Κείμενο-ανταπόκριση για το Αυτολεξεί: Front pour l’autonomie
Η επιτυχημένη επιχείρηση ενάντια στο εργοτάξιο της « τεχνητής λίμνης-ταμιευτήρα » (méga-bassine) αποστράγγισης υπόγειων αποθεμάτων νερού στη Sainte-Soline της κεντροδυτικής Γαλλίας είναι αφορμή για την εξέταση των τρόπων κινητοποίησης και δράσης ενάντια στους μηχανισμούς αποστέρησης και καταστολής του κράτους.
Μέσα στα πλαίσια της λεγόμενης «οικολογικής μετάβασης» (transition écologique) και των ευρύτερων κλιματικών μετασχηματισμών, το γαλλικό κράτος έχει θέσει σε κίνηση μια σειρά από έργα υποδομών εντός του «εξάγωνου» αλλά και στις «υπερπόντιες επικράτειες», που έχουν στόχο τη διασφάλιση της κερδοφορίας των μεγάλων αγροβιομηχανικών επιχειρήσεων. Έτσι εν μέσω των παγκόσμιων οικονομικών ανταγωνισμών και των γεωπολιτικών ανακατατάξεων, εντείνεται ο εκσυγχρονισμός της παραγωγής στη χώρα. Τέτοια έργα έχουν να κάνουν και με την επαναδιαπραγμάτευση του «ενεργειακού μείγματος» της οικονομίας της Γαλλίας είτε αυτό αφορά την «πράσινη ενέργεια» είτε αφορά την πυρηνική ενέργεια η οποία και παρουσιάζεται συχνά ως «καθαρή» ή «πράσινη» μορφή ενέργειας. Αυτή η επαναδιαπραγμάτευση έχει επίσης γεωπολιτικό αντίκτυπο και αφορά τις σχέσεις του γαλλικού κράτους με κράτη που ανήκαν στον πρώην αποικιοκρατικό σχηματισμό της Γαλλίας (βλέπε Μάλι) πέρα από τις σημερινές «υπερπόντιες επικράτειες» (territoires d’outre-mer).
Ειδικότερα, ένα τμήμα των έργων υποδομών αυτών είναι οι τεχνητές λίμνες-ταμιευτήρες (“méga-bassines”) οι οποίες έχουν ως στόχο -μέσα από την αποστράγγιση των υπόγειων υδάτινων πόρων των γύρω αγροτικών περιοχών τους,- τη «θωράκιση της γεωργίας» απέναντι στα φαινόμενα ξηρασίας και λειψυδρίας από τα οποία υποφέρει ολοένα και περισσότερο η γαλλική ύπαιθρος. Έχουν επίσης ως στόχο την «διασφάλιση της τροφικής επάρκειας» μέσα σε περιβάλλον διεθνούς αναταραχής. Σύμφωνα με το ανεξάρτητο δημοσιογραφικό μέσο Reporterre[1] τα σχέδια τεχνητών ταμιευτήρων ανέρχονται σε πολλές εκατοντάδες τουλάχιστον σύμφωνα με το έργο συμμετοχικής χαρτογράφησής τους από τα κινήματα και τις οργανώσεις που αντιστέκονται στην εφαρμογή τους[2]. Όσο περνάει ο καιρός ανακοινώνονται όλο και περισσότερες méga-bassines αυξάνοντας κι άλλο την πίεση στους νομικούς και θεσμικούς παράγοντες που κινητοποιούνται ενάντια σε αυτές. Φαίνεται έτσι να γίνεται μια προσπάθεια, δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων μέσα από ανακοινώσεις επενδύσεων μπροστά στον όγκο των οποίων «δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί» την εφαρμογή. Σύμφωνα με το openstreetmap λοιπόν, τα έργα αυτά επικεντρώνονται αυτή τη στιγμή στη κεντροδυτική και νοτιοανατολική Γαλλία.
Σε σχέση με τους κλιματικούς μεχαηματισμούς, η χώρα βρίσκεται μπροστά σε ένα κύμα αύξησης του μέσου όρου θερμοκρασίας με τις συντηρητικότερες εκτιμήσεις να μιλούν για αύξηση 1 με 2 βαθμών κελσίου του ετήσιου μέσου όρου τα επόμενα χρόνια έως και 4-5 βαθμούς σε ακραίες εκτιμήσεις και με τρομακτικές συνέπειες. Αυτή η αύξηση ενός με δύο βαθμών έχει επιπτώσεις σε πολλαπλά επίπεδα αλλάζοντας τον κλιματικό «χάρτη» της Γαλλίας. Σε σχέση με τη γεωργική παραγωγή η αύξηση του ετήσιου μ.ο. θερμοκρασίας στη γαλλική ύπαιθρο συσχετίζεται με τη διαταραχή του κύκλου του νερού. Ο παρακάτω χάρτης απεικονίζει τις περιοχές που επηρεάζονται περισσότερο διεθνώς από την απορρύθμιση του κύκλου του νερού λόγω της μείωσης των αποθεμάτων χιονιού στις οροσειρές. Οι περιοχές αυτές αφορούν τις κυριότερες μεγάλες οροσειρές στον κόσμο συμπεριλαμβανομένων και των γαλλικών Άλπεων στα νοτιοδυτικά της χώρας, Όπως διακρίνεται η νοτιοανατολική Γαλλία κρίνεται «ιδιαίτερα εύθραυστη».
