Ένα κείμενο-σχόλιο-προσωπική μαρτυρία για το νομοσχέδιο Κεραμέως και τις διαγραφές φοιτητών:
Ανώνυμος επί πτυχίω φοιτητής
Πεντέμισι (5,5) χρόνια στη σχολή, 2 μαθήματα για πτυχίο. Πανδημία, ηλεκτρονική εξεταστική: Θέματα τριών ωρών σε 1,5 ώρα, με την αιτιολόγηση ότι έτσι θα γίνει πιο δύσκολη η αντιγραφή. Ταυτοποίηση δεν γίνεται τελικά κατά την εξέταση, οπότε αν θέλει κάποιος «βοήθεια», μπορεί να την έχει. Ο διαθέσιμος χρόνος για τα θέματα δεν αποτρέπει την αντιγραφή, σε ωθεί προς αυτήν: τα θέματα δεν βγαίνουν με τίποτα σε τόσο λίγο χρόνο. Νιώθεις και λίγο ηλίθιος που δεν είχες βοήθεια κατά την εξέταση, και πήγες να δώσεις το κάθε μάθημα «τίμια». Ανακοινώνονται τα αποτελέσματα στο πρώτο μάθημα: τέσσερα (4).
Ό,τι και να γίνει στο άλλο μάθημα, ξέρεις ότι πτυχίο δεν παίρνεις αυτό το εξάμηνο. Το τμήμα σου κατήργησε την επί πτυχίω εξεταστική για το χειμερινό εξάμηνο που πέρασε, και δεν ξέρεις αν θα την επαναφέρει στο εαρινό (αποφασίζει κατά το Πάσχα συνήθως). Δεν ξέρεις, δηλαδή, αν θα μπορείς να δώσεις τα μαθήματα τον Ιούνιο, αφού είναι και τα δύο χειμερινού εξαμήνου.
Θέλεις να κάνεις μεταπτυχιακό. Χωρίς δίδακτρα, στην Αθήνα (από τα ελάχιστα που είναι ακόμη δωρεάν), αλλά με εξετάσεις, τον Σεπτέμβριο. Άρα, κινδυνεύεις να πρέπει να δώσεις ταυτόχρονα και για να πάρεις πτυχίο, αλλά και για να περάσεις στο μεταπτυχιακό. Κι αυτό αν είσαι τυχερός, και δεν πέσουν οι εξετάσεις κάποιων μαθημάτων την ίδια μέρα. Ταυτόχρονα ψηφίζεται το νομοσχέδιο Κεραμέως. Αν για οποιοδήποτε λόγο ο νόμος αυτός έχει άμεση εφαρμογή όταν θα δίνεις κατά τον Σεπτέμβρη, διαγράφεσαι αν δεν περάσεις ό,τι μάθημα έμεινε. Προς το παρόν, «χαριστικά», γλιτώνεις λόγω των μεταβατικών διατάξεων.
Είσαι στα 23 προς 24, πρέπει παράλληλα να αρχίσεις να έχεις ένα κανονικό δικό σου εισόδημα. Υπάρχει και ο στρατός που καιροφυλαχτεί.
Τα 5,5 χρόνια φαντάζουν όντως αιωνιότητα: Κρίσιμα χρόνια της ζωής του καθενός, μελετάς ένα αντικείμενο και καθορίζεσαι από τη σχέση σου με αυτό. Ακόμη κι αν είχες την τύχη να σου αρέσει η σχολή που πέρασες, να ήθελες μόνο αυτήν (ή μία «ίδια» σε άλλη πόλη), η ίδια η σχολή κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια να σου διαλύσει την αγάπη για το αντικείμενο, μέσω των τρόπων διδασκαλίας και εξέτασής του.
Στις περισσότερες σχολές εφαρμογή του ν+2 θα εντατικοποιήσει ακόμη περισσότερο τις σπουδές, θα αυξήσει τους ταξικούς φραγμούς για τους εργαζόμενους φοιτητές. Επιπλέον, θα αυτοματοποιήσει ακόμη περισσότερο τα μαθήματα και τις εξετάσεις, και ως αποτέλεσμα θα ρίξει το επίπεδο σπουδών (βασικό σύμπτωμα της αριστείας).
