστροφής της φύσης. Οι μεθοδολογίες, οι τεχνικές και οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται συστηματικά για την καταγραφή, αποτίμηση, σύγκριση και κατανόηση αυτής της καταστροφής δεν αναπαριστούν απλά την πραγματικότητα, αλλά την ανα-κατασκευάζουν στη βάση συγκεκριμένων μορφών γνώσης, τρόπων αντίληψης και παρέμβασης. Κατ’ αυτό τον τρόπο, αυτό που προκύπτει από την υιοθέτηση ορισμένων π.χ. προτύπων περιβαλλοντικής λογιστικής ή μετρήσεων για τον άνθρακα στην ατμόσφαιρα, είναι η ανακωδικοποίηση του ίδιου του προβλήματος, σύμφωνα, όμως, με μια ποσοτικοποιημένη γνώση και μια αναγωγιστική προσέγγιση. Η τελευταία βρίσκεται ήδη πολύ μακριά από κάθε ουσιαστική αντίληψη για τη φύση και τις ανθρωπογενείς απειλές που δέχεται.
Με δυο λόγια, αυτό που αμφισβητεί η Moreno δεν είναι το γενικό πρόβλημα, αλλά η συγκεκριμένη προβληματοποίηση του.
Αυτή καταλήγει να φετιχοποιεί το ζήτημα του άνθρακα και να μετρά το πανταχού παρόν αποτύπωμα του με όρους χρηματιστηριακούς, ακριβώς την ίδια στιγμή που μας τυφλώνει ή μας κάνει εφησυχασμένα αδιάφορους για μια σειρά καθημερινών οικολογικών καταστροφών, που μπορεί να μην σχετίζονται με τον άνθρακα και έτσι να διαφεύγουν από τις μεθοδολογίες μέτρησής του.
Όπως επισημαίνει και σε άλλη ομιλία της, η τιμολόγηση βάσει των εκπομπών άνθρακα προωθείται ήδη από το 2007 από την Παγκόσμια Τράπεζα, και μετέπειτα από άλλους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ. Οι οργανισμοί αυτοί δεν είναι ούτε πολιτικά ουδέτεροι ούτε μπορούν να διαιρεθούν σε «κακούς» και «καλούς» φορείς της παγκόσμιας θεσμικής οργάνωσης. Εξάλλου, με αυτούς συνεργάζεται συστηματικά ένας σημαντικός αριθμός μικρών και μεγάλων κρατών, όπως και πάνω από χίλιες εταιρείες, μεταξύ αυτών ισχυρές πολυεθνικές, όπως η BP, Deutsche Bank, Veolia και η Neste Oil.
Έως και την έκθεση του 2020 για την «Ανθρώπινη Ανάπτυξη» από τον ΟΗΕ, προτείνεται στα κράτη-μέλη του να άρουν πάση θυσία τους εθνικούς περιορισμούς τους στις «πράσινες» επενδύσεις, καθώς πιστεύεται ότι αυτές θα συμβάλλουν στη μείωση του αποτυπώματος σε άνθρακα.
Προϋπόθεση της επενδυτικής κινητοποίησης των μεγάλων «πράσινων» εταιριών και της ψηφιακής διακυβέρνησης, που θα αναλάβει την τήρηση των όρων των κλιματικών συμφωνιών σε παγκόσμια κλίμακα, είναι ένα κοινό πρότυπο μέτρησης και, στην περίπτωσή μας, οι μετρήσεις άνθρακα.
Η Moreno καταγγέλλει αυτές τις πολιτικές, όχι μόνο για τις εύνοιες που παρέχουν στις μεγάλες εταιρίες – καθώς και, όπως λέει, και για την γενικότερη συμβολή τους στην αναδιαμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας και ανάπτυξης– αλλά, παρατηρεί επίσης ότι η αποδοχή των μετρήσεων άνθρακα ως μίας παγκόσμιας αλήθειας, μας υποβάλλει σε επιστημοκτονία (epistemicide) κάθε άλλης γνωσιακής προσέγγισης και αντιληπτικής ευαισθησίας, που δεν αντικρίζει την πραγματικότητα με τα επιστημολογικά πρότυπα και τα τεχνικά κριτήρια που έχουν ήδη τεθεί έξωθεν και άνωθεν.