Η απορρύθμιση του κύκλου του νερού έχει να κάνει με μια μείωση της αποθήκευσης υδάτινων πόρων στα βουνά (χιονισμένες οροσειρές κ.λπ.) και, κατά συνέπεια τη μείωση των υδάτινων πόρων στα ποτάμια σε συνδυασμό με τη μείωση του αποθέματος της λεκάνης απορροής και των υπόγειων υδάτων στις γεωργικές περιοχές. Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο της συνεχούς εξάτμισης του νερού από τις επιφάνειες του εδάφους χωρίς δυνατότητα αποθήκευσής του για μεγάλο χρονικό διάστημα πέραν από τα υπόγεια αποθέματα. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την ακολουθία, τα ακραία καιρικά φαινόμενα εντείνονται ενώ ειδικότερα οι καταρρακτώδεις βροχές δεν αποτελούν φαινόμενα «διόρθωσης» του κύκλου νερού αφού συνήθως είτε εξατμίζεται γρήγορα από τις επιφάνειες, είτε οι επιφάνειες αυτές δεν το συγκρατούν λόγω ερημοποίησης. Αντίθετα, προξενούν ανεπανόρθωτες καταστροφές στις αγροτικές περιοχές καθιστώντας τες πολλές φορές μη καλλιεργήσιμες.
Αυτή την απορρύθμιση (της αποδοτικότητας της βιομηχανικής γεωργικής καλλιέργειας στη πραγματικότητα) φαίνεται να επιδιώκουν να «διορθώσουν» τα έργα υποδομών που αφορούν τις τεχνητές λίμνες-ταμιευτήρες στη Γαλλία. Φαίνεται όμως, σύμφωνα με μια σειρά από οργανώσεις και κινήματα, ότι αυτή η ιδέα αποτελεί στην ουσία της ένα γιγάντιο εγχείρημα με ένα είδος υποδομών που πετυχαίνουν ταυτόχρονα πολλαπλούς στόχους. Πετυχαίνουν δηλαδή ένα τρίπτυχο ιδιωτικοποίησης – εντατικοποίησης της παραγωγής – επιτάχυνσης της απορρύθμισης του κύκλου του νερού.
Πριν περάσουμε στη περίπτωση της Sainte-Soline ίσως είναι αφορμή να ξανασκεφτούμε σε αυτό το σημείο πώς αντιλαμβανόμαστε τις ιδιωτικοποιήσεις (privatisation στα γαλλικά) μέσα από την ομοιάζουσα σε αυτή λέξη, «αποστέρηση» ή «υστέρηση» (privation). Αυτή η συσχέτιση μας βοηθάει να εκκινήσουμε έναν συλλογισμό στον οποίο δεν αναδεικνύεται ως βασική αντίθεση μια αντινομία κρατικής παρέμβασης – ιδιωτικής πρωτοβουλίας, όπως υποτίθεται προωθεί και επιβάλλει ο αποκαλούμενος «οικονομικός νεοφιλελευθερισμός», αλλά η βασική λειτουργία που αυτός επιτελεί: τον συνδυασμό κρατικής παρέμβασης και ιδιωτικής πρωτοβουλίας, με στόχο την «ανάπτυξη» δηλαδή την αναδιανομή πλούτου των «κοινών πόρων» από τα κάτω προς τα πάνω[3]. Αυτό που ονομάζεται δηλαδή «ανάπτυξη μέσω αποστέρησης». Άλλωστε το αφήγημα περί «συρρίκνωσης του κράτους» ή «ελάχιστης κρατικής παρέμβασης» είναι το κυρίως αφήγημα που κατέρρευσε από την ύφεση του 2008 και έπειτα.
Τα σχέδια κατασκευής των méga-bassines αποκαλύπτουν δηλαδή μια «νέα» περίφραξη κοινών αγαθών με πρόσχημα τον κλιματικό μετασχηματισμό.
Η περίπτωση του δήμου της Sainte–Soline
Η mégabassine στη Sainte-Soline έχει έκταση 16 εκτάρια, και μια τάφρο-πρανές προστασίας ύψους περίπου 8 μέτρων. Το γέμισμα αυτής της έκτασης που αντιστοιχεί σε περίπου σε 720 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού γίνεται μέσω της αποστράγγισης της γύρω περιοχής μέσα από ένα σύστημα σωληνώσεων που εκτείνεται 18 χιλιόμετρα γύρω από τον δήμο της Sainte-Soline. Φαινομενικά αυτές οι ανοικτές δεξαμενές θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως δεξαμενές συλλογής βρόχινου νερού αλλά ο στόχος τους είναι τα υπόγεια αποθέματα νερού της ευρύτερης περιοχής, με 6 κεντρικά σημεία άντλησης από τη λεκάνη απορροής του ρεύματος Chaboussant/La Dive.
Αντίθετα με τα φράγματα, που δύνανται να έχουν μια λογική συγκράτησης και συντήρησης των αποθεμάτων νερού των ποταμών, οι δεξαμενές αυτές αποστερούν τους μικροκαλλιεργητές από τη χρήση του νερού της γύρω περιοχής μέσα σε μια παρατεταμένη περίοδο ξηρασιών. Το 2022 υπήρξε η περίοδος με τη μεγαλύτερη ξηρασία στην καταγεγραμμένη ιστορία της Γαλλίας, ειδικά στα νοτιοανατολικά στην οποία έχει ήδη απορρυθμιστεί ο κύκλος του νερού.
