«Οι 9 Ζωές του Νέστορ Μαχνό» (τηλεοπτική σειρά – ελληνικοί υπότιτλοι)

2

Οι «9 ζωές του Νέστορ Μαχνό» (Девять жизней Нестора Махно) είναι μια σειρά 12 επεισοδίων για τον ουκρανό επαναστάτη Μαχνό και το αγροτικό μαχνοβίτικο κίνημα. Γυρίστηκε στην Ουκρανία το 2005 και προβλήθηκε από τη ρώσικη κρατική τηλεόραση 2 χρόνια αργότερα. Αποτελεί τη μακροσκελέστερη ίσως βιογραφία αναρχικού που έπαιξε ποτέ στην οθόνη. Η μετάφραση/συγχρονισμός των υπότιτλων της σειράς έγινε από το ιστολόγιο makhnovchina.noblogs.org.

Ο Νέστoρ Ιβάνοβιτς Μάχνο υπήρξε αναρχικός επαναστάτης, ζωγράφος, συγγραφέας, ποιητής, αγρότης. Η Μαχνοβτσίνα, που πήρε το όνομά του, αποτέλεσε το δημοφιλές ελευθεριακό αγροτικό κίνημα της Ουκρανίας που δραστηριοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Ρώσικης Επανάστασης, το 1917-1921, και αντιστάθηκε στη μοναρχική Λευκή Φρουρά, σε Ουκρανούς εθνικιστές και σε μπολσεβίκους.

Αμέσως μετά την επανάσταση του 1917, ο Μάχνο πήρε πρωτοβουλία στην οργάνωση των μαζών των αγροτών σε μια αυτόνομη περιοχή, ακτίνας κατά προσέγγιση 400 μέχρι 480 μιλίων, με επτά εκατομμύρια κατοίκους. Στον Νότο τα σύνορά της έφταναν στη θάλασσα Αζόφ στο λιμάνι Μπερντιάνσκ, με κέντρο το Γκουλάι Πόλε (Gulyai-Polye), μια μεγάλη πόλη 20-30.000 ανθρώπων – μια παραδοσιακά επαναστατική περιοχή που είχε βιώσει τις βίαιες ταραχές του 1905. Οι διαστάσεις, μάλιστα, των ελευθεριακών ιδεών στις αρχές του 20ού αι. στην εν λόγω περιοχή ήταν τόσο μεγάλες που η Ουκρανία χαρακτηρίζεται από αρκετούς μελετητές σήμερα ως η «μαμά» του σύγχρονου αναρχισμού.

Παρακολουθήστε τη σειρά ΕΔΩ με ελληνικούς υπότιτλους «Οι 9 ζωές του Νέστορα Μαχνό», 12 επεισόδια

Δύο λόγια για τη σειρά όπως δημοσιεύτηκαν εδώ και εδώ:

Οι παραγωγοί της σειράς, αναφέρονται σε αυτήν ως «την πρώτη ειλικρινή ταινία για τον Μαχνό», η οποία αποτίει φόρο τιμής σε εκείνον που είχε συκοφαντηθεί όσο κανείς από την ΕΣΣΔ, αλλά δεν ξεχάστηκε ποτέ από τους ανθρώπους…

Γυρίστηκε στην Ουκρανία το 2005 αλλά προβλήθηκε μόνο από το Kανάλι-1 (κρατικό κανάλι της Ρωσίας) το καλοκαίρι του 2007. Πριν από την τηλεοπτική της προβολή, η σειρά κυκλοφόρησε σε πειρατικά DVD που έγιναν ανάρπαστα. Επίσης εκδόθηκε το δίτομο σενάριο της σειράς λίγο πριν από την τηλεοπτική προβολή και την κυκλοφορία του «νόμιμου» DVD.