Τα πράγματα θα γίνουν ακόμη χειρότερα σε μια συγκεκριμένη κατηγορία σχολών. Υπάρχουν σχολές όπου ο μέσος όρος αποφοίτησης είναι μεγαλύτερος από ν+2 χρόνια. Δηλαδή, όσοι παίρνουν πτυχίο, το παίρνουν κατά μέσο όρο πολύ μετά τα 4 ή αντίστοιχα 5 χρόνια ελάχιστης φοίτησης, ανάλογα με την σχολή. Υπάρχουν συγκεκριμένες κατηγορίες σχολών (ιδίως σε σχολές Θετικών Επιστημών και Πολυτεχνικές, αλλά και σε ορισμένες των Ανθρωπιστικών Επιστημών)[1], όπου οι φοίτηση σε οποιαδήποτε τέτοια σχολή της Ελλάδας αντιστοιχεί σε 4 χρόνια, και ο μέσος όρος αποφοίτησης από κάθε σχολή αυτού του είδους είναι πάνω από 7,5 χρόνια.
Η αντίφαση του να κινδυνεύεις με διαγραφή στα 6 χρόνια σε μια σχολή που κατά μέσο όρο χρειάζεσαι 7,5 ή 8 για να πάρεις πτυχίο, δεν δείχνει μόνο ότι η κάθε γραφειοκρατική ομάδα-καμικάζι που αναλαμβάνει την κάθε «μεγάλη μεταρρύθμιση στην Παιδεία» συνήθως δεν έχει περάσει ούτε απ’ έξω από δημόσιο πανεπιστήμιο. Δείχνει και εντελώς ξεκάθαρα το σε ποιον και ποια ανήκει το πτυχίο, και ποιος με τη διαγραφή πάει να πάρει κάτι που δεν του ανήκει: Ο χρόνος που κατά μέσο όρο χρειάζεται για να πάρει πτυχίο κανείς σε ένα τμήμα, καθορίζεται από το πώς γίνεται το μάθημα, οι εξετάσεις κ.λπ., δηλαδή από εσωτερικά στοιχεία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η διαγραφή των >ν+2 φοιτητών είναι μια εξωτερική διοικητική πράξη, η οποία καμία σχέση δεν έχει με το πανεπιστήμιο. Το πτυχίο δεν ανήκει ούτε στον καθηγητή, ούτε στο υπουργείο, ανήκει ως δυνατότητα στον κάθε φοιτητή, κι αν αυτός/-ή μπορεί, το παίρνει.
Αν αποδείξεις ότι γνωρίζεις την απαιτούμενη ύλη σε ένα συγκεκριμένο πλήθος μαθημάτων περνώντας τα μαθήματα αυτά, παίρνεις πτυχίο. Ο τρόπος με τον οποίο γίνονται παρεμβάσεις σε αυτή τη διαδικασία είναι συνήθως οι χρονικοί περιορισμοί: όριο δήλωσης μαθημάτων ανά εξάμηνο, αλυσίδες, κατάργηση επί πτυχίω εξεταστικής κ.λπ., από την πλευρά του τμήματος, αλλά και διαγραφές φοιτητών, από την πλευρά του υπουργείου.
Το πτυχίο είναι ένα πιστοποιητικό κατοχής συγκεκριμένων γνώσεων από αυτόν που το έχει. Αυτό δεν σημαίνει ότι όποιος έχει πτυχίο και τις γνώσεις, ή ότι όποιος δεν το έχει δεν μπορεί να τις έχει αποκτήσει. Το πτυχίο είναι ένα τυπικό έγγραφο που λειτουργεί ως αμυντικό όπλο σε συγκεκριμένες μορφές εργασίας.
Η προώθηση της αντίληψης της «δια βίου εκπαίδευσης», δηλαδή της δια βίου επαναπιστοποίησης και απαξίωσης της τυπικής ισχύος του πτυχίου και κάθε άλλου «χαρτιού» μπορεί να έχει κανείς, είναι ένας άλλος τρόπος παρέμβασης με χρονικούς περιορισμούς στην εργασία κάποιου. Αν δεν πάρεις την x πιστοποίηση άμεσα, μπορεί να απολυθείς και να πάρει τη θέση σου κάποιος που την έχει (δεν γίνονται έτσι τα πράγματα, αλλά με αυτή την απειλή ζεις, με αυτή την αφορμή απολύεσαι).