Έτσι, τέτοια έργα φαίνεται ότι έρχονται να προλάβουν μελλοντικές περιόδους παρατεταμένης ξηρασίας που αναμένεται να πλήξουν τη μεγάλη παραγωγή. Με την υφαρπαγή των υδάτινων «πόρων» από τους μικρότερους καλλιεργητές φαίνεται πως δημιουργείται και άμεση αύξηση της ζήτησης για νερό από τις δεξαμενές και πιθανότατα η αύξηση της αξίας του για την παροχή. Σύμφωνα με τις οικολογικές οργανώσεις [4] μόνο το έξι τοις εκατό (6%) των καλλιεργητών της περιοχής θα επωφεληθούν από την πρόσβαση στην παροχή της méga-bassine η οποία αφορά τελικά τα συμφέροντα των βιομηχανικών καλλιεργειών που χρησιμοποιούν τοξικά φυτοφάρμακα για την μονοκαλλιέργεια αραβοσίτου καθώς και βελτιωμένους σπόρους αμφιβόλου ποιότητας και βλαπτικούς για την ανθρώπινη υγεία.
Το κράτος εισάγεται μέσα σε αυτή την εξίσωση με τη χρηματοδότηση κατά εβδομήντα (70%) του έργου κατασκευής της méga-bassine (40 εκατομύρια ευρώ) και με την κινητοποίηση της δράσης του κρατικού κατασταλτικού μηχανισμού.
Η οργάνωση της επιχείρησης ενάντια στα έργα της méga–bassine στη Sainte–Soline
Το παρόν άρθρο αποτελεί μια σύνθεση των ανταποκρίσεων από διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (twitter, Instagram, télégram, κτλ) και κυρίως μέσα από τις ομάδες les amis de la terre, contre-attaque, cerveaux non disponibles, attac, médiapart, humeco αλλά και μαρτυρίες κινηματιών που πήραν μέρος στο μπλόκο και το σαμποτάζ του εργοταξίου στη Sainte-Soline.
Μια σειρά από οικολογικές οργανώσεις, αντιφασιστικές ομάδες και ανεξάρτητες οικολογικές συλλογικότητες έδρασαν από κοινού[5] κάνοντας μαζικά καλέσματα τον τελευταίο ένα χρόνο οπότε και έγινε πιο ορατό το ζήτημα των méga-bassines στη Γαλλία στα κινηματικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής 10 προσπάθειες σαμποτάζ σε εργοτάξια αντίστοιχου είδους με την δικαιοσύνη να φαίνεται θετικά προσκείμμενη στις αντιδράσεις κατοίκων και ακτιβιστών, παίρνοντας αποφάσεις θετικές για το κίνημα σε κάποιες περιπτώσεις, είτε αποφασίζοντας τον παράνομο χαρακτήρα των επενδύσεων αυτών είτε παύοντας τα εργοτάξια για περαιτέρω διερεύνηση της περιβαλλοντικής ποιότητας της επένδυσης.
Χιλιάδες μέλη αντιεξουσιαστικών και οικολογικών οργανώσεων από όλη τη Γαλλία αλλά και άλλες χώρες (ΗΠΑ, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, κα.) ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα αυτό, εξοπλισμένα με όλα τα δυνατά εφόδια (ομπρέλες για την απόκρυψη των προσώπων και των διακριτικών τους, full face μάσκες, χοντρό ρουχισμό, πυροτεχνήματα, εργαλεία πάσης φύσεως, μπουκάλια, drones, ξυλεία για οχυρώσεις, σχέδια της περιοχής για την αναμέτρηση με τις δυνάμεις καταστολής και με στόχο το σαμποτάζ του εργοταξίου).
Παρευρέθηκαν επίσης μέλη από κάποια πολιτικά κόμματα εντός και εκτός κοινοβουλίου όπως η Sandrine Rousseau (EELV – Europe écologie les verts), Lisa Belluco (NUPES – Nouvelle Union Populaire Ecologique et Sociale), Yannick Jadot (επίσης EELV) – ο οποίος μάλιστα έγινε δεκτός με έντονες αποδοκιμασίες – αλλά και ο Philippe Poutou κεντρικός γραμματέας του NPA (Nouveau Parti Anticapitaliste). Η παρουσία τους ενίσχυσε την ορατότητα του εγχειρήματος και απέκτησε μεγάλη μηντιακή κάλυψη ενώ τον τελευταίο χρόνο μέλη από αυτά τα κόμματα προσπάθησαν να οικειοποιηθούν τον αγώνα ενάντια στις mega bassines αλλά και να κεφαλαιοποιήσουν επάνω σε αυτόν. Ωστόσο σε αυτό το κείμενο δεν θα γίνει μια προσπάθεια ανάλυσης των πολιτικών αναμετρήσεων και διακυβευμάτων στη Γαλλία αυτή τη στιγμή. Θα εστιάσουμε στην οργάνωση ενός εγχειρήματος που φαίνεται να αψηφά τους κατασταλτικούς μηχανισμούς και τον φόβο που επιβάλλει το γαλλικό καθεστώς επιτήρησης και καταστολής.
Η δράση φαίνεται πως είχε και σκοπό να αποδείξει πως είναι εφικτό να ακυρωθούν τα έργα για τις μεγαδεξαμενές νερού στη Γαλλία μέσα από μια οργανωμένη κινητοποίηση αψηφώντας τις δράσεις των κατασταλτικών μηχανισμών. Η méga-bassine στη Sainte-Soline αποτελεί τη μεγαλύτερη του είδους σε αυτή την κατηγορία υποδομών στη Γαλλία. Επιπλέον, εξασφαλίστηκε από τη συνεννόηση μεταξύ των οργανώσεων η φιλοξενία των κινηματιών στο χωράφι ενός ντόπιου χωρικού του Philippe Beguin, μέλος του αγροτικού συνεταιρισμού για την κινητοποίηση ενάντια στις méga-bassines[6]. Με αυτόν το τρόπο το εγχείρημα απέκτησε μία προκεχωρημένη πρόσβαση πολύ κοντά στο εργοτάξιο κατασκευής της τάφρου της μεγαδεξαμενής, η οποία ήταν περιφραγμένη με ψηλούς μεταλλικούς φράχτες.
