Το Δημοκρατικό σχολείο του Βουνού «Ataxia School» επισκέφτηκε τα δημοκρατικά σχολεία στο Ισραήλ και μας περιγράφουν τις εντυπώσεις τους.
Χώρα με αντιφάσεις, με αναπτυγμένο το αίσθημα της κοινότητας, της καινοτομίας αλλά και της ακραίας συντήρησης, το Ισραήλ στέκεται ανάμεσα σε αμέτρητους κόσμους και πολιτισμικά μονοπάτια.
Σκοπός της επίσκεψής μας ήταν η συνάντηση με μια μεγάλη προσωπικότητα στον χώρο της Δημοκρατικής εκπαίδευσης παγκοσμίως, τον κύριο Yaacov Hecht. Ιδρυτής του πρώτου Δημοκρατικού σχολείου στον κόσμο, όπως είναι γνωστά σήμερα, χάρηκε πάρα πολύ όταν έμαθε ότι αυτόν τον Σεπτέμβρη θα ανοίξει και στην Ελλάδα το πρώτο Δημοκρατικό σχολείο.
Στα περισσότερα δημοκρατικά σχολεία τηρούνται οι ακόλουθες αρχές:
Δημοκρατική μάθηση – το σχολείο διοικείται από δημοκρατικούς θεσμούς. Η λήψη αποφάσεων και η εκτέλεσή τους γίνεται από το σύνολο της σχολικής κοινότητας.
Ελευθερία επιλογής – κάθε μαθητής επιλέγει τι, πώς, πότε και πού θα μάθει.
Αυτοαξιολόγηση βάσει διαλόγου – χωρίς τεστ και βαθμούς.
Ηλικιακή ανάμειξη – η διαβίωση και η μάθηση στο σχολείο γίνεται σε περιβάλλοντα πολλαπλών ηλικιών.
Ισότιμος διάλογος – μεταξύ του προσωπικού και των μαθητών.
Ο αγώνας αυτός από φιλειρηνιστές γονείς και δασκάλους έχει ξεκινήσει από το 1987 με αποτέλεσμα σήμερα να απαριθμούνται στο Ισραήλ 30 σχολεία αυτού του είδους.
Στο σημείο, όμως, αυτό γεννιούνται εύλογα κάποιες απορίες. Τι άλλαξε στην πολιτική του Ισραήλ όλα αυτά τα χρόνια; Μπορεί ο περιορισμένος μετασχηματισμός δομών, όπως κάποιων σχολείων, να φέρει σε μία ορισμένη στιγμή και την πολυπόθητη αλλαγή στην κοινωνία;
Σίγουρα όχι. Να μην κάνουμε τίποτα τότε; Να μην ξεκινήσουμε από κάπου; Μήπως είναι η παιδεία και η παιδική ηλικία ένα καλό σημείο έναρξης; Να μάθουμε από μικρή ηλικία την ελευθερία, ώστε να τη διεκδικούμε πάντα; Να μάθουμε να αμφισβητούμε δημιουργικά; Να μάθουμε να φτιάχνουμε τους κανόνες της συλλογικής μας ζωής; Αλλά και να γνωρίσουμε τους εαυτούς μας ως σχεσιακά υποκείμενα;
Συλλέγοντας εμπειρίες και τεχνογνωσία από όσα περισσότερα μέρη του κόσμου μπορούμε, προκύπτουν κάποια συμπεράσματα πάνω στο τι είναι ένα δημοκρατικό σχολείο και πώς δουλεύει. Αναμφίβολα υπερτερούν τα θετικά σε αυτήν τη λειτουργία, όπως για παράδειγμα ότι τα παιδιά μπορούν να επιλέγουν ελεύθερα για το τι θα μάθουν, οι ανάγκες τους γίνονται πραγματικά σεβαστές και η παιδική ηλικία δεν νοείται ως μια απλή πίστα προετοιμασίας που πρέπει να περάσουν για την ενήλικη ζωή. Ελευθερία κίνησης και πειραματισμού, καμιά χρήση μέσων εξαναγκασμού. Ίδια προτεραιότητα στην κοινωνική και γνωστική μάθηση. Μια «μαθητική» αντί «διδακτική» διαδικασία με λίγα λόγια.