Όταν τελικά βγήκε στον αέρα τον Ιούλιο του 2007, η σειρά είχε φροντίσει να τραβήξει την προσοχή ενός μεγάλου τηλεοπτικού κοινού. Κι αυτό δεν αποτελούσε έκπληξη, λόγω της εντατικής διαφήμισης και κυρίως του γεγονότος ότι ήταν πραγματικά η πρώτη ταινία αφιερωμένη στον Μαχνό, ο οποίος είχε παρουσιαστεί σαν «παλιάνθρωπος» στο περιθώριο κάποιων σοβιετικών ταινιών. Οι αγώνες του «σατυρίστηκαν» με τον πιο χυδαίο τρόπο από δεξιούς και μπολσεβίκους καλοπληρωμένους λασπολόγους στην υπηρεσία της μιας ή της άλλης εξουσίας.

Η σειρά, παρόλο που διαφημίστηκε σαν ιστορική παραγωγή, δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται σαν αυστηρά ιστορικό ντοκουμέντο. Μπορεί να απευθυνθεί στον καθένα αν διαδοθεί, ενώ θα μπορούσε ακόμα και να προβάλλεται σε πολιτικές εκδηλώσεις και να δημιουργήσει ερωτηματικά για περαιτέρω διερεύνηση.

Παρά την κριτική θεώρηση της σειράς, πολλές-οί είναι βέβαιο ότι θα συγκινηθούν κάπου, μόνο και μόνο με την ανάμνηση της Μαχνοβτσίνα: της πρώτης απόπειρας πρακτικής εφαρμογής της αναρχικής πρότασης. Η Ουκρανία δεν χαρακτηρίζεται αδίκως εξάλλου ως μάνα του σύγχρονου αναρχικού κινήματος (από τον 20ό αι. και μετά).

Ενώ σε γενικές γραμμές η Μαχνοβτσίνα παρουσιάζεται σωστά, ορισμένα σημαντικά ζητήματα παρουσιάζονται διαστρεβλωμένα. Μεταξύ κάποιων παραποιήσεων που περιλαμβάνει η σειρά αναφέρουμε ενδεικτικά τη δολοφονία της πρώτης συζύγου του Μαχνό με το παιδί του από τους συντρόφους του, που δεσπόζει στη σειρά μέχρι το τέλος, και δεν έχει ακουστεί ποτέ στην πραγματικότητα ούτε σαν φήμη. Το επινόησαν οι παραγωγοί της σειράς, πιθανότατα για λόγους περαιτέρω δραματικότητας. Τα ίδια ισχύουν και για το Ντανιλέφσκι (ιστορικά ανύπαρκτο πρόσωπο), τη σεξιστική επίθεση του Φεοντόρ Στσους στη Μαρία Νικηφόροβα, την εκτέλεση του Παβέλ Εφήμοβιτς Ντυμπένκο (Γκλύμπα) από τους Μαχνοβίτες (καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε το 1938 από το καθεστώς Στάλιν, γεγονός που αναφέρεται στο τέλος της σειράς) και άλλα.

Οι τακτικές μάχης, η δομή του στρατού, οι αναφορές στον οπλισμό και τα προβλήματα ανεφοδιασμού της Μαχνοβτσίνα παρουσιάζονται με σχετική ακρίβεια, παραλείποντας ωστόσο τη σπουδαία μάχη της Περεγκόνοβκα, όπου οι Μαχνοβίτες συνέτριψαν τον στρατό των Λευκών. Μία μάχη που για πολλούς έκρινε την έκβαση όλου του εμφυλίου. Η συντριπτική ήττα των Ντενικιστών στην Περεγκόνοβκα σήμανε την αρχή του τέλους της αντεπανάστασης γενικότερα.

Στο πέρασμά της η Μαχνοβτσίνα, πέρα από τη στρατιωτική μέριμνα, ξερίζωνε τους θύλακες εξουσίας των Λευκών καθαιρώντας Ντενικιστές δημάρχους και χωροφύλακες, διαλύοντας τις φεουδαρχικές δομές και εκδιώκοντας τους κουλάκους (μεσαία τάξη αγροτών) που τροφοδοτούσαν τον Εθελοντικό Στρατό του Ντένικιν.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η αποδοχή της Μαχνοβτσίνα από τα φτωχότερα στρώματα ολόκληρης της Ουκρανίας εκτοξεύθηκε, με τις υπάρχουσες δομές αναρχικής οργάνωσης να αποδεικνύονται ανεπαρκείς για την υποδοχή των χιλιάδων νέων μελών.