Ο συγκεκριμένος κάτοικος της Sainte-Soline ουσιαστικά μετατράπηκε από υποστηρικτή σε πολέμιο των μεγαδεξαμενών όταν κατάλαβε πως αυτές θα ωφελήσουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των καλλιεργητών ενώ, στηρίζοντας το εγχείρημα της ανάκαμψης της βιοποικιλότητας, διατηρεί στην ιδιοκτησία του καταφύγιο αποδημητικών πουλιών. Η φιλοξενία των κινηματιών ουσιαστικά είναι εφικτή και θα συνεχίσει στο οικόπεδο μέχρι τον Μάιο του 2023 όταν και θα γυρίσουν τα αποδημητικά πουλιά στις ανοιξιάτικες εστίες τους.
Η κινητοποίηση δημοσιεύτηκε στα κοινωνικά δίκτυα τουλάχιστον 3-4 εβδομάδες πριν από τη δράση που πραγματοποιήθηκε το σαββατοκύριακο 29 με 30 Οκτωβρίου, ώστε να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή ορατότητα και να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο. Ωστόσο η γενικότερη κυκλοφορία μιας επερχόμενης δράσης στα social media είχε αρχίσει τουλάχιστον έναν χρόνο πριν.
Η συμμετοχή οικολόγων, ακτιβιστών, μέλη συλλογικοτήτων καταλήψεων, αλλά και ατόμων που έλαβαν μέρος στο παρελθόν στο εγχείρημα της «Ζώνης Υπεράσπισης» (ZAD) στη Notre Dame de Landes (ενάντια στη κατασκευή ενός αεροδρομίου) ήταν μεγάλη και στο κάλεσμα ανταποκρίθηκαν άτομα από πολλές περιοχές της χώρας. Η βασική συγκέντρωση έλαβε χώρα το βράδυ της Παρασκευής 28 Οκτωβρίου μέσα σε ένα κατάμεστο οικόπεδο από περίπου 2000 άτομα. Μέχρι το πρωί της 29ης Οκτωβρίου (Σάββατο) είχαν συγκεντρωθεί περί τα 7.000 άτομα, σύμφωνα με τους/τις διαδηλωτές/τριες, μέσα στο οικόπεδο, όπου και είχαν στηθεί μεγάλες σκηνές, καντίνες και συλλογικές κουζίνες αλλά και προπαρασκευαστικά εργαστήρια για τη δράση. Η αντίδραση του κατασταλτικού μηχανισμού απέτυχε να αποτρέψει τη συγκέντρωση στο οικόπεδο αφού οι διαδηλωτές/τριες παρέκαμψαν τις κεντρικές οδούς όπου ήταν τοποθετημένοι οι έλεγχοι της αστυνομίας.
Ουσιαστικά η δήμαρχος της Sainte-Soline, δεξιών καταβολών και πρώην συμφοιτήτρια του Εμμανουέλ Μακρόν κήρυξε παράνομες τις συγκεντρώσεις στη Sainte-Soline, ενώ όλες οι προσβάσεις προς την περιοχή μέσα από checkpoints, roundabouts, στάσεις λεωφορείων και τρένων ελέγχονταν από τις δυνάμεις της χωροφυλακής με μπλόκα, ελέγχους ταυτοτήτων κτλ. Σημαντικό ρόλο για την επιτυχία της συγκέντρωσης λοιπόν έπαιξαν οι πολύτιμες συμβουλές κατοίκων της Sainte-Soline που υπέδειξαν στους/στις κινηματίες δευτερεύοντες αγροτικούς δρόμους και παρακάμψεις ώστε να αποφύγουν τα μπλόκα.
Ο κατασταλτικός μηχανισμός έδρασε παρατάσσοντας για όλο το εγχείρημα, σύμφωνα με το ανεξάρτητο δημοσιογραφικό μέσο Contre-attaque, περίπου 2.000 άτομα προσωπικό, εκ των οποίων 1700 χωροφύλακες (gendarmes στα γαλλικά) και σειρές CRS (οι οποίες αποτελούν ομάδες ΜΑΤ) αναβαθμισμένου τύπου εκπαίδευσης και με νέο πειραματικό εξοπλισμό. Παρέθεσε επίσης βαν παρακολούθησης επικοινωνιών, επτά (7) ελικόπτερα που πετούσαν πάνω από την περιοχή επί τρεις μέρες, drones, κλούβες, άφθονες χειροβομβίδες κρότου λάμψης αλλά και νέου τύπου εκρηκτικές χειροβομβίδες χαρακτηρισμένων ως «όπλα πολέμου» καθώς επίσης και εκτοξευτήρες χειροβομβίδων υπό δοκιμή σύμφωνα με τις πληροφορίες του ανεξάρτητου μέσου Ricochets[7]. Αυτές οι τελευταίες περιέχουν ραδιενεργά υλικά για το μαρκάρισμα των διαδηλωτών και τα οποία δεν φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα ραδιενεργά σωματίδια να μένουν επάνω στα ρούχα και στο σώμα των ανθρώπων και σε πιθανό μελλοντικό έλεγχο να ανιχνεύονται από την αστυνομία, ταυτοποιώντας την συμμετοχή και τη δράση τους δεδομένης της ταυτοποίησης της ημερομηνίας χρήσης του υλικού. Αυτό το ραδιενεργό υλικό βρίσκεται σήμερα υπό εξέταση από κινηματίες σε εργαστήρια για να προσδιοριστεί ο βαθμός επικινδυνότητάς του. Η χρήση τέτοιων υλικών από την αστυνομία είχε ως αποτέλεσμα πολλά άτομα να κάψουν τα ρούχα τους για να απαλλαγούν από το πιθανό μαρκάρισμα. Με βάση τις εκτιμήσεις της Contre-attaque χρησιμοποιήθηκαν περίπου 2000 βομβίδες από την αστυνομία κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων με τους διαδηλωτές.
