Ο συντάκτης μας Yavor Tarinski συνεχίζει το αφιέρωμά του για το μαύρο ημερολόγιο του ελευθεριακού κινήματος της Βουλγαρίας, επί της εποχής του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ένα από τα μεγαλύτερα ελευθεριακά κινήματα στην Ευρώπη, το βουλγαρικό αναρχικό κίνημα, πνίγηκε στο αίμα του από την «εξουσία του λαού». Κάθε μήνα δημοσιεύουμε κάποια καθοριστική ημερομηνία της εποχής αυτής. Σήμερα, το 6ο άρθρο της σειράς:
Είναι Ιούλιος του 1946. H νεολαιίστικη ελευθεριακή οργάνωση «Ελιζέ Ρεκλύ» [1], από το Πέρνικ της Βουλγαρίας, αποφασίζει να τιμήσει τη 10η επέτειο της Ισπανικής Επανάστασης με συγκέντρωση εναντίον του στρατηγού Φράνκο και της Φάλαγγας. Για αυτόν τον λόγο, ζητούν από δύο μεγαλύτερους συντρόφους τους να μιλήσουν με τις κομμουνιστικές Aρχές της πόλης ώστε να μπορέσει να διεξαχθεί η συγκέντρωση. Η απάντηση που έλαβαν από τους μπολσεβίκους είναι ότι δεν θα διεξαχθεί καμία εκδήλωση επί του θέματος.
Λίγες, όμως, ημέρες αργότερα, η τοπική οργάνωση του Κομμουνιστικού Κόμματος τοποθετεί αφίσες σε όλο το Πέρνικ με τις οποίες ανακοινώνει συγκέντρωση ενάντια στο φασιστικό καθεστώς στην Ισπανία, με κεντρικό ομιλητή τον Μπογιάν Μπουλγαράνοφ -μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ. Βουλγαρίας και τότε διευθυντή της «Ναρόντνα Μιλίτσια» (Λαϊκή Πολιτοφυλακή).
Όταν μαθεύτηκε αυτό το ύπουλο ψέμμα, μέρος της νεολαίας της «Ελιζέ Ρεκλύ» αποφασίζει να προετοιμαστεί και να παρέμβει στην εκδήλωση. Λίγο αφότου ξεκινήσει η ομιλία της «διασημότητας» των μπολσεβίκων, οι νεαροί αναρχικοί τοποθετούνται διάσπαρτα μέσα στο πλήθος, πετούν φυλλάδια και φωνάζουν συνθήματα εναντίον του Φράνκο και προς υπεράσπιση μιας κοινωνικής επανάστασης, προτού χαθούν μέσα στον κόσμο.
Ο κόσμος ανταποκρίνεται και μαζεύει τα φυλλάδια. Ο Μπουλγαράνοφ αναγκάζεται να σταματήσει την ομιλία του εξαιτίας του γεγονότος, ενώ οι αστυνόμοι εισέρχονται στο πλήθος προσπαθώντας να κατασχέσουν τα φυλλάδια από τον κοσμο. Κάποιοι αρνούνται να τους τα δώσουν και έτσι έρχονται σε φυσική αντιπαράθεση. Όταν τα πνεύματα ησυχάζουν, ο αξιωματούχος του Κόμματος συνεχίζει την ομιλία του για την Ισπανία με μία σταλινική ρητορική.
Νωρίς το πρωί της επόμενης μέρας, η μιλίτσια συλλαμβάνει την αναρχική ακτιβίστρια Μαρία Ντογκάνοβα. Οι γείτονές της (οι οποίοι ήταν πιστά μέλη του Κόμματος) την είχαν δει να ρίχνει φυλλάδια κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης την προηγούμενη ημέρα και ειδοποίησαν τις Αρχές.
Μια μέρα αργότερα, συλλαμβάνονται περισσότεροι αναρχικοί: ο Ιλία Ζντράβκοφ, ο Μπογιάν Αλέξοφ Στεφάνοφ και ο Αλεξάντερ Νάκοφ. Λόγω της άρνησής τους να συνεργαστούν με τις Αρχές και να «δώσουν» τα ονόματα των συντρόφων τους και άλλων ελευθεριακών ομάδων στη χώρα, υποβάλλονται σε σκληρά βασανιστήρια για 24 ώρες, μεταξύ άλλων με κρύο νερό και ηλεκτρικό ρεύμα.
Τελικώς, αφού πέρασαν όλα αυτά και συνέχισαν να μην συνεργάζονται, αφήνονται ελεύθεροι αλλά τίθενται υπό παρακολούθηση. Μετά από λίγο διάστημα, μερικοί από την ομάδα «Ελιζέ Ρεκλύ» θα σταλούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ άλλοι θα αναγκαστούν να φύγουν από τη χώρα για να αποφύγουν τη δίωξη.
Έτσι αποφάσισε, λοιπόν, να λήξει το Κ.Κ. Βουλγαρίας αυτό το «μικρό επεισόδιο» φόρου τιμής, από πλευράς αναρχικών, της Ισπανικής Επαναστασης και του αντιφασιστικού αγώνα.
Για τη μνήμη και την ιστορία, αξίζει να πούμε, πως περισσότεροι από 500 Βούλγαροι (κομμουνιστές, αναρχικοί, αγροτιστές κ.ά.) συμμετείχαν εθελοντικά στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο προς υποστήριξη της Επανάστασης και ενάντια στην άνοδο του φασισμού. Η φωτογραφία του κειμένου απεικονίζει, το 1937, Βούλγαρους-μέλη των Διεθνών Ταξιαρχιών, που πολέμησαν στον Ισπανικό Εμφύλιο.
[1] Η ομάδα «Ελιζέ Ρεκλύ» δημιουργήθηκε στα τέλη του 1944 στο Πέρνικ από πρώην πολιτικούς κρατούμενους εναντίον του μοναρχικού-φασιστικού καθεστώτος. Με το που άλλαξε το καθεστώς, γύρισαν πίσω στο Πέρνικ όπου άρχισαν ενθουσιωδώς να οργανώνονται ξανά καλώντας σε συνάντηση. Σε αυτήν, η Μαρία Ντογκάνοβα διάβασε ένα κείμενό της για τον σπουδαίο ελευθεριακό θεωρητικό και γεωγράφο Ελιζέ Ρεκλύ, κάτι που έδωσε την ιδέα σε όλους να ονομάσουν έτσι τη νεοσύστατη ομάδα. Αξίζει να σημειώσουμε πως την εποχή εκείνη ο Ρεκλύ είναι αρκετά γνωστός ανάμεσα στον βουλγαρικό αντιεξουσιαστικό χώρο. Μεταφράσεις του εμφανίζονται σε ελευθεριακές εφημερίδες, όπως και το βασικό του έργο «Εξέλιξη, επανάσταση και το αναρχικό ιδεώδες» που εκδόθηκε για πρώτη φορά στα βουλγαρικά το 1910 από τον εκδοτικό οίκο «Αντιεξουσία».
Περαιτέρω ανάγνωση:
– The dossier of subject no.1218: a Bulgarian anarchist’s story by Alexander Nakov
– https://www.anarchy.bg/articles/dasteryata-na-semkarya/
– https://www.anarchy.bg/books/еволюция-революция-и-анархисткия-иде/