Η στρατιωτική συντριβή των Ντενικιστών αποτελεί νίκη αποκλειστικά των Μαχνοβιτών. Η μάχη Ντενικιστών-Κόκκινων κοντά στο Όραλ τον Δεκέμβριο του 1919 ήταν ελάχιστης σημασίας. Αν δεν είχε ξεκινήσει η καταστροφή του στρατού τους τον Σεπτέμβρη του 1919 με την ήττα της Περεγκόνοβκα, οι Ντενικιστές πιθανότατα θα έμπαιναν στη Μόσχα τον Δεκέμβριο και η Επανάσταση θα τερματιζόταν κάπου εκεί.

Οι επιρροές της κοζάκικης παράδοσης στη Μαχνοβτσίνα παρουσιάζονται επίσης ως καθοριστικές στη σειρά δίχως να γνωρίζουμε σε τι βαθμό ακριβώς ισχύει. Παρά τα σφάλματά της, η σειρά αποτίει φόρο τιμής στη τραγική ιστορικότητα της Μαχνοβτσίνα και την ηττημένη Ρωσική Επανάσταση. Αυτό φυσικά οφείλεται στο γεγονός ότι είναι από μόνη της μια ιδιαίτερα τραγική εποποιία και η παραμικρή θετικά κείμενη τηλεοπτική καταγραφή της δεν μπορεί παρά να συγκινήσει.

Η σειρά δημιούργησε πραγματικό ενδιαφέρον στον κόσμο για τον Μαχνό. Τα απομνημονεύματά του, το κλασικό βιβλίο του Αρσινώφ “Η Ιστορία του Μαχνοβίτικου Κινήματος”, δημοφιλή βιβλία σχετικά με τον Μαχνό, ακόμα και περιστασιακές μελέτες που έχουν δημοσιευτεί στη Ρωσία τα τελευταία χρόνια, αλλά και η σειρά που προβλήθηκε σε χρόνους μεγάλης ακροαματικότητας, αναμφίβολα ενέτειναν το ενδιαφέρον του κόσμου πολύ περισσότερο. Κι αν κάποιος, παρακινούμενος από τη σειρά, στραφεί σε τουλάχιστον ένα από τα λίγο έως πολύ αξιοπρεπή βιβλία που υπάρχουν, όπως το διαθέσιμο ηλεκτρονικά Οι Δρόμοι του Νέστορ Μαχνό | 1ος Τόμος, θα είναι μια καλή αρχή στην επίγνωση της δημοφιλούς όσο και τραγικής ιστορίας της Ρώσικης Επανάστασης. Η ελληνική βιβλιογραφία περιλαμβάνει επίσης τα εξής βιβλία: Αταμάνσα, οι μαύρες φρουρές και η Μαρία Νικιφόροβα του Malcom Archibald (εκδόσεις Όσα είπαμε παλιά ισχύουν, 2022) και Πιοτρ Αρσινόφ, Ιστορία του Μαχνοβίτικου Κινήματος (εκδ. Ελεύθερος τύπος).

Συζήτηση2 Σχόλια

  1. Με ξενιζουν οι οροι: Κοινωνικη οικολογια. (Δεν καταλαβαινω τιποτα για αυτην)
    και
    Αμεση δημοκρατια. Αυτο δεν υπαρχει. Η δημοκρατια ειναι δημοκρατια σκετη. Αλλες δημοκρατιες δεν υπαρχουν και πρεπει να διορθωθουν οι οροι. Οποιος αντιλαμβανεται και αλλες δημοκρατιες θα πρεπει να το επανεξετασει .

    • Όποιος νομίζει ότι η δημοκρατία είναι ένα και το αυτό και δεν αλλάζει μέσα στην ιστορία νομίζει ότι μιλάμε για θρησκευτικό δόγμα.Παρόλο που δεν θεωρώ τη δημοκρατία το τελικό στάδιο για την ελευθερία του ανθρώπου είναι ένα βήμα προς τα εκεί.

Αφήστε ένα σχόλιο

three × 3 =