Οι αστυνομικές δυνάμεις παρατάχθηκαν με επίκεντρο την περιοχή γύρω από το εργοτάξιο της μεγαδεξαμενής αλλά και σε σημεία κλειδιά στους γύρω οικισμούς και στις οδικές προσβάσεις με στόχο την εμπόδιση τυχόν προσπάθειας εισβολής στο εργοτάξιο από τους διαδηλωτές. Σύμφωνα με το ανεξάρτητο μέσο Cerveaux Non Disponibles, η κινητοποίηση μιας τόσο μεγάλης δύναμης χωροφυλακής στην ύπαιθρο έχει υπολογιστεί σε ένα κόστος άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ με συντηρητικές εκτιμήσεις, ενώ αποτελεί μια κατασταλτική παρέμβαση πολύ ισχυρότερη από αυτή που έστειλε ο Εμμανουέλ Μακρόν το 2018 στην περιφέρεια της ZAD της Notre Dame des Landes όταν το έργο για την εγκατάσταση ενός περιφερειακού αεροδρομίου ακυρώθηκε λόγω της χρόνιας αναβολής του χάρη στον εγκατεστημένο και ζωντανό αυτόνομο οικισμό της «ζώνης υπεράσπισης» – ZAD.
ΠΡΩΤΗ ΗΜΕΡΑ ΔΡΑΣΗΣ
Το κίνημα μετατρέπεται σε «επενδυτικό ρίσκο»
Η Sainte-Soline αποτελεί μια «τυπική» επαρχιακή περιοχή στη νομαρχία της Deux-Sèvres στη κεντροδυτική Γαλλία, νοτιοδυτικά της πόλης Πουατιέ (Poitiers). Μεγάλες οριζόντιες αγροτικές εκτάσεις διακόπτονται από χαμηλές και υψηλές θαμνώδεις περιφράξεις αλλά και συστάδες δέντρων επάνω σε κάθε επαρχιακό δρόμο που τις διαχωρίζει. Το οδικό δίκτυο επιτρέπει τη γρήγορη μετακίνηση στην περιοχή αλλά με τρόπους που δεν ευνοούν την πρόσβαση στη φυλασσόμενη μεγαδεξαμενή. Έτσι οι διαδηλωτές έπρεπε να διασχίσουν τα χωράφια ανηφορίζοντας ελαφρώς προς την μεγαδεξαμενή. Κατάφεραν να πείσουν τους καλλιεργητές να τους επιτρέψουν να περάσουν μέσα από τις ιδιοκτησίες τους προκειμένου να φτάσουν στο εργοτάξιο γεγονός που δείχνει και τη συναίνεση και στήριξη των αγροτών της γύρω περιοχής σε σχέση με το εγχείρημα. Το πέρασμα μέσα από τα χωράφια είναι από τη μία ένα πλεονέκτημα απέναντι στα πιο αργοκίνητα ματ, ωστόσο το οριζόντιο τοπίο κάνει ανιχνεύσιμες τις κινήσεις των διαδηλωτών.
Το βράδυ της Παρασκευής άρχισαν οι προετοιμασίες και οι συνεννοήσεις για το σχέδιο της παράκαμψης των περιφράξεων την επόμενη μέρα.
Η οργάνωση της δράσης υπήρξε εξαιρετική. Τρείς ομάδες, μία με κόκκινο πανό, μια με πράσινο και μια με λευκό ξεκίνησαν ταυτόχρονα πορεία μέσα από τα χωράφια με προορισμό τη μεγαδεξαμενή. Στην αρχή της διαδρομής τα τρία πανό χωρίστηκαν με το κόκκινο πανό να παίρνει κατεύθυνση προς στα αριστερά το λευκό προς το κέντρο και το πράσινο προς τα δεξιά. Η κίνηση αυτή αιφνιδίασε τις δυνάμεις καταστολής καθώς πλέον υπήρχαν τρεις στόχοι προς απώθηση. Η μεσαία πορεία (το λευκό πανό) με μουσική και μπλε παραλλαγές στεφόταν με κατασκευές καρναβαλικής διάθεσης.
Το κόκκινο μπλόκο είχε σαν στρατηγική το να εξαντλήσει τις δυνάμεις ασφαλείας τρέχοντας άτακτα για ώρες μέσα στα χωράφια με κατεύθυνση το εργοτάξιο. Το πλήθος κατάφερε να διασπάσει τις γραμμές των CRS και να φτάσει στις περιφράξεις όπου ενώθηκε με το κεντρικό λευκό μπλόκο.
