Γιώργος Κτενάς
Ένα παραδοσιακό λάθος που γίνεται στον γλωσσικό κώδικα αφορά τη χρήση τής λέξης Δημοκρατία, ζήτημα που απασχολεί τόσο τη φιλοσοφία όσο και την πολιτική σκέψη και πρακτική. Γιατί για να υπάρχει Δημοκρατία θα πρέπει να υπάρχει Δήμος και, μάλιστα, Δήμος που υπερισχύει (-κρατεί). Με τον Καστοριάδη να αναρωτιέται για τη Δημοκρατία δυτικού τύπου, καθώς θεωρεί ότι αποτελεί ιδεολογική υποχώρηση η καταχρηστική αξιοποίηση ακόμα και της ίδιας της λέξης.
Ξεκάθαρα: Δημοκρατία σημαίνει εξουσία, η καλώς εννοούμενη εξουσία του λαού.
Με τον Στέφανο Ροζάνη να κάνει λόγο για κατάρρευση της Δημοκρατίας όταν σε μια κοινωνία κατισχύει η οικονομική έκφανση της αξιακής κλίμακας (Ομοίωμα Δημοκρατίας, εκδ. Εξάρχεια). Οπότε έχουμε τη Δημοκρατία ως ομοίωμα Δημοκρατίας, άρα μακιγιαρισμένο ολοκληρωτισμό που αφορά τη συλλογικότητα που βρίσκεται σε ύπνωση (κατά τον Μπένγιαμιν), δηλαδή την ίδια την κοινωνία. Αυτή η ίδια κοινωνία είναι που έχει εθιστεί σε placebo διαδικασίες αντιπροσώπευσης, μέσω της ανάθεσης που αποτελεί το πιο σταθερό πόδι του κρατισμού. Αρκεί να ρίξει κάποιος μια ματιά, έστω και διαγώνια, στο Περί Ελευθερίας ή το Παρατηρήσεις για την αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση, του Τ.Σ. Μιλλ, και θα διαπιστώσει το εξής: Οι προτάσεις του περί αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης έχουν όλες τις ετερόνομες παραγωγές της μη Δημοκρατίας. Παρ’ όλα αυτά όποιος τις κατανοήσει, αντιλαμβάνεται πόσο εσφαλμένη είναι η αποτύπωση της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας στα σημερινά αντιπροσωπευτικά συστήματα.
Η αντιπροσωπευτική Δημοκρατία είναι ιδέα τής νεωτερικότητας (-το αντιπροσωπευτικό καθεστώς εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη μεσαιωνική Δύση) και αποτελεί προϊόν ετερονομίας. Για αυτό και η μοναδική μορφή Δημοκρατίας που μπορεί να γίνει αποδεκτή από το αυτεξούσιο και την ίδια στιγμή συλλογικό άτομο, είναι η άμεση Δημοκρατία. Που θέλει τον άνθρωπο στο επίκεντρο, απαλλαγμένο από τα «προνόμια» του πολίτη ως υπηκόου τής εξουσίας και φορέα νομικών κατοχυρώσεων από το κράτος. Να αποφασίζει εκείνο για το μέλλον του και, κυρίως, να νοηματοδοτήσει το ατομικό και κοινωνικό φαντασιακό με σύγχρονα προτάγματα, πέρα και μακριά από «αντι-ιμπερλιαλισμό, αντι-αποικιοκρατισμό, χωρίς εθνικοαπελευθερωτικό, χωρίς εργατικά συμβούλια και σοσιαλισμούς (…) Να τροφοδοτηθεί και να γίνει υποκείμενο αντίστασης με σύγχρονους ορους» (-από το επίμετρο του Νώντα Σκυφτούλη στο Εγχειρίδιο του καθημερινού αντάρτη πόλης, εκδ. Ισηγορία).
Με σύγχρονους όρους και με την άμεση Δημοκρατία στο επίκεντρο για να τροφοδοτεί το υποκείμενο, παίρνει θέση στο πρώτο του βιβλίο ο Yavor Tarinski, με τίτλο Direct Democracy: Context, Society, Individuality (εκδ. Durty Books). Βάζει τη φαντασία στο επίκεντρο της πολιτική δημιουργίας, αναδεικνύει τον ρόλο τής εκπαίδευσης και της περιρρέουσας Παιδείας που πρέπει να δημιουργηθεί, συνδέοντάς την με τον πυρήνα τής επαναστατικής πράξης και οργάνωσης.
Το ζαπατίστικο παράδειγμα ως ενοποιητικός παράγοντας ενεργοποίησης του φαντασιακού είναι κάτι που απασχολεί έντονα τον συγγραφέα, ενώ το οικολογικό ζήτημα έχει κεντρικό ρόλο ακριβώς ως κομμάτι τής αλλαγής τού ίδιου τού πολιτικού συστήματος και όχι ως ξεχωριστή διαδικασία.
Κλείνοντας, δανείζομαι τις τελευταίες λέξεις από το βιβλίο του Yavor, που είναι τολμηρός διανοητής και σημαντικός για την απαραίτητη αλλαγή που χρειάζεται η επόμενη μέρα: «Η άμεση Δημοκρατία μπορεί να υπάρξει. Δεν είναι ουτοπία. Αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι ότι μπορεί να υλοποιηθεί εδώ και τώρα».
Για online παραγγελίες ΕΔΩ