Η επιβολή χρονικών περιορισμών σε οποιαδήποτε διαδικασία πιστοποίησης γνώσης, δεν είναι μόνο παράλογη από εκπαιδευτική σκοπιά, αλλά δημιουργεί και την ψευδαίσθηση ότι τόσο η γνώση που παρέχεται, όσο και η διαδικασία πιστοποίησης αυτής της γνώσης είναι δομημένες με σωστό και αντικειμενικό τρόπο. Δεν σκέφτεσαι τι διαβάζεις, σκέφτεσαι μόνο το deadline: όλα τα άλλα τα δέχεσαι ως φυσικά.
Όλα τα παραπάνω έχουν ως στόχο η φοίτηση σε κάποια σχολή να αντιμετωπίζεται ως σύμβαση ορισμένου χρόνου με το κράτος.
Ευτυχώς, όμως, η λύση έχει βρεθεί. Ήρθε αυτό που έλειπε: αστυνομία μέσα στα πανεπιστήμια, ώστε να καταστέλλονται άμεσα όσοι και όσες δεν αντιμετωπίζουν την κατάσταση γύρω τους ως φυσική κατάσταση που δεν αλλάζει.
Η κατάσταση στα πανεπιστήμια είναι πιο ακραία από ποτέ και οι νέες φουρνιές εισερχομένων στα πανεπιστήμια μπαίνουν στην ηλεκτρονική φούσκα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, αλλά όσο αυτή διαρκεί θα βρίσκονται έξω από το πανεπιστήμιο, μη γνωρίζοντας τι είναι, τι ήταν, και τι πάει να γίνει.
Αν πριν οι ψευδαισθήσεις της ανάθεσης δεν έφερναν αποτέλεσμα πουθενά, σήμερα αποδεικνύονται επικίνδυνες, καθώς όταν γίνονται πράξη όλα τα ιδεολογικά απωθημένα της ελληνικής δεξιάς από το Πολυτεχνείο μέχρι σήμερα, δεν γίνεται ακόμα να ανακοινώνονται οι Γενικές Συνελεύσεις δύο ώρες πριν γίνουν, επειδή έτσι ήθελε κάποιο Διοικητικό Συμβούλιο, προκειμένου να αναπαράγει τον εαυτό του.
Όπως στο συνδικαλιστικό επίπεδο απαιτούνται νέα σωματεία βάσης που θα λειτουργούν ως τέτοια, δηλαδή «από τα κάτω», ώστε να αντιμετωπίσουν την επίθεση από εργοδοσία και κράτος, έτσι απαιτείται και αλλαγή καταστατικού στους περισσότερους φοιτητικούς συλλόγους για να αντιμετωπίσουν την επίθεση που δέχονται.
Κι αυτό θα γίνει μόνο με νέα καταστατικά, τα οποία θα διασφαλίζουν ότι οι Γενικές Συνελεύσεις είναι το μοναδικό αποφασιστικό όργανο του Φοιτητικού Συλλόγου, και το Δ.Σ. θα έχει απλώς τυπική ύπαρξη, ώστε να διασφαλίζεται η νομική ισχύς του Συλλόγου, και να μπορούν να γίνονται Γενικές Συνελεύσεις χωρίς να τις διαλύει η αστυνομία. Κι αυτό πλέον δεν είναι καθόλου αυτονόητο.
Με όλα τα προβλήματά του, το πανεπιστήμιο ήταν κάτι μεταξύ δημόσιου και κρατικού. Τώρα γίνεται μόνο κρατικό, με ιδιωτικά χαρακτηριστικά. Δεν αρκεί να θέλουμε πίσω τη μετριότητα που χάνουμε. Πρέπει να θέλουμε κάτι παραπάνω. Κι αυτό το κάτι βρίσκεται μόνο συλλογικά, από τα κάτω.
[1] Μπορεί να κοιτάξει κανείς τις διάφορες «εσωτερικές» και «εξωτερικές» αξιολογήσεις των τμημάτων για να βρει τα σχετικά δεδομένα ανά τμήμα.