Το πράσινο μπλόκο, με ομπρέλες και full face, επέλεξε την στρατηγική της σύγκρουσης και υπέστη τεράστια καταστολή. Με πέτρες και μολότοφ κατάφεραν να τρέψουν σε υποχώρηση πολλές από τις κλούβες της αστυνομίας και να πάρουν όλο και περισσότερο έδαφος κατευθυνόμενα προς το εργοτάξιο. Η αστυνομία απάντησε με κρότου λάμψης, πλαστικές σφαίρες και εκρηκτικές χειροβομβίδες (αρκετός κόσμος τραυματίστηκε), ωστόσο και το πράσινο μπλόκο κατόρθωσε να φτάσει στη δεξαμενή καταφθάνοντας από τη δεξιά πλευρά της. Αμέσως οι διαδηλωτές και από τα τρία μπλόκα άρχισαν να κόβουν και να ρίχνουν τις περιφράξεις και εισέβαλαν μέσα στο εργοτάξιο. Τα CRS στη συνέχεια περικύκλωσαν τη μεγαδεξαμενή και την έπνιξαν στα δακρυγόνα. Πολύς κόσμος ξυλοκοπήθηκε, υπολογίζονται περίπου 50 τραυματίες εκ των οποίων οι 5 σοβαρά, οδηγήθηκαν στο νοσοκομείο. Έγιναν αρκετές συλλήψεις ενώ η αστυνομία στρατοπέδευε έξω από τα νοσοκομεία της περιοχής μέχρι οι τραυματίες να πάρουν εξιτήριο ώστε να τους συλλάβουν. Τουλάχιστον δύο άτομα ξυλοκοπήθηκαν άγρια κατά τη σύλληψή τους.
Σε όλη τη διάρκεια αυτής της εντυπωσιακής επιχείρησης η αστυνομία είχε την επιτήρηση της κατάστασης μέσω 7 ελικοπτέρων και drones. Πρόκειται για μια νίκη καθώς οι διαδηλωτές έριξαν τις περιφράξεις και διέσπασαν τη παράταξη της αστυνομίας. Για πολύ ώρα υπήρξε ένας πόλεμος δακρυγόνων και κρότου λάμψης σε απόσταση. Η Τρίτη πράσινη πορεία υποχώρησε ακολουθώντας διαφορετική οδό (όχι προς τα πίσω) και γύρισε στο οικόπεδο φιλοξενίας μέσω ενός μικρότερου χωριού. Εκεί χρειάστηκε να ζητήσει την άδεια να περάσει από άλλες ιδιοκτησίες στις αυλές των οποίων η αστυνομία έριξε επίσης δακρυγόνα. Ο απολογισμός του πρώτου βραδιού υπήρξε θετικός αλλά με πολλές ανησυχίες και φόβο για τους τραυματίες.
Την ίδια στιγμή που γινόντουσαν όλα αυτά τα άτομα που έμειναν πίσω στο οικόπεδο φιλοξενίας έστησαν ένα ξύλινο τείχος (palisades) καθώς και ένα παρατηρητήριο το οποίο τους επιτρέπει να παρατηρούν τις κινήσεις των CRS γύρω από τη μεγαδεξαμενή γιατί την οργάνωσή της άμυνας τους σε περίπτωση εφόδου της αστυνομίας.
Τη δεύτερη μέρα Κυριακή 31 Οκτωβρίου υπήρξε μεγαλύτερη επιτυχία. Οι διαδηλωτές επεκτάθηκαν σε διαφορετικά σημεία της περιοχής αποφεύγοντας τα CRS και κατάφεραν να καταστρέψουν τους σωλήνες άρδευσης της δεξαμενής σε έξι κεντρικά σημεία άρδευσης νερού. Οι σωλήνες βρίσκονταν καλυμμένοι από χώμα, και με τη βοήθεια εργαλείων, χαρτών κα, οι κινηματίες κατάφεραν να απενεργοποιήσουν το δίκτυο σωληνώσεων που εξυπηρετεί τη μεγαδεξαμενή. Αφαιρέθηκαν και αχρηστεύτηκαν πολλά τμήματα σωλήνων. Η δράση αυτή άρχισε από το βράδυ του Σαββάτου 30 Οκτωβρίου με σαμποτάζ σε όλη τη περιοχή όπου εντοπίστηκαν σωληνώσεις μέχρι και την επόμενη μέρα. Οι δυνάμεις καταστολής δεν έδρασαν κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Η αλληλεγγύη των διαδηλωτών μεταξύ τους είναι πρόδηλη σε όλες τις φωτογραφίες που βλέπουμε από τη διήμερη δράση τους. Οργανωμένοι και με σχέδιο για κάθε περίπτωση καλύπτουν η μία την άλλη στις φωτογραφίες ώστε να μην διαρρεύσουν τα πρόσωπά τους στα βίντεο, βοηθούν ο ένας την άλλη στα ιατρεία που στήθηκαν στο οικόπεδο φιλοξενίας, κατασκευάζουν μαζί τις οχυρώσεις του οικοπέδου και το παρατηρητήριο. Φαίνεται ότι αντί να προσπαθήσουν να αναμετρηθούν με τις δυνάμεις των ματ στα ίσα επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν τα πλεονεκτήματα του πεδίου τους και του πλήθους τους.