Όμως… έχουμε την εντύπωση ότι το σημαίνον Δημοκρατία εφαρμόζεται σε αυτά τα σχολεία σαν ένα τεράστιο laissez faire, στις σύγχρονες απαιτήσεις μιας παραπαίουσας φιλελεύθερης δημοκρατίας. Εργαστήρια με τη μορφή προσφορών στις βιτρίνες τους, έτοιμα προς κατανάλωση από παιδιά μορφωμένων και ευκατάστατων γονέων, όποτε και αν τα επιθυμούν. Επίσης, ενώ θεωρητικά το γνωστικό είναι ισότιμο με το κοινωνικό, αυτό δεν συμβαίνει στην πράξη. Για το γνωστικό δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία προσέγγιση, αν και η απουσία προσέγγισης βαφτίζεται ανοιχτότητα.
Σίγουρα τα παιδιά δεν πιέζονται, άρα περνούν ευχάριστες ώρες στο σχολείο. Σίγουρα τις ευχάριστες ώρες στο σχολείο, ως προνομιούχα κοινωνικά παιδιά θα μπορέσουν, έχοντας την ευχέρεια και τις ευκαιρίες, να συνεχίσουν να τις ζουν και στο μέλλον, γιατί στα περισσότερα από αυτά θα δοθεί ο χρόνος και οι μέγιστες δυνατότητες επιλογών.
Όμως μια πραγματική Δημοκρατία απευθύνεται στους πολλούς και είναι δημιούργημα αγώνων των πολλών. Δεν θα χαριστεί. Θα πρέπει να μάθεις να θες να είσαι ελεύθερος…
Τι σημαίνει αυτό; Η κυρίαρχη άποψη για την ελευθερία, όπως εκφράζεται σήμερα, σχετίζεται με την άποψη να αφήνουμε τους ανθρώπους να ζουν τη ζωή τους όπως οι ίδιοι πιστεύουν πως είναι καλύτερα. Αλλά αυτό που πιστεύουν, πόσο ορίζεται και μας παραδίδεται κοινωνικά και οι ίδιοι πόσο αυτό το αντιλαμβανόμαστε; Αυτή η μορφή ελευθερίας αφορά μια λειψή εκδοχή της και συγκεκριμένα την ατομική ελευθερία.
Πού είναι η πολιτική και κοινωνική ελευθερία; Γιατί δεν μιλάνε σε κανένα σχολείο γι’ αυτές;
Το Δημοκρατικό σχολείο του Βουνού “Αtaxia School” προσδιορίζει το σημαίνον Δημοκρατία με το «Βουνό» για να αποφύγει αυτήν ακριβώς τη mainstream εκδοχή της Δημοκρατίας. Μιας ελευθερίας δηλαδή για λίγους που έχουν τον χρόνο και τα μέσα για να καταναλώσουν. Προτείνει μια αγωνιστική Δημοκρατία των πολλών, όπου τα παιδιά θα μάθουν να αναγνωρίζουν τον κοινωνικό και ιστορικό τους ρόλο. Όπου η ελευθερία απαιτεί προσπάθεια για να κατακτηθεί, είναι πάντα ημιτελής και απαιτεί συνεχή αγώνα, αμφισβήτηση και επανέλεγχο.
Στόχος μας είναι και παραμένει ένας. Δημοκρατικά σχολεία και κοινωνία για όλες και όλους.
«Ataxia School» – Δημοκρατικό σχολείο του Βουνού
Για τη γη, τη ζωή, τον πολιτισμό
→ Στηρίξτε τη δημιουργία του 1ου δημοκρατικού σχολείου “Αtaxia School” στην Ελλάδα, στο Δίστομο: https://www.ataxiaschool.com/page4.html
→ Συντονιστείτε με τη σελίδα του σχολείου: www.ataxiaschool.com
→ Υπάρχει ανάγκη για οποιουδήποτε είδους βοήθεια και στελέχωση! Επικοινωνία: info@ataxiaschool.com
Ataxia School: Δημοκρατικό σχολείο – Για μια παιδική ηλικία με ζωντανό παρόν & ανοιχτό μελλον