Εν κατακλείδι τρεις μεγάλες πορείες διαδηλωτών που τρέχουν, διασπούν την ενότητα των CRS, ρίχνουν περιφράξεις και ξαναγυρνούν πίσω στη προκεχωρημένη βάση, η οποία έχει πλέον οχυρωθεί και γιατρεύουν τις πληγές τους. Την επόμενη μέρα αντί να κατευθυνθούν προς την αστυνομία ή τη μεγαδεξαμενή, απενεργοποιούν το αρδευτικό σύστημά της. Μπροστά σε όλα αυτά η αστυνομία δεν ξέρει πως να αντιδράσει. Δεν έχει τη πρωτοβουλία κινήσεων; μήπως να εκκενώσει τον καταυλισμό των διαδηλωτών ο οποίος βρίσκεται σε ιδιοκτησία; Μήπως να οχυρωθεί καλύτερα γύρω από τη μεγαδεξαμενή;
Το ζήτημα πήρε διάσταση στα γαλλικά ΜΜΕ, με τον υπουργό εσωτερικών Gerard Darmanin να δηλώνει πως η δράση αυτή πρόκειται για «οικοτρομοκρατία» (ecoterrorisme), φράση υποτιμητική αντίστοιχα με άλλες όπως «ισλαμοαριστερισμός» – επίσης «υποτιμητική» φράση που οι κυβερνήσεις του Μακρόν χρησιμοποιούν για να χαρακτηρίσουν όποιον υπερασπίζεται τα δικαιώματα των « μειονοτήτων » στη Γαλλία (μουσουλμάνοι Γάλλοι πολίτες). Αυτή η δήλωση ωστόσο επιφυλάσσει δυσοίωνο μέλλον για τους/τις διαδηλωτές που συλλαμβάνονται ή προσάγονται. Η υπόθεση εδώ είναι πως τα άτομα που θα ταυτοποιούνται ως «οικοτρομοκράτες» θα θεωρούνται ως τρομοκράτες από το γαλλικό κράτος με ό,τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό (fiché S/φάκελος S- τρομοκράτης/ισσα). Οι οργανώσεις που συμμετείχαν σε αυτό το εγχείρημα, και είναι υπερ της λογικής του sabotage, γνωρίζουν τις πιθανές επιπτώσεις τέτοιων εγχειρημάτων. Ένα δίκτυο δικηγόρων υπήρξε διαθέσιμο για την οικονομική, υλική και ψυχολογική υποστήριξη των διαδηλωτών που προσήχθησαν.
Για τη contre attaque η καταστολή αυτού του επιπέδου ήταν ιδεολογική καθότι δεν δικαιολογούνται οι αριθμοί της καταστολής σε σχέση με το μέγεθος της διαδήλωσης. Από τη δική μας μεριά συμφωνούμε αλλά προσθέτουμε κάτι επιπλέον: οι οικολογικές και πολιτικές οργανώσεις που ήξεραν και είχαν αναλύσει όλη την δράση βήμα προς βήμα ξέρουν κατά τη γνώμη μας τις αδυναμίες αυτής της επένδυσης, τα χρονικά deadline, τους οικονομικούς υπολογισμούς ανάπτυξης που έχουν να κάνουν με τις δεξαμενές. Για το κράτος και τις επιχειρήσεις κάθε μέρα που η επένδυση καθυστερεί χάνονται χρήματα καθότι αυτά τα έργα υπολογίζονται με όρους άμεσης απόδοσης. Το κίνημα λοιπόν εκμεταλλεύτηκε το πλήθος και την εφευρετικότητά του αφήνοντας τα βαριά οπλισμένα CRS χωρίς πρωτοβουλία κινήσεων. Μετατράπηκε έτσι στο «επενδυτικό ρίσκο» που κάθε επενδυτής θέλει να υποστηρίζει ότι παίρνει.
Σύμφωνα με το Cerveaux non Disponibles[8] την επόμενη μέρα των κινητοποιήσεων στη Sainte-Soline, η διοίκηση της νομαρχίας του Deux-Sevres στην οποία βρίσκεται η Sainte-Soline, περιόρισε την πρόσβαση στο νερό σε όλο τον νομό. Ήδη από τις 28 Οκτωβρίου και με εξαίρεση την περιφέρεια Ile-de-France στην οποία ανήκει το Παρίσι, οι περισσότεροι νομοί της χώρας βρίσκονταν επιτηρούμενοι για τα αποθέματα νερού και σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Σύμφωνα με το Météo France ο Οκτώβριος του 2022 υπήρξε ο θερμότερος που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία της Γαλλίας με μια αύξηση θερμοκρασίας 3,5% κατά μέσο όρο.
Η ανακοίνωση της εταιρίας Coop de l’eau (η ειρωνεία είναι πως το co-op παραπέμπει και στη λέξη coupe που σημαίνει «κόψιμο»). Σύμφωνα με την ίδια «το εργοτάξιο της Sainte-Soline θα συνεχίσει χωρίς υπάρχει διαταραχή στο πρόγραμμα παράδοσης του έργου». Οι διαδηλωτές της Sainte-Soline θα βρίσκονται στο οικόπεδο φιλοξενίας μέχρι τον Μάιο του 2023 και οργανώνονται για μια διαμάχη μακράς διάρκειας.
Έπειτα από αυτό το εγχείρημα υπάρχει νέο πανεθνικό κάλεσμα στις 25 Μαρτίου 2023 ενάντια στις λίμνες-ταμιευτήρες, αυτή τη φορά στον δήμο της Poitou-Charentes νοτιοδυτικά της Sainte-Soline για το sabotage του εργοταξίου της μεγαδεξαμενής που κατασκευάζεται εκεί [9].
Μέσα στο κλίμα ολοένα και απειλητικότερης καταστολής που ζούμε στις πόλεις και στην επαρχία, την επιτάχυνση κοινωνικών και συγκρούσεων για την οικολογία, το εγχείρημα στη Sainte-Soline, είναι ένα παράδειγμα δράσης που αναδεικνύει τις δυνατότητες των συλλογικών εγχειρημάτων μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο επιτήρησης/καταστολής. Ένα νομικό δίκτυο δικηγόρων, υλικοτεχνική υποστήριξη, αλληλεγγύη στους συλληφθέντες και στους τραυματισμένους μόνο εντός μιας συλλογικής διαδικασίας μοιράσματος θα ήταν εφικτή.
Για εμάς, που θαυμάσαμε την οργάνωση αυτής της επιχείρησης αυτή από μόνη της σίγουρα δεν είναι απάντηση ή κάποια « λύση » απέναντι στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Κερδίζουμε όμως χρόνο μέσα από την ακύρωση μιας αποδεδειγμένα καταστροφικής επένδυσης για τη μεγάλη πλειοψηφία των αγροτών της περιοχής. Είναι μια πράξη αντίστασης απέναντι σε μια πάνοπλη δύναμη καταστολής από μια συνεννόηση που θεωρεί πως το οικολογικό ζήτημα αποτελεί ίσως το προνομιακό πεδίο των δομικών αντιθέσεων στο σήμερα και εν δυνάμει ένας τρόπος συλλογικής συνεργασίας με τον οποίο θέλουμε να βλέπουμε τον κόσμο.
Τα άτομα που συμμετείχαν στην επιχείρηση ήταν έτοιμα μέχρι και να τραυματιστούν σοβαρά για τον σκοπό τους, φτάνοντας ακόμα και στο νοσοκομείο, ρισκάροντας ένα βεβαρυμμένο φάκελο στην αστυνομία. Ο υπουργός εσωτερικών Gérald Darmanin δήλωσε τη Δευτέρα πως οι δυνάμεις της αστυνομίας θα παραμείνουν στη περιοχή για να αποτρέψουν τη δημιουργία μιας Zone à Défendre (ZAD), όπως η ZAD της Notre-Dame-de-Landes η οποία δημιούργησε για πολλά χρονιά μια επικράτεια κοινοτικής ζωής όπου Γάλλοι αγρότες και πανκιά έφτιαξαν δίκτυα αλληλεγγύης και υποστήριξης που έφεραν στη ζωή από το μηδέν έναν οικισμό.
Πηγές:
[2] https://umap.openstreetmap.fr/fr/map/bassines_779169#8/45.599/5.449
[3] Υπό αυτό το πρίσμα μπορεί να δει κανείς πως πολλές «ιδιωτικοποιήσεις» του ναζιστικού κόμματος αποτελούσαν κρατικοποιήσεις (αποστερήσεις) των περιουσιών των μικροεμπόρων Εβραίων πολιτών της Γερμανίας της Βαϊμάρης («δήμευση περιουσιών»), και στη συνέχεια την «αποκρατικοποίησή τους» (μεταφορά πλούτου) προς όφελος της ελίτ του ναζιστικού κομματικού μηχανισμού. Παράλληλα, στη ναζιστική Γερμανία ιδιωτικοποιήθηκαν κρατικές επιχειρήσεις που δόθηκαν επίσης στη διαχείριση μεγαλοβιομήχανων. Σε άλλη εποχή και πλαίσιο, ο λεγόμενος «νεοφιλελευθερισμός» του Reagan γιγάντωσε το γραφειοκρατικό μηχανισμό των ΗΠΑ τη στιγμή που το κράτος άρχισε να αποσύρει την στήριξή του στην υγεία και τη παιδεία, ενώ παρατηρούμε ότι οι ιδιωτικοποιήσεις με αφορμή τη «κρίση χρέους» στην Ελλάδα συμπίπτουν με τη μεγέθυνση των κρατικών κατασταλτικών μηχανισμών. Δεν θα μπορούσαμε όμως να αγνοήσουμε και το πλήθος κρατικοποιήσεων πτωχευμένων ιδιωτικών εταιριών και τραπεζών με στόχο να «εξυγιανθούν» μέσα από τη μεταφορά της ζημίας τους στις πλάτες των εργαζόμενων όπως στη περίπτωση της μεγάλης ύφεσης του 2008. Μιλάμε δηλαδή για την κρατικοποίηση των ζημιών και την ιδιωτικοποίηση των κερδών.
[4] Βλέπε την ιστοσελίδα https://www.amisdelaterre.org/
[5] Οι ομάδες : Soulèvements de la Terre, Youth for Climate, η πλατφόρμα Bassines non merci (που συγκεντρώνει 150 συλλογικότητες), ο Αγροτικός Συνεταιρισμός της περιοχής και άλλες σύμφωνα με το ρεπορτάζ https://reporterre.net/A-Sainte-Soline-des-milliers-de-manifestants-refusent-les-megabassines
[6] https://bassinesnonmerci.fr/,
[7] https://ricochets.cc/Sainte-Soline-manifestation-determinee-et-desarmement-partiel-de-la-mega-bassine-OP-reussie.html?lang=fr
[8] Το όνομα της ομάδας του CND που σημαίνει « μη διαθέσιμα μυαλά » προέρχεται από ένα ειρωνικό παιχνίδι με τη φράση « οι άνθρωποι του Nouit Debout δεν έχουνε μυαλά » που εκστόμισε ο πρώην πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί σε σχέση με το κίνημα Nouit Debout το 2016 (κίνημα επηρεασμένο από το Ocupe Wallstreet) που προέβη σε περιοδικές καταλήψεις της place de la République στο Παρίσι.
[9] https://lessoulevementsdelaterre.org/blog/25-mars-prochaine-manifestation-nationale-pas-une-bassine-de-plus
Περαιτέρω πηγές
https://reporterre.net/Bassines-et-retenues-d-eau-quel-est-le-probleme
@Jeanne.actu στο IG
Βίντεο
https://www.youtube.com/watch?v=wCKe94mHvLI&ab_channel=CollectifBassinesNonMerci
https://www.youtube.com/watch?v=cUukcSCCroo&ab_channel=CerveauxNonDisponibles
https://www.youtube.com/watch?v=Htj-zfB-UCQ&ab_channel=AdcaZz
Περισσότερα για τις méga-bassines
https://m.youtube.com/watch?v=FIh8CljZ8d8&feature=youtu.be#bottom-sheet
https://www.youtube.com/watch?v=B0JtAx2YY5U&t=524s&ab_channel=Mediapart
https://www.youtube.com/watch?v=ktmCOeOoyqc&ab_channel=Ouest-France
https://www.youtube.com/watch?v=61QM0UQ0FGw&ab_channel=LeParisien